O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Infokomunikatsiya tizimlarining elektr ta'minoti
3-Mustaqil ish
Bajardi: 313-20 guruh talabasi Bekmurodov Ahror
Tekshirdi: Qodirov Fazliddin
Toshkent – 2023
Mavzu : Uzluksiz rostlovchi kompensatsion stabilizatorlar
Reja :
1 . Stabilizatorlar nima
2. Uzluksiz rostlovchi kompensatsion stabilizatorlar qanday ishlaydi
3. Uzluksiz rostlovchi kompensatsion stabilizatorlar haqida malumot
4. Xuloda
5. Foydalanilgan Adabiyotlar
Tok va kuchlanish stabilizatorlari
Stabilizatorlarni vazifasi avtomatik ravishda u yoki bu parametrni o`zgarmas qilib ushlab turishdir. Ko`pincha elektrik qurilmalardagi avtomatik tizimlarni ijrochi qurilmalari ni meyorida ishlashi uchun manbaaa kuchlanishini o`zgarmas qilib ushlab turish talab qilina di, gidravlik va pnevmatik tizimlarda esa suyuqlik va havo bosimini bunday ushlab bo`lmaydi. Bu miqdorlarni o`zgarishi ijrochi qurilmalarni sohta ishlab ketishiga sabab bo`lishi mumkin. Ularni belgilangan chegarada ushlab turish uchun stabilizatorlardan oydalaniladi. Yuklama qarshiligining va tarmoq kuchlanishi ma`lum chegarada o`zgartirganda yuklamadagi kuchlanishni berilgan aniqlikda ushlab turuvchi qurilmaga kuchlanish stabilizatori – deb ataladi. Ular kuchaytirish koeffitsenti bilan harakterlanadi. чик ном чик кирр ном кир U U U U К bunda Ukir= Ukir max Ukir min ; Uchik= Uchik maxUchik min bu yerda Ukir, Uchik -stabilizatorni kirishdagi va chiqishdagi nominal kuchlanishlari. Uchik max Ukir max -maksimal va minimal kuchlanishlar
Parametrik, kompensatsion stabilizatorlar
Stabilizatorlar ishlash printsipi buyicha ikki hil bo`ladi. 1.Parametrik; 2.Kompensa-tsion; Parametrik stabilizatorlar tuzishda nochiziqli statik xarakteristikali elementlardan foydalaniladi. Bunday stabilizatorlar ham o`zgarmas ham o`zgaruvchan tok zanjirida ishlay oladi. Nochiqli xarakteristikali elementlarga aktiv nochiziqli qarshiliklar; baretterlar, termistorlar, stabilovo`ltlar, yarim o`tkazgichli diod stabilizator, yarimo`tkazgichli termoqarshiliklar va reaktiv nochiziqli qarshi liklar, to`yingan ferromagnit o`zakli drossellar hamda nochi ziq dielektrikli kondensatorlar (varikondalar) kiradi. Baretter–ichiga vodorod to`lg’azilib toza temirdan sim joylashtirilgan shisha idishdir: Ular asosan tokni stabillash uchun ishlatiladi. Aktiv nochiziqli qarshilikli bo`lgan yarimo`tkazgichli termorezistorlar asosan kuchlanish stabilizatorlari tuzishda ishlatiladi. Stabillovo`lt–biqsima razryadli lampa hisoblanib katta o`lchamli sovuq eletroddan iborat. Yarim o`tkazgichli diod–stabilizatorlar germaniyli yoki kremniyli diod demakdir. Chiqish
kuchlanishini stabilizatsiyasi kirish kuchlanishi Uk va yuklama qarshiligi Rn o`zgar ganda sodir bo`ladiStabilovo`lt va diod– stabilizatorlarni ulanishlari, 74-rasm a) vo`lt-amper xarakteristikalari b) da keltirilgan. Chiqish kuchlanishini har qanday ortishi It tokini ko`payishiga olib ke ladi, lekin kirish kuchlanishini ortishi Rd qo`shimcha qarshilikda so`nadi, ya`ni Uk=Rd+It stabillash darajasi 0,1% dan ortmaydi. Parametrik o`zgarmas
74-rasm: Stabilovo`lt va diod-stabilizator sxemasi a) va vo`lt-amper xarakteristikasi b). tok stabilizatorida stabillovchi zveno bo`lib nochiziqli element–stabilitron hisoblanadi. Oddiy parametrik kuchlanish stabilizatori kremniyli stabilitron asosida tuziladi uni vo`lt-amper tasifi (75-rasm.a, b) da ko`rsatilgan.
|