|
Ten’ toplamlar Toplam astı. Universal toplam
|
| Sana | 29.03.2024 | | Hajmi | 87.52 Kb. | | #181381 |
Bog'liq algoritm 3-tema topshiriq namuna, 16 variant YANGI ktt, Қўлланма (2), Turk tilida otlar va ularning tarjimasi, Scan10002, sSRIHhC9vBcDtWPxIbH1o6xHzNVYkEfpth1QLnrI, Yo\'l harakatini tashkil etish tizimining o\'zaro bog\'liqligi, Ijara ariza-ANKETA, 8SD-19 EE(EU)-Soha iqtisodiyoti va menejmenti, 2-ORALIQ NAZORAT ISHI, M 93-2 Sulaymonov Ro\'zimurod Marketing, Shpargalka, 8-sinf-NI-4 (1), fure qatari
Ten’ toplamlar
Toplam astı. Universal toplam
Eyler-venn diagrammasi’
Toplamlar arasi’ndag’i’ mu’nasebetler
Birdey elementlerden ibarat bolǵan toplamlar teń toplamlar dep ataladı. Mısalı, x2-4=0 teńlemeniń sheshimleri kompleksi hám| x|=2 teńlemeniń sheshimleri kompleksi teń toplamlar bolıp tabıladı. Teń toplamlar áyne birdey elementlerden dúziledi hám tek elementler tártibi meneń parıqlanıwı múmkin.
B toplamnıń hár bir elementi A toplamǵa tiyisli bolsa, B toplamdı A toplamnıń toplam astı, (bólegi, bólim kompleksi) dep ataladı, bunı tómendegishe belgilenedi: B⊂A yamasa AﬤB. Mısalı, A={a, b, c, d, e, f, g} Toplam ushın B={a}, C={b, d, f}, D={a, g} Toplamlardıń hár qaysısı toplam astı bolıp tabıladı. Sonıń menen birge bos toplam qálegen toplamnıń hám hár bir toplam óziniń toplam astı (bólim kompleksi) boladı.
B toplamnıń barlıq elementleri A toplamda bar bolıp, usınıń menen birge A de B ga tiyisli bolmaǵan elementler de bar bolsa, B toplam A toplamnıń tán bólim kompleksi dep ataladı hám A⊆B uqsap belgilenedi.
A toplamnıń ózi hám Ø toplam sol A toplamnıń say emes bólim kompleksi dep ataladı.
Eger A1, A2,.. ., An toplamlar A toplamnıń bólim kompleksi bolsa, A toplam A1, A2,.. ., An toplamlar ushın universal toplam dep ataladı.
Universal toplam, ádetde, I yamasa Ol háripleri menen belgilenedi. Universal toplamnıń barlıq bólim toplamları arasında eki birdey emes bólim toplam bar bolıp, olardan biri Ol niń ózi, ekinshisi bolsa bos toplam, qalǵanları bolsa tán bólim toplamlar boladı.
Geometriyadan mısal keltirsek, R3 - úsh ólshewli keńislik bolsa, P-R3 keńislikgi tegislik, L-P tegisliktegi sızıq bolsa, tómendegi munasábet orınlı boladı : L⊂P⊂R3 yamasa L⊆P⊆R. Bul jerde R3 dıń basqa bólim Toplamları da bar ekenligin esapqa alıw kerek.
N‒barlıq natural sanlar kompleksi; Z‒barlıq pútin sanlar kompleksi; Q‒barlıq ratsional sanlar kompleksi; R‒barlıq haqıyqıy sanlar kompleksi bolıp, N⊂Z⊂Q⊂R shártler atqarıladı hám R qalǵan sanlı toplamlar ushın universal toplam wazıypasın atqaradı. N⊆Z⊆ Q⊆R sıyaqlı jazıw da múmkin.
R toplamnıń toplam astıların koordinatalar kósherinde súwretlew qolay. Eger a, bєR hám a
Eyler-Venn diagrammaları. Toplamlar arasındaǵı baylanıslardı anıqlaw ushın, Eyler-Venn diagrammalarınan paydalanıladı. Bunda toplamlar sheńber, súyir-sopaq yamasa qandayda bir jabıq tarawdıń kórinisinde, universal toplam bolsa tuwrı tórtmuyush formasında suwretlenedi
Mısalı : B toplam A toplamnıń tán toplam astı ekenligi tómendegi kóriniste suwretlenedi
Ulıwma bólekke iye bolǵan toplamlar kesilisedi dep ataladı hám A∩B=Ø, yaǵnıy A hám B toplamlar kesilispesi bos emes, dep jazıladı. Mısalı, 2 eseli natural sanlar hám 5 eseli natural sanlar toplamları ulıwma elementke iye, yaǵnıy kesilisedi yamasa kesilispesi bos emes. Bul toplamlar kesilispesi barlıq 10 eseli natural sanlardan ibarat boladı.
Eki toplamnıń óz-ara munasábetinde tórt jaǵday bolıwı múmkin (1. 2-súwret):
1) toplamlar kesilispeydi (1. 2-súwret, I);
2) toplamlar kesilisedi (1. 2-súwret, II);
3) toplamlarniń biri ekinshisiniń bólim kompleksi boladı (1. 2-súwret, III).
4) toplamlar ústpe-úst túsedi, yaǵnıy teń (2-súwret, IV)
|
| |
