|
«Telekommunikaciya texnologiyalarí» tálim baǵdarı 2 –kurs 303-22 Telekom qq topari studenti Arazbaeva Zubeydanıń Elektromagnit maydanlar hám tolqınlar páninen
|
| bet | 2/2 | | Sana | 31.05.2024 | | Hajmi | 451,56 Kb. | | #258111 |
Bog'liq Arazbaeva EMMMaksvell teńlemeleri
Maksvell elektr hám magnit maydanlardıń barlıq ózgesheliklerin birden-bir teoriya tiykarında túsintire alatuǵın elektromagnit maydan teoriyasın jarattı.
Bul teoriya tiykarın hádiyseler nizamlıqların quraydı hám ol Maksvell teńlemeleri dep júritiledi. Mexanikada Nyuton qaǵıydaları qanday rol oynasa, Elektromagnetizmni úyreniwde Maksvell teńlemeleri tap sonday áhmiyetke iye.
Bul teńlemelerdiń birinshisi, elektr maydanı potensial yamasa dúbeleyli bolıwınan kelip shıǵadı.
Potensial maydandı qozǵalmas zaryadlar payda etedi, dúbeleyli maydandı bolsa ózgeriwshen magnit maydanı payda etedi. Nátiyjede tolıq maydan kúshlengenligi:
Sonday eken, kúshlengenlik vektorınıń cirkulyatsiyasi
Potensial maydan kúshlengenlik vektorı cirkulyatsiyasi nolge teńligin esapqa alıp,
Bul tekǵana elektr zaryadı, bálki ózgeriwshen magnit maydanı da elektr maydanınıń dáregi bola alıwınan bildirgi beredi.
Magnit maydanı kúshlengenlik vektorı cirkulyatsiyasiniń tolıq toklar ańlatpası Maksvell teńlemeleriniń ekinshi tiykarın quraydı.
Bul ózgeriwshen magnit maydanı keńisliktiń qálegen noqatında jılısıw tokı hám ol menen baylanıslı dúbeleyli elektr maydan payda bolıwın kórsetedi.
Maksvellning úshinshi tiykarǵı teńlemesi elektr induksiya vektorı ushın Gauss teoremasini ańlatadı.
Elektr induksiya (jıljıw) vektorınıń har qanday berk sirt arqalı aǵımı, sol sirt ishindegi zaryad muǵdarlarınıń algebralıq jıyındısına teń.
Maksvelldiń tórtinshi tiykarǵı teńlemesi magnit induksiya vektorı ushın Gauss teoremasini ańlatadı:
Hár qanday tuyıq sirt arqalı ótken magnit induksiya vektorınıń aǵımı nolge teń. Solay etip, Maksvell teńlemeleriniń sisteması tómendegi integral kóriniske iye:
Maksvell teńlemeleri bir neshe zárúrli juwmaqlar shıǵarıwǵa múmkinshilik beredi. Tiykarǵı bolıwı múmkin - tezlikte tezlikte tarqalatuǵın kese elektromagnit tolqınlar bar ekenligi.
Makswelldiń belgisiz nomeri sekundına shama menen 300000 kilometr bolǵan elektromagnit hám elektrostatik zergerlik buyımları qatnasına teń ekenligin anıqladi. Onıń teńlemeleriniń universallıǵına isenim payda etdi, bul " jaqtılıq elektromagnit ǵázepi" ni kórsetedi. Joqarı dárejede tán alınıwı, eger kútá úlken sonda da, toshga tasdıń elektromagnit maydanın kóbeytiw tezligi " tez arada" dıń tárepdarları teoriyalerin qaldırmadi.
Maksvell tárepinen jaqtılıq elektromagnitizm teoriyasınıń eń zárúrli nátiyjesi jeńil basım. Ol anıq hawa rayında, samolyot tárepinen bir neshe kvadrat metrde soralǵanda, sekundına 123, 1 kilogramm metr energiya energiyasın ashıp beriwge eristi. Bul sonı ańlatadıki, ol bul betti 0, 41 milligrammning kúshi menen basıw tárep basıń. Solay etip, Makswelldiń teoriyası ele ámelge asırilmagan tájiriybelerdiń nátiyjelerine qaray kúsheytildi yamasa buzildi.
Makswell elektromagnit tolqınlarınıń eksperimental túrde boljaw etilgen hám áhmiyetsiz, áhmiyetsiz, kimligini jaqtılıq menen tastıyıqladı. Onıń ushın bunı elektromagnit tolqınlar járdeminde tastıyıqlaw kerek edi, optikalıqaning belgili tásirin baqlaw múmkin: sınıw hám sáwlelendiriw, polarizatsiya hám basqalar. Hertt virtuos Eksperimental kónlikpelerin talap etken bul izertlewlerdi ámelge asırdı : ol olarǵa ashıq bolǵan elektromagnit tolqınlardıń tarqalıwı, sáwlelendiriw, sáwlelendiriw, polarizatsiyasi boyınsha tájiriybe ótkerdi. Ol tolqınlar ushın aynalardı bul tolqınlar (Hertz nometalllari), asfalt prizma hám basqalar menen qurdi. Hertz nometalllari ánjirde kórsetilgen. 10. 5. Tájiriybeler jaqtılıq tolqınları ushın jaqsı belgililer menen baqlanǵan tásirdiń tolıq identifikatorini kórsetdi.
Paydalanılǵan ádebiyatlar
Fizika darslik 8-9-sinflar uchun 2015
M.Usmonov fizika ma`lumotnoma 2019
Internet resurslar:
https://dprvrn.ru/uz/obshchie-svedeniya-elektromagnitnoe-pole-teoriya-maksvella-osnovnye-ponyatiya-i/
https://orbita.uz/index.php?option=com_content&view=article&id=721:yoruglikning-elektromagnit-nazariyasi&catid=44:kashfiyotlar&Itemid=53
https://uz.warbletoncouncil.org/tipos-de-ondas-electromagneticas-627
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
«Telekommunikaciya texnologiyalarí» tálim baǵdarı 2 –kurs 303-22 Telekom qq topari studenti Arazbaeva Zubeydanıń Elektromagnit maydanlar hám tolqınlar páninen
|
