Tema: Notarial mekeme uchun kompyuter sisteması Matematika fakulteti “Kompyuter ilimleri hám programmalastırıw texnologiyaları” 3-kurs K2-topar studenti Saribaeva Aysa’wle Qabıllaǵan

Download 0,67 Mb.
bet	5/5
Sana	18.05.2024
Hajmi	0,67 Mb.
	#241808

1 2 3 4 5

Bog'liq
Web programmalastiriw

1.2 HTML belgilew tili.

HTML (Hyper Text Markup Language - gipertekst belgilew tili) internettiń tiykarǵı fundamental texnologiyası esaplanadı. HTML tolıq funktsional múmkinshilikke iye bolǵan programmalıq til bolıp, sol taypa daǵı basqa tillerge tán bolǵan barlıq táreplerin ózinde sáwlalentirgen. Internet tarmaǵına jalǵanǵan barlıq kompyuterlerdiń ekranlarında kórinetuǵın bolatuǵın betler HTML programmalıq tilinde jazılǵan hújjetlerden shólkemlesken bolıp tabıladı. HTML járdeminde web bette tekstli informaciyalardı shıraylı kóriniste jazıw, suwretler jaylastırıw, kestelerdi payda etiw, reńlerdi basqarıw, dawıs qosıw, basqa saytlarǵa ótiw ushın giper kórsetkishlerdi shólkemlestiriw múmkinshilikleri bar bolıp tabıladı. HTML programmalıq tilinde jazılǵan fayllar atında ―. htm ― yamasa ―. html ― qosımshalar ámeldegi boladı. Túsinik boyınsha HTML pútkilley programmalastırıw tili esaplanbaydı. HTML-hújjetti belgilew tili. HTML-hújjetti izertlewde tekstli hújjetler teg (tag) lar menen belgilenedi. Olar arnawlı múyeshtegi belgiler menen belgilengen boladı, (< hám >). Tegler tekstlerdi formatlawda hám tekstke hár túrlı nomatn elementlerdi mısalı, grafiklar, qosımsha ob'ektler hám sol sıyaqlılardı ornatıwda isletiledi.
HTML (Hyper Text Markup Language) - belgili til bolıp, yaǵnıy bul tilde jazılǵan kod óz ishine arnawlıbelgilerdı sáwlalentiredi. Bunday belgilar hújjet kórinisin tek ǵana basqarip, ózi bolsa kórinbeydi. HTMLda bul belgilarni teg (teg - jarlıq, belgi) dep ataladı. HTMLda hámme tegler belgi-shegaralovchilar (<, >) menen belgilenedi. Olar arasına teg identifikatori (atı, mısalı B) yamasa onıń atributları jazıladı. Birden-bir esaptan tısqarı bul quramalı shegaralovchilar () járdeminde belgileniwshi kommentariyalaytuǵın tegler bolıp tabıladı. Kópshilik tegler jupimenen isletiledi. Ashuvchi tegniń jupi bekitiwshi teg. Eki jup teg tek ǵana bekitiwshi teg aldından «slesh» (“/”) belgisi qoyılıwın esapqa almaǵanda, derlik birdey jazıladı. Jup teglerdiń tiykarǵı parqı sonda, bekitiwshi teg parametrlerden paydalanmaydı. Jup teg taǵı konteyner dep da ataladı. Jup tegler arasına kiretuǵın barlıq elementler teg konteyneri quramı dep ataladı. Bekitiwshi tegda zárúr bulmagan bir qatar tegler bar. Geyde bekitiwshi tegler túsirip qaldırilsa da zamanagóy brauzerler kóbinese hújjetti tuwrı formatlaydı, biraq bunı ámelde qóllaw usınıs etilmeydi. Mısalı, súwret qoyıw tegi , keyingi qatarǵa ótiw
, baza shriftin kórsetiw hám basqalar óziniń ,
hám taǵı basqa bekitiwshi jupisiz jazılıwı múmkin. Nadurıs jazılǵan tegni yamasa onıń parametri brauzer tárepinen biykarlaw qilinadi. (bul brauzer tanımaytuǵın teglerge de tiyisli). Mısalı, teg-konteyneri tek ǵana freymlarni teńiytuǵın brauzer tárepinen esapqa alınadı. Onı tanımaytuǵın brauzer tegini tushunmaydi. Tegler parametr hám atributlarǵa (anglichan. attribute) ıyelewi múmkin. Ruxsat etilgen parametrler jıyındısı hár-bir teg ushın individual bolıp tabıladı.
HTML - hújjetin jazıwdı baslawda isletiletuǵın birinshi teg bul tegi bolıp tabıladı. Ol mudamı hújjet jazıwınıń basında bolıwı kerek. Juwmaqlawshı teg bolsa formasına ıyelewi kerek. Bul tegler, olar arasında jaylasqan jazıwdıń hámmesi pútkil bir HTML-hújjetin ańlatıwı ańlatadı. Tiykarınan bolsa hújjet ápiwayı tekstli ASCII-faylı bolıp tabıladı. Bul teglersiz brauzer hújjeti formatın anıqlap, awdarma ete almaydı. Kóbinese bul teg parametrge iye emes. HTML 4. 0 versiyasına shekem VERSION parametri bar edi. HTML 4. 0 de bolsa VERSION ornına parametri payda boldı. Yadqa alıwımız kerek, 1997- jıl iyun ayında HTML-standartınıń 4. 0 versiyası daǵaza etildi hám 1997 jıl dekabrinde rásmiy standartqa aylandı. Búgin bul qabıl etilgen (joqarıda aytıp ótkenimizdek) standartlardıń eń aqırǵısı bolıp tabıladı. Ulıwma, HTML hújjet standart esaplanıwı ushın taǵı prolog (kirisiw) da kerek. Hújjetke qanday qayta islewine qaray ol ornatıladı. Prolog tómendegi kóriniske iye:

Prolog bul arnawlı kóriniske iye bolǵan jalǵız teg. Bul teg ashuvshi aldında HTML-hújjettiń eń aldına ornatıladı hám HTML 4. 0-specifikaciyasına qatań uyqas kelgen halda rásmiylestirilgen hújjet esaplanadı. HTML - hújjetke prologni ornatıw -bul WZS talabı bolıp tabıladı, (Internet degi kópshilik HTML hújjetlerde prolog qoyılmaydı ). HTML 4. 0 specifikaciyasında monıtor ekranında usınıs etilgen tariypdan hújjet strukturası tariypini ajıratıw tiykarǵı (klyuchevoy) ideyaǵa aylandı. Tájiriybe kórsetiwi boyınsha hújjettiń bul eki tariypini bir-birinen ajıratıw platforma, ortalıq hám sol sıyaqlılardı keń kólemde quwatlawǵa etiletuǵın sarp etiw-ǵárejetlerdi talay kemeytirar eken, usınıń menen birge hújjetlerge ózgerisler kirgiziwdi ańsatlastiradı eken. Bul ideyaǵa tiykarlanıp, usıl (stil) kestesi járdeminde, hújjetlerdi usınıw usılınan kóplegen paydalanıw maqsetke muwapıq keledi.

Web-bet kórinisi hám sáwlelendirilip atırǵan informaciyanıń qandaylıgınan qaramastan, HTML hám WWW specifikaciyasına tiykarlanıp hár bir Web-bette qatnasıwı zárúr bolǵan tómendegi tórtew tegler ámeldegi:
1. brauzerge hújjet HTML tilinde jazılǵanlıǵı tuwrısında xabar beredi.
2. HTML-hújjettiń kirisiw hám bas bólegin belgileydi.
3. tiykarǵı tekst hám informaciyanı belgileydi.
4. bul Web-bet tuwrısında kóbirek tolıq -to'kis informaciya alıw ushın kerek bolatuǵın elektron pochta adresine iye.
Bul tegler Web-brauzerge HTML-hújjettiń hár túrlı bólimlerin anıqlaw ushın júdá zárúr bolıp tabıladı, lekin olar Web-bettiń sırtqı kórinisine tuwrıdan-tuwrı tásir etpeydi. Olar HTMLga kiritilgen náwbettegi jańa maǵlıwmatlar úy betlerinde tuwrı túsindirme beriw, usınıń menen birge barlıq Web-brauzerlerde birdey kóriniske ıyelewi ushın júdá zárúr bolıp tabıladı. Sonday eken, HTML tili ulgisi boyınsha hújjetke hám teglerin kirgiziw usınıs etiledi. Brauzer HTML hújjetti oqıǵanında, olardıń bar ekenligi hújjet bólimlerin anıq kórsetedi. Eger olar bolmasa da brauzer HTML hújjetti tuwrı oqıydı, lekin hújjet bólimleri bir-birinen ajralıp turmaydı.
Sonday etip, tuwrı dúzilgen HTML hújjet tómendegi dúzılıwǵa iye:

Bas betqa tiyisli maǵlıwmat

Hújjettiń mazmunı
,

Download 0,67 Mb.

1 2 3 4 5

Download 0,67 Mb.