• O‘lchash diapazoni.
  • Ishonchliligi (chidamliligi)
  • Asbob ko‘rsatishining variatsiyasi




    Download 3,07 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet51/206
    Sana09.10.2024
    Hajmi3,07 Mb.
    #274299
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   206
    Bog'liq
    Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va se

    Asbob ko‘rsatishining variatsiyasi
    – o‘lchanayotgan kattalikning biror 
    qiymatini, o‘lchash sharoitini o‘zgartirmagan holda, takror o‘lchaganda hosil 
    bo‘ladigan eng katta farqdir va u quyidagicha aniqlanadi (5.1 – rasm): 

     = (А
    0
    ’ – А
    0
    ”)/А
    хmах
    *100 %, 
    bu yerda,
     
    А
    O

    ,
     
    А
    0
    
    – o‘lchanayotgan kattalikning (namunaviy asbob 
    yordamida) takror o‘lchashdagi qiymatlari. Variatsiya asosan qo‘zg‘aluvchan 
    qismi tayanchga o‘rnatilgan asboblarda ishqalanish hisobiga kelib chiqadi. 


    62 
     
    1 – rasm. Asbob ko‘rsatishining variatsiyasi. 
    Asbobning o‘lchash xatoligi.
    Bu xatolik sifatida mutlaq xatolik, nisbiy 
    xatolik yoki keltirilgan xatolik berilgan bo‘lishi mumkin. Bu xatoliklar xususida 
    keyingi mavzularda yetarli ma’lumotlar berilgan. 
    O‘lchash diapazoni.
     
    Bu asosan ko‘p diapazonli asboblarga tegishli. 
    Aksariyat hollarda asbobning har bir o‘lchash diapazoniga taalluqli xatoliklari 
    ham beriladi. 
    Xususiy energiya sarfi.
     
    Bu tavsif ham muhim hisoblanib, asbobning
    o‘lchash zanjiriga ulanganidan so‘ng kiritishi mumkin bo‘lgan xatoliklarini 
    baholashda ahamiyatli sanaladi. Ayniqsa, kam quvvatli zanjirlarda o‘lchashlarni 
    bajarishda bu juda muhimdir. 
    Xususiy energiya sarfi o‘lchash asbobining tizimiga va konstruktiv 
    ishlanishiga bog‘liq bo‘lib, ayniqsa, kichik quvvatli zanjirlarda o‘lchashlarni 
    bajarishda juda muhimdir. 
    Ishonchliligi (chidamliligi)
    – o‘lchash vositasining ma’lum o‘lchash 
    sharoitida, belgilangan vaqt mobaynida o‘z metrologik xususiyatlarini 
    (ko‘rsatkichlarini) saqlashidir. Bu ko‘rsatkichlarni chegaradan chiqib ketishi 
    asbobni layoqatligi pasayib ketganligidan dalolat beradi. O‘lchash asbobining 
    ishonchliligi, odatda, bo’zilmasdan ishlash ehtimolligi bilan baholanadi va 
    taxminan quyidagicha topiladi: 

     = n / n 
    um 

    bu yerda:
    n – 
    ishonchlilikka sinalgan asboblar soni; 
    n
    um
     
    – umumiy (ko‘p 
    seriyali) ishlab chiqarilgan asboblar soni. 

    Download 3,07 Mb.
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   206




    Download 3,07 Mb.
    Pdf ko'rish