Asosiy ta’m Harf bilan ifodalash Ta’m kuchi Son indek-siAchchiq emas Nim achchiq Achchiq Juda achchiqNordon emas Nim nordon NordonSHo‘r emas Nim sho‘r SHo‘r Juda sho‘r 1 2 3 4 Tozalangan suvSHirin emas Nim shirin SHirinFarmatsevtika sanoatida qo‘llaniladigan ta’m va hidni yaxshilovchi korrigentlar SHarbatlarHozirgi paytda keng qo‘llaniladigan sharbatlarMevali essensiyalar: Limon, olcha, nok Nastoykalar: Apelsin (xushbuy), vanil, kardamon Eritmalar, xushbo‘y suvlar, shiralarSpirtlar: Murakkab apelsin, benzaldegid, lavanda, limon, qalampir, yalpiz Ekstraklar: CHuchukmiya ildizi, suyuq timyan, suyuq eriodiktion EliksirlarTabiiy korrigentlar 1)Saxaroza |
Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi
|
| bet | 32/125 | | Sana | 27.11.2023 | | Hajmi | 1,8 Mb. | | #106152 |
Bog'liq Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafeBu sahifa navigatsiya:
- Asosiy ta’m Harf bilan ifodalash Ta’m kuchi Son indek-si
- Achchiq emas Nim achchiq Achchiq Juda achchiq
- Nordon emas Nim nordon Nordon
- SHo‘r emas Nim sho‘r SHo‘r Juda sho‘r 1 2 3 4 Tozalangan suv
- SHirin emas Nim shirin SHirin
- Farmatsevtika sanoatida qo‘llaniladigan ta’m va hidni yaxshilovchi korrigentlar SHarbatlar
- Hozirgi paytda keng qo‘llaniladigan sharbatlar
- Mevali essensiyalar: Limon, olcha, nok Nastoykalar: Apelsin (xushbuy), vanil, kardamon Eritmalar, xushbo‘y suvlar, shiralar
- Spirtlar: Murakkab apelsin, benzaldegid, lavanda, limon, qalampir, yalpiz Ekstraklar: CHuchukmiya ildizi, suyuq timyan, suyuq eriodiktion Eliksirlar
- Tabiiy korrigentlar 1)Saxaroza
1-jadval
Organoleptik tahlil o‘tkazish uchun standart eritmalarning ta’mini ta’riflash
Asosiy ta’m
|
Harf bilan ifodalash
|
Ta’m kuchi
|
Son indek-si
|
Ta’mni ifoda-lovchi moddalar
|
Modda konsen-tratsiyasi
%
|
Achchiq
|
A
|
Achchiq emas
Nim achchiq
Achchiq
Juda achchiq
|
1
2
3
4
|
Tozalangan suv
Xinin eritmasi
-“-
-“-
|
-
0,0002
0,0025
0,015
|
Nordon
|
N
|
Nordon emas
Nim nordon
Nordon
Juda nordon
|
1
2
3
4
|
Tozalangan suv
Limon kislotasi
-“-
-“-
|
-
0,02
0,5
2,0
|
Sho‘r
|
Sh
|
SHo‘r emas
Nim sho‘r
SHo‘r
Juda sho‘r
|
1
2
3
4
|
Tozalangan suv
Natriy xlorid
-“-
-“-
|
-
0,1
2,0
4,0
|
Shirin
|
O
|
SHirin emas
Nim shirin
SHirin
Juda shirin
|
1
2
3
4
|
Tozalangan suv
Qand
-“-
-“-
|
-
0,38
15,0
30,0
|
2-jadval
Bolalarga mo‘ljallangan turli dori vositalarni ta’mini ta’riflash
Nomi
|
Dori shakli
|
Xarf va son indekslari
|
T’am formu-lasi
|
Umumiy ta’mi
|
A
|
N
|
SH
|
O
|
Vikalin
|
Tabletka
|
4
|
-
|
-
|
-
|
A4
|
O‘ta achchiq
|
Aloe temir bilan
|
Sirop
|
2
|
3
|
-
|
3
|
N3O3A2
|
Nordon-shirin, nim-achchiq
|
Kaliy atsetat
|
Eritma
|
-
|
2
|
-
|
3
|
O3N2
|
SHirin, nim- nordon
|
Paratsetamol
|
Granulalar
|
-
|
2
|
-
|
3
|
O3N2
|
SHirin, nim- nordon
|
Kalmagin
|
Granulalar
|
-
|
-
|
-
|
3
|
O3
|
SHirin
|
Xozirgi paytda farmatsevtika sanoatida keng qo‘llaniladigan korri- gentlar vakillari qurib chiqamiz. Ular Evropa mamlakatlarida, AQSH, YAponiyada ishlatishga ruxsat etilgan:
Farmatsevtika sanoatida qo‘llaniladigan ta’m va hidni yaxshilovchi korrigentlar
SHarbatlar:
SHarbatlar suyuq dori shaklini korrigirlashda eng universal bo‘lishi bilan pediatriyada amaliyotida ham keng qo‘llaniladi.
Biofarmatsevtik izlanishlar natijalari sharbatlarni korrigirlovchi moddalar sifatida qo‘llanilishi maqsadga muvofiqligini tasdiqlagan.
Bromidlar, xloridlar, sulfatlar va boshqa preparat-larning yoqimsiz mazasini korrigirlashda olchali va qoraqat-dan tayyorlangan (sharbatlar) kiyomlar juda yuqori korri-girlash kuchiga ega ekanligini aniqlandi.
Hozirgi paytda keng qo‘llaniladigan sharbatlar
Apelsin, olcha, kakao, limon, malina, qand, chuchukmiya ildizi, qora smorodina, gulhayri. SHarbatlar kand,, organik kislotalar, mevali efirlar saqlaganligi uchun kuchli korrigirlovchi xususiyatga ega bo‘lib, ko‘pincha dorilarni achchiq mazasini niqoblash uchun tavsiya etiladi.CHunki 73%bolalar shirin mazali dorilarni xush ko‘radi.
Lekin ayrim preparatlarning turg‘unligiga va so‘rilishiga sharbatlarning salbiy ta’siri haqida ma’lumotlar bor. SHuni hisobga olgan holda korrigentlarni dori turiga qo‘shilishi albatta, biofarmatsevtik nuqtai nazardan asoslanishi shart.
Efir moylari:
Arpabodiyon, apelsin, bergamot, chinnigul, geran, kardamon, koriandr, lavanda, limon, yalpiz, rozmarina, pushti, timyan, ukrop,evkalipt
Mevali essensiyalar:
Limon, olcha, nok
Nastoykalar:
Apelsin (xushbuy), vanil, kardamon
Eritmalar, xushbo‘y suvlar, shiralar:
Sorbit eritmasi, qalampir yalpiz suvi, koritsa suvi, pomerans suvi, pushti suv, fenxel suvi, olcha, malina shirasi, sitruslar shirasi
Spirtlar:
Murakkab apelsin, benzaldegid, lavanda, limon, qalampir, yalpiz
Ekstraklar:
CHuchukmiya ildizi, suyuq timyan, suyuq eriodiktion
Eliksirlar:
Hushbo‘y izoalkogol, toluan balzami, murakkab benzaldegid
SHilimshiqlar (quyuqlashtiruvchilar):
Agar, natriy alginat, pektin,agaroid
Qovushqoqlikni oshirish yo‘li bilan dorilarni mazasini yaxshilash YUMB makromolekulalarini dori moddani bevosita ta’m retseptorlarini kontaktini oldini oladi.
Tabiiy korrigentlar
1)Saxaroza
Aniqlangan 73% detey predpochitayut sladkiy vkus. Ko‘p yillar davomida dorilarni asosiy korrigenti sifatida saxaroza qo‘llanilib kelgan,ayrim sabablarga ko‘ra (arzon,topilishi oson).
Lekin shirinlashtiruvchi potensiali pastligi uchun saxarozani dorilarga ko‘p miqdorda kiritilishi zarurligi tug‘iladi.
Masalan,dimedrolni achchiq mazasini niqoblash uchun saxarozaning nisbati 1:50/1:100 bo‘lishi kerak.Undan tashqari ayrim xolatlarda ,dorini so‘rilishini va faolligini salbiy ta’siri namoyon bo‘lishi aniqlangan.Qand diabeti bilan kasallangan bemorlarga tavsiya etilmaydi.
SHuning uchun,boshqa qandlar va sintetik shirinlashtiruvchilar (jadval №2)qo‘llaniladi.
Masalan,Saxarin-300-500 marta kuchli
Glitsin -1.5 marta kuchli
Aspartam-100-300 marta
Glitsirrizin -50-100 marta
Glyukoza va fruktoza qiyomi 12-16 marta
Boshqa qandlardan:
Vanil, glyukoza, , dekstrin, ksilit, mannit, laktoza (sut qandi), sorbit, fruktoza, maltoza, levuloza, asal
|
| |
