2. “Xaridorlar bilan hisob-kitoblar” kompyuter hisobini tashkil etish.
Korxona xo'jalik faoliyati jarayonida nafaqat tovar-moddiy boyliklarning xaridori, balki mahsulot yoki xizmatlar sotuvchisi sifatida ham harakat qiladi. Bunda xaridorlar (mijozlar) bilan hisob-kitoblar amalga oshiriladi. Inventarizatsiya ob'ektlarini sotib olishda bo'lgani kabi, bu erda ham ikkita asosiy to'lov varianti mumkin - amalda bajarilgan ishlar va etkazib berilgan tovarlar uchun to'lov yoki yaqinlashib kelayotgan etkazib berish va hali tugallanmagan ishlar uchun avans to'lovlari (oldindan to'lov). Shunga ko'ra, birinchi turdagi to'lovlar bo'yicha tasdiqlovchi hujjat hisob-fakturalar, bajarilgan ishlarni qabul qilish dalolatnomalari va boshqalar hisoblanadi.Shartnomalar avans to'lash uchun tasdiqlovchi hujjat bo'lib xizmat qiladi.
Naqd pulsiz pul o'tkazmasini amalga oshirish uchun Pul asosan "To'lov talabi-buyurtma" hujjatidan foydalaniladi.
To'lov talabnomasi - bu to'lov hujjati bo'lib, unda etkazib beruvchi tashkilot xaridordan ko'rsatilgan xizmatlar, bajarilgan ishlar, shartnoma yoki schyot-faktura bo'yicha yetkazib berilgan mahsulotlar qiymatini bank o'tkazmasi orqali to'lashni talab qiladi.
To‘lov talabnomasi – topshiriq yetkazib beruvchi tomonidan belgilangan shakldagi blanka (OKUD 0401064 bo‘yicha kod) uch nusxada to‘ldiriladi va hisob-kitob hujjatlari bilan birga oluvchining banki to‘lovchining (xaridorning) bankiga yuboriladi. Ikkinchisi so'rov-buyurtmani to'lovchiga yuboradi, u ushbu hujjatni imzo va muhr bilan tasdiqlangan uch kun ichida bankka topshirishi shart. “To‘lanadigan summa” ustunida to‘lovchi yetkazib beruvchiga o‘tkazish uchun joriy hisobvaraqdan yechib olinadigan summani raqamlar va so‘zlar bilan ko‘rsatadi.
To'lov talabnomasi-talabnomasini to'liq yoki qisman qondirish rad etilgan taqdirda, to'lovchi ushbu uch kun ichida unga xizmat ko'rsatuvchi bankni xabardor qilishi shart. Keyin so'rov-buyurtma hisob-kitob hujjatlari va to'lovni rad etish to'g'risidagi bildirishnoma bilan birga etkazib beruvchiga qaytariladi.
Xaridorlar bilan hisob-kitob operatsiyalarini buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun asos bank hisobvarag'idan ko'chirma hisoblanadi. Joriy hisobvaraqga kiritilgan summalar bank ko‘chirmasining “Kredit” ustunida aks ettiriladi.
Xaridordan olingan va tashkilotning hisob-kitob hisobvarag'iga o'tkazilgan to'lov summalari buxgalteriya hisobida 51-«Hisob-kitob hisobvarag'i» schyotining debeti va 62-«Xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar» schyotining krediti bo'yicha yozuvlar bo'yicha aks ettiriladi.
Oldindan to‘lov korxonaning hisob-kitob schyotiga o‘tkaziladi va korxonaning tayyor mahsulotni xaridor oldidagi kreditorlik qarzi sifatida aks ettiriladi.
Avans olgan korxona byudjetga avans summasidan QQS to'laydi, chunki avans to'lovlari soliq solinadigan aylanmaga kiritilgan. Shu munosabat bilan, joriy hisob raqamiga pul tushgandan so'ng, sxematik ravishda rasmda ko'rsatilgan ikkita yozuv kiritiladi. 1.
Guruch. 1. Qabul qilingan oldindan to'lovni aks ettiruvchi buxgalteriya yozuvlari sxemasi
1 - joriy hisobvaraq bo'yicha olingan oldindan to'lov summasi 62.2 "Olingan avanslar bo'yicha hisob-kitoblar (rubllarda)" schyotining kreditida aks ettiriladi;
2 - QQS summasi 76.AB “Avanslar va oldindan to‘lovlar bo‘yicha QQS” schyotining debetidan 68.2 “Qo‘shilgan qiymat solig‘i” schyotining kreditiga yechiladi.
Tovarlar sotilganda tegishli schyot-fakturalar xaridorga tovar jo‘natilgan (ishlar bajarilgan, xizmatlar ko‘rsatilgan) kundan boshlab besh kundan kechiktirmay rasmiylashtiriladi.
Hisob-faktura - bu ushlab qolish yoki qoplash uchun taqdim etilgan soliq summalarini qabul qilish uchun asos bo'lib xizmat qiladigan hujjat. Bundan tashqari, schyot-faktura etkazib beruvchi tomonidan tovarlar, bajarilgan ishlar, ko'rsatilgan xizmatlar uchun to'lov uchun hisob-kitoblar bilan bog'liq har qanday mablag'lar, shuningdek avans sifatida olingan mablag'lar kelib tushganda tuziladi. Ushbu schyot-faktura savdo kitobida ro'yxatdan o'tgan, lekin xaridlar kitobida ro'yxatdan o'tish uchun mijozlarga taqdim etilmaydi.
Qabul qilingan oldindan to'lov faktlari bo'yicha tuzilgan schyot-fakturalar qo'shilgan qiymat solig'ini hisoblash uchun asos bo'ladi. Ushbu bobda tayyor mahsulotlarni yetkazib berish uchun oldindan to'lovni olish bo'yicha xo'jalik operatsiyalarini, shuningdek, QQS hisobini yuritish, schyot-fakturalarni berish va savdo kitobini shakllantirish bo'yicha tegishli operatsiyalarni kompyuterda aks ettirish masalalari muhokama qilinadi. Ushbu va boshqa masalalarni ko'rib chiqish 24-bobda "Tayyor mahsulotlarni sotish buxgalteriya hisobi" da davom ettiriladi.
Yuqorida tavsiflangan buxgalteriya hisobi tartibidan kelib chiqqan holda, 62-sonli "Xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar" hisobvarag'i, 1-subhisob "Xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar (rublda)), 2-"Olingan avanslar bo'yicha hisob-kitoblar (rublda)", 68-sonli "Hisob-kitoblar". soliqlar va yig'imlar bo'yicha", 2 "Qo'shilgan qiymat solig'i" subschyoti, shuningdek, 76 "Hisob-kitoblar bilan hisob-kitoblar" schyoti. turli qarzdorlar va kreditorlar” subschyoti AB "QQS avanslar va oldindan to'lovlar bo'yicha.
Ro'yxatdagi hisoblar odatiy dastur konfiguratsiyasida qanday tuzilganligini ko'rib chiqaylik.
hisob raqami
|
Ism
|
Mil
|
Polkovnik
|
Zab
|
Qonun
|
Subkonto 1
|
Subkonto 2
|
Subkonto 3
|
|
Xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar
|
|
|
|
AP
|
Qarama-qarshi tomonlar
|
Shartnomalar
|
|
62.1
|
Xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar (rublda)
|
|
|
|
|
Qarama-qarshi tomonlar
|
Shartnomalar
|
Hisoblash turlari sotib olish bilan
|
62.2
|
Qabul qilingan avanslar bo'yicha hisob-kitoblar (rublda)
|
|
|
|
|
Qarama-qarshi tomonlar
|
Shartnomalar
|
|
|
|
Soliqlar va yig'imlar uchun hisob-kitoblar
|
|
|
|
AP
|
|
|
|
68.1
|
Shaxsiy daromad solig'i
|
|
|
|
AP
|
|
|
|
68.2
|
soliq
qo'shildi
narx
|
|
|
|
AP
|
|
|
|
|
|
Turli qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar
|
|
|
|
AP
|
|
|
|
76.AB
|
Avanslar va oldindan to'lovlar bo'yicha QQS
|
|
|
|
AP
|
Qarama-qarshi tomonlar
|
Hisob-fakturalar berilgan
|
|
Hisoblar jadvalidan ko'rinib turibdiki, xaridorlar va mijozlar bilan hisob-kitoblar hisobvarag'ida birinchi subschyot xaridorlar bilan hisob-kitoblarni hisobga olish uchun, ikkinchisi esa xaridordan rublda olingan avanslarni hisobga olish uchun ajratiladi. Ularning iqtisodiy mohiyatida tub farqlar mavjud. Shunday qilib, 1-subhisob xaridorga allaqachon jo'natilgan tovarlar haqidagi ma'lumotlarni umumlashtirish uchun xizmat qiladi, ya'ni xaridorning qarzini ko'rsatadi, shuning uchun subhisobda "Faol" belgisi mavjud. 2-subhisob, aksincha, tashkilotning xaridorga allaqachon olingan avans to'lovi bo'yicha qarzini hisobga olish uchun xizmat qiladi, shuning uchun ushbu subschyotda "Passiv" belgisi mavjud.
Umuman olganda, hisob va 2-subschyot bo'yicha analitik buxgalteriya ikki bo'limda tashkil etilgan: "Qarshi tomonlar" va "Shartnomalar". 1-subhisob uchinchi analitik bo'limning mavjudligi bilan ajralib turadi: "Xaridorlar bilan hisob-kitoblar turlari".
Analitik ob'ektlar ro'yxati (subkonto) "Qarshi tomonlar" uch darajali katalog sifatida taqdim etiladi. Uning tarkibi ta'sischilar bilan hisob-kitoblar bo'yicha bitimlarni ko'rib chiqishda aniqlandi. Ushbu ma'lumotnomani ma'lumotlar bilan to'ldirish oldindan yoki to'g'ridan-to'g'ri operatsiyalar va hujjatlarni kiritish jarayonida amalga oshirilishi mumkin. Korxonaning doimiy hamkorlari ro'yxatini darhol kiritish va uni ish jarayonida to'ldirish maqsadga muvofiqdir.
"Shartnomalar" subkontosining turi hisob-kitoblar uchun asos bo'lgan hujjatlar to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan katalogga mos keladi. Bunday hujjatlar shartnomalar, schyot-fakturalar, aktlar va boshqalar bo'lishi mumkin. Ushbu katalog "Shartnomalar (hisoblar)" nomiga ega, ammo unga boshqa har qanday turdagi hujjatlar to'g'risidagi ma'lumotlarni kiritish mumkin.
Ushbu tahliliy bo'limning mavjudligi har bir hujjat bo'yicha debitorlik qarzlari (kreditorlik qarzlari) miqdorini aniqlashga, shuningdek, bir vaqtning o'zida debitorlik va kreditorlik qarzlarining paydo bo'lishini kuzatish imkonini beradi. kreditorlik qarzi bir xil kontragent bilan.
"Xaridorlar bilan hisob-kitoblar turlari" turidagi uchinchi subschyotning 1-subhisobida mavjudligi soliqlarni to'g'ri hisoblash uchun hisob-kitoblar turlari bo'yicha (tovarlar, mahsulotlar, ishlar, xizmatlar uchun) alohida hisobga olish zarurati bilan bog'liq.
Shuni ta'kidlash kerakki, avans to'lovlarini hisobga olish subschyotida (62.2 "Olingan avanslar bo'yicha hisob-kitoblar (rubllarda)") analitik hisob ikki turdagi sub-konto kontekstida - "Kontragentlar", "Shartnomalar" kontekstida olib boriladi. ”. Bu shuni anglatadiki, xaridordan olingan barcha avanslar shartnomalar bo'yicha tafsilotlar bilan hisobga olinadi. Hujjatlarni tayyorlash va buxgalteriya operatsiyalarini kiritishda ushbu xususiyatni hisobga olish kerak.
68.2-schyotda analitik hisob yuritilmaydi.
76-hisobvarag'i, "Avanslar va oldindan to'lovlar bo'yicha QQS" AB subschyoti bo'yicha analitik buxgalteriya hisobi bo'lajak tovarlarni, mahsulotlarni jo'natish, ishlarni bajarish va xizmatlarni bajarish uchun avans olingan xaridorlar va mijozlar uchun ("Qarshi taraflar" subschyoti) va berilgan schyot-fakturalar uchun yuritiladi. avans to'lovi ("Barlangan schyot-fakturalar" subkonto). Har bir xaridor va mijoz kontragentlar katalogining elementi hisoblanadi. Har bir schyot-faktura “Invoys” turidagi hujjatdir.
"Shartnomalar (hisoblar)" katalogi "Qarshi tomonlar" katalogiga bo'ysunadi. Bu shuni anglatadiki, ushbu katalogning har bir elementi "Pudratchilar" katalogining qaysidir elementiga tegishli. Shu munosabat bilan, "Shartnomalar (hisoblar)" katalogini to'ldirish yoki unga kirish uchun avval "Qarshi tomonlar" katalogini ochishingiz kerak, kerakli element, va keyin ma'lum bir kontragentga tegishli elementlarni ko'rsatadigan "Shartnomalar" katalogini oching.
"Shartnomalar" ma'lumotnomasi tashkilotlar bilan o'zaro hisob-kitoblar uchun asoslar kontekstida analitik hisob uchun ishlatilishi kerak bo'lgan elementlarni o'z ichiga oladi. Unda saqlanadigan ma'lumotlar kontragentlar bilan hisob-kitoblar bo'yicha hisob-kitoblar bo'yicha analitik hisobni yuritish amaliyoti bilan belgilanadi. Unda kontragentlar bilan o'zaro hisob-kitoblar uchun asos bo'lgan turli xil hujjatlarning nomlari bo'lishi mumkin: shartnomalar, berilgan schyot-fakturalar raqamlari, aktlar va boshqalar.
Katalogda to'rtta rekvizit mavjud:
kod;
Ism;
majburiyat paydo bo'lgan sana;
majburiyatni to'lash sanasi.
Taqdimotlar
"Kod" ro'yxatdagi hujjatning seriya raqamini ifodalaydi; u avtomatik ravishda tayinlanadi va turli kontragentlarga tegishli hujjatlarning mustaqil raqamlanishi ta'minlanadi.
Taqdimotlar
"Ism" o'zboshimchalik shaklida hujjat haqidagi asosiy ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Ushbu maydonni to'ldirishda yagona uslub va tartibni ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir. Hujjatning nomini, uning raqamini va hujjat berilgan sanani kiritish tavsiya etiladi, masalan: 07.12.2001 yildagi 45-sonli shartnoma yoki 23.04.2001 yildagi 3/39-sonli schyot-faktura.
Rekvizitlar
"Majburiyat sanasi" va "Kamolot sanasi" Dastur tomonidan tartibga solinadigan hisobotlarni yaratishda qarzlarning paydo bo'lish va to'lash muddatlarini aniqlash uchun foydalaniladi.
Dasturning odatiy konfiguratsiyasida tashkilotning hisob-kitob hisobvarag'iga kiritilgan to'lov yoki oldindan to'lov faktlari bo'yicha operatsiyalarni avtomatlashtirish uchun allaqachon universal hujjat "Bank ko'chirmasi" qo'llaniladi. U xaridorlardan tovarlar, xizmatlar, mahsulotlar uchun joriy hisobvarag'iga mablag'larning tushumini aks ettiruvchi xabarlarni yaratish uchun mo'ljallangan. Ushbu hujjatni kiritish uchun asos bo'lib joriy hisobvarag'iga pul kelib tushganligini tasdiqlovchi joriy hisobvaraqdan ko'chirma hisoblanadi. Bank hisobiga kirim hujjatlari ilova qilinadi, bu esa korxona buxgalteriga bank ko‘chirmasida ko‘rsatilgan summalarni hujjatlar bilan tekshirish imkonini beradi.
Umumiy holda, kompyuter buxgalteriyasida xaridorlar bilan hisob-kitoblarni qayd etish tartibi quyidagicha.
1. Kontragentni ro'yxatdan o'tkazish.
Xaridor haqidagi ma'lumotlar "Qarshi tomonlar" katalogiga kiritiladi. Keyinchalik, ushbu ma'lumotlar tizim tomonidan hujjatlarni shakllantirish, operatsiyalarni ro'yxatdan o'tkazish va e'lon qilishda foydalaniladi.
2. Shartnomani ro'yxatdan o'tkazish.
Dastur konfiguratsiyasi asosiy hujjatlar kontekstida xaridorlar bilan hisob-kitoblarning analitik hisobini yuritish uchun tuzilganligi sababli, ularni bunday hujjatlar tuzilgandan so'ng darhol Shartnomalar (hisoblar) katalogida ro'yxatdan o'tkazish juda oqilona.
Kelajakda ushbu ma'lumotlardan hujjatlarni tayyorlash va e'lonlarni shakllantirishda foydalanish mumkin.
3. Bank ko‘chirmasini qabul qilish va kiritish.
Korxonaning hisob-kitob hisobvarag'iga pul mablag'lari kiritilganligini tasdiqlovchi bank ko'chirmasi olingandan so'ng, bu fakt xaridorlar bilan hisob-kitoblar hisobvarag'iga kredit va 51 "Hisob-kitob hisobvarag'i" schyotining debeti bo'yicha buxgalteriya hisobida aks ettiriladi.
|
