|
Texnologiyalari universiteti urganch filiali kiber xavsizlik asoslari fanidan
|
| bet | 3/6 | | Sana | 17.11.2023 | | Hajmi | 35.09 Kb. | | #100599 |
Bog'liq Kibir jinoyat Umumiy biologiya. 10-11 sinf (1990, Yu.I.Polyanskiy), Ochiq dars. 1-sinf O\'qish savodxonligi, 20. MTMda boshlangich kompyuter savod Shuhratov Sh, Yig\'ish tamoili, Mavzu kompyuter buyruqlarining asosiy tizmi, buyruqlar turlari,, 4-mustaqil ish (1), 7-mashgulot (3), Aytbay matematika 5 oz betinshe, ozbt, Tarjima nazariyasi-fayllar.org, MT mavzulari (6), 2-mavzu, 9- ma’ruza O‘quv mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish me-fayllar.org, Tarbiyaviy ishlar metodikasi” fanini o’qitishda yangi pedagogik -fayllar.org1.3 Kiberurush turlari.
AQSh Mudofaa vazirligi soʻnggi paytlarda geostrategik ahamiyatga ega boʻlgan bir qancha voqealar tufayli kibermakon milliy darajadagi tashvishga aylanganini taʼkidlaydi. Ular orasida 2007-yilda Estoniya infratuzilmasiga rossiyalik xakerlar tomonidan qilingan hujum ham kiradi. 2008-yil avgust oyida Rossiya yana Gruziya davlatiga qarshi muvofiqlashtirilgan va sinxronlashtirilgan kinetik va kinetik boʻlmagan kampaniyada yana kiberhujumlar uyushtirgani daʼvo qilingan. Bunday hujumlar milliy davlatlar oʻrtasidagi kelajakdagi urushlarda odatiy holga aylanishi mumkinligidan qoʻrqib, kiberkosmik operatsiyalar tushunchasi taʼsir qiladi va kelajakda jangovar harbiy qoʻmondonlar tomonidan moslashtiriladi[
Bu jinoyatlar tanlangan jinoyatchilar guruhi tomonidan sodir etiladi. Kompyuterni qurol sifatida ishlatadigan jinoyatlardan farqli oʻlaroq, bu jinoyatlar aybdorlarning texnik bilimlarini talab qiladi. Shunday qilib, texnologiya rivojlanishi bilan jinoyatning tabiati ham oʻzgaradi. Bu jinoyatlar nisbatan yangi boʻlib, kompyuterlar mavjud boʻlgan vaqtdan beri mavjud boʻlib, bu jamiyat va umuman dunyo ushbu jinoyatlarga qarshi kurashga qanchalik tayyor emasligini tushuntiradi. Internetda har kuni sodir boʻladigan koʻplab jinoyatlar mavjud. Bu kamdan-kam hollarda yolgʻizlar tomonidan amalga oshiriladi, buning oʻrniga u katta sindikat guruhlarini oʻz ichiga oladi.
2. Asosan kompyuter tarmoqlariga qaratilgan jinoyatlar
2.1 Kompyuter virusi
Kompyuter virusi I nternet orqali suzib yuradigan, kompyuter programmalarini yoʻq qilib, ishlamay qolishiga sabab boʻladigan programma. Hozirgi kunda bu viruslarga qarshi Antiviruslar ishlab chiqarilgan. Viruslar haqida dastlabki maʼlumotlar amerikalik T. J. Raynning 1977-yilgi fantastik asarida uchraydi. Bu asarda 7000 kompyuter virusdan zararlanganligi haqida soʻz boradi. Virus ham tuzilishiga koʻra dastur, lekin zararli! Hozirda viruslar juda keng klassifikatsiya ega. Ular keng qamrovda faoliyat olib bormoqda. Masalan: Kasperskiy antivirusi 1,5 million virusni aniqlay oladi (2009-yil maʼlumoti). Dunyodagi birinchi virus dasturi 1988-yili Karnell Universiteti aspiranti Robert Moris(kichik) tomonidan Internet tarmogʻiga joylashtirilgan. Bu virus oʻz faoliyatini Unix operatsion tizimi xato-kamchiliklaridan gʻarazli maqsadlarda foydalanish bilan amalga oshirgan. Robert Moris tuzgan virus juda katta koʻlamli zarar keltirdi. Robert moris esa uzoq muddatli qamoq jazosiga mahkum etildi, lekin uning nomi bir umrga tarixda qoldi.
|
| |
