|
Tarmoq asoslari va
|
| bet | 1/2 | | Sana | 04.03.2024 | | Hajmi | 1.58 Mb. | | #166306 |
Bog'liq Тармоқ асослари ва замонавий дастурий таъминот 1-bob bo\'yicha, 7-test-yechimlari-мырзанбетов-шарьяр, AQSH, estetika1, Qodirov, Укув режа ТМ АФ-1., FAXRIY YORLIQ 202322, Informatika. 11-sinf (2018, N.Taylaqov, A.Ahmedov), 10-sinf-informatika, Windows oilasi operatsion tizimi tarixi, imkoniyatlari. Ishchi s-fayllar.org
TARMOQ ASOSLARI VA
ZAMONAVIY DASTURIY TA’MINOT
Tarmoq asoslari va qurilmari
Dasturiy ta’minot turlari
O‘QUV SAVOLLARI
Tarmoq asoslari tushunchasi
Kompyuterlar dunyosida tarmoqlar ma'lumot almashish maqsadida ikki yoki undan ko'p hisoblash qurilmalarini bir-biriga bog'lash amaliyotidir. Tarmoqlar kompyuter uskuna va kompyuter dasturlarining kombinatsiyasi bilan qurilgan.
Kompyuter tarmoqlari turlari
Tarmog'larni bir necha usulda tasniflash mumkin. Bir usul tarmoqning geografik maydoniga qarab turini belgilaydi. Shu bilan bir qatorda, tarmoqlar ham topologiyaga yoki ular qo'llab-quvvatlaydigan protokollarning turlari bo'yicha tasniflanishi mumkin.
Mijoz-server tarmoqlari
Mijoz-server atamasi har biri o'ziga xos funktsiyalari bo'lgan har ikkala dasturiy ta'minot qurilmalari va serverlarini ishlatadigan kompyuter tarmog'i uchun mashhur modelga ishora qiladi. Mijoz-server modeli Internet tarmog'ida, shuningdek, mahalliy tarmoqlarda (LAN) foydalanish mumkin . Internetda mijoz-server tizimlarining misollaridan veb-brauzerlar va veb-serverlar , FTP -serverlar va serverlar va DNS-lar mavjud .
Mijoz-server modeli mijoz ilovasi va shuningdek, qurilma tomonidan tarmoq trafigini tashkil qiladi. Tarmoq dasturlari serverga xabarlarni jo'natish uchun so'rov yuboradi. Serverlar har bir so'rov ustida ishlash va natijalarni qaytarib berish orqali o'z mijozlariga javob berishadi. Bitta server ko'p mijozni qo'llab-quvvatlaydi va mijozlar soni o'sib borayotganligi sababli ko'plab serverlar birgalikda server hovuzida tarmoqqa ulanishi mumkin.
Tengdosh tarmoqlar
Peer-to-peer networking - barcha kompyuterlar ma'lumotlarni qayta ishlash uchun teng javobgarlikka ega bo'lgan kompyuter tarmog'i uchun yondashuv. Peer-to-peer networking (teng huquqli tarmoq sifatida ham tanilgan) mijoz-server tarmog'idan farq qiladi, u erda ba'zi qurilmalar ma'lumotlarni va boshqa qurilmalarni taqdim etish yoki "xizmat qilish" uchun mas'uliyat yuklaydi yoki boshqa serverlarni ushbu "mijozlar" sifatida ishlatadi.
Peer-to-peer networking kichik mahalliy tarmoqlarda (LAN) , xususan uy tarmog'ida keng tarqalgan. Har ikkala simli va simsiz uy tarmoqlari peer-to-peer muhitlar sifatida sozlanishi mumkin.
Peer-to-peer networks kompyuterlar bir xil tarmoq protokollari va dasturiy ta'minotini ishlaydi. Hamkasblari tarmog'i qurilmalari odatda jismonan bir-biriga, odatda uylarda, kichik biznes va maktablarda joylashadi. Ba'zi peer tarmoqlari Internetdan foydalanadi va butun dunyo bo'ylab geografik jihatdan tarqaladi..
Hududiy tarmoqlar
LAN - Mahalliy tarmoq
WAN - Keng tarmoq tarmog'i
WLAN - Simsiz mahalliy tarmoq
MAN - Metropolitan joy tarmog'i
PAN - Shaxsiy tarmoqlar tarmog'i
Tarmoq tarkibida topologiya
Ma’lumot uzatish vositalari
Telefon kabeli
Koaksiyal kabel
O’ralgan juftlik
Optik kabel
220V kuchlanishli simlar
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Tarmoq kartasi – Hisoblash qurilmasining ajralmas qismi bо‘lib, qurilmani tarmoqqa ulash imkoniyatini taqdim etadi.
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Tarmoq repetiri – odatda signalni tiklash yoki qaytarish uchun foydalaniladi. Repetirlarning quyidagi turlari mavjud:
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Hub – tarmoq qurilmasi bо‘lib, kо‘plab tarmoqlarni ulash uchun yoki LAN segmentlarini bog‘lash uchun xizmat qiladi
- Hubga bir portdan qabul qilingan ma’lumotlar nuxsalangan holda chiqishdagi bir qancha portlar orqali uzatiladi.
- Hublarga turli sondagi chiqish portlari bо‘lishi mumkin (masalan, 4, 8, 12, 14, 24).
- Hublarning bir qancha turlari mavjud bо‘lib, ularga passiv xablarni, aktiv xablarni, intelektual hublarni, ulovchi xablarni, repetir xablarni misol keltirish mumkin.
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Switch – tarmoq qurilmasi bо‘lib, kо‘plab tarmoqlarni ulash uchun yoki LAN segmentlarini bog‘lash uchun xizmat qiladi.
- Simli va simsiz LANlar uchun tarmoq switchlari asos qurilma hisoblanadi.
- Har ikkala holda ham qabul qilgan signalni LAN orqali kompyuterlarga uzatadi.
- Switchlar hublardan farqli qabul qilingan signalni barcha chiquvchi portlarga emas balki paketda manzili keltirilgan portga uzatadi.
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Routerlar - yuqorida keltirilgan tarmoq qurilmalariga qaraganda murakkab tuzilishga ega qurilma bо‘lib, OSI sathining tarmoq sathida ishlaydi.
- Router qabul qilingan ma’lumotlarni tarmoq sathiga tegishli manzillarga kо‘ra (IP manzil) uzatadi.
- Bundan tashqari routerlar qabul qilingan paketlarni uzatishda kо‘plab protokollar ishlashini madadlaydi va paketlarni filterlash amallarini bajaradi.
Tarmoqning apparat tashkil etuvchilari
Bridge - Kо‘priklar tarmoq chegarasida trafikni filterlashni amalga oshiradi.
- Kо‘prik har bir ma’lumotlar paketidagi MAC manzillarni о‘qib oladi va ularni masofadagi qurilmaga yuboradi.
- Kо‘priklar OSI modelini kanal sathida ishlaydi.
- Kо‘priklarda MAC manzillar saqlanuvchi jadvallar bо‘lib, u asosida qabul qilingan paketlarni yuborishni amalga oshiradi.
Dasturiy ta’minot turlari
|
| |
