Toshkent kimyo-texnalogiya instituti

Toshkent kimyo-texnalogiya instituti

Funksianal ovqatlanish bollar texnalogiyasi

Biologiya fanidan

Mavzu: DNK va RNK tuzilishi

Guruh: 23-42

Bajardi: Xaydaraliyeva muyassar

Tekshirdi:Niyozov Xasan Niyozovich

Ribonuklein kislotalar

• Ribonuklein kislotalar (RNK) — yuqori molekulali murakkab birikmalar, nuklein kislotalardan biri, monomerlari nukleotidlardan iborat.
• Har bir nukleotidi tarkibiga uglevod D — riboza, azotli asoslardan adenin (A), guanin (G), sitozin (C cytosine) va uratsildan (U) biri hamda fosfor kislotasi qoldigʻi kiradi.
• Barcha tirik organizmlar va koʻpgina viruslarning muhim komponenti. Irsiy axborotning nasldan naslga oʻtishida ishtirok etadi.

Ribonuklein kislotalar molekulasining fazoviy strukturasi, asosan, bir ipli polinukleotid zanjirdan iborat boʻlib, tarkibida 75 tadan 10000 tagacha nukleotid qoldigʻi bor.

• Ribonuklein kislotalar molekulasining fazoviy strukturasi, asosan, bir ipli polinukleotid zanjirdan iborat boʻlib, tarkibida 75 tadan 10000 tagacha nukleotid qoldigʻi bor.
• Molekulasining ayrim qismlarida azot asoslarining komplementarlik prinsipiga binoan qoʻsh zanjirlar hosil boʻladi.
• . Funksiyasi va strukturasiga koʻra, Ribonuklein kislotalar ribosomal (rRNK), transport (tRNK), informatsion (iRNK) va kichik molekulali
• (km RNK)ga ajratiladi. Tirik hujayralarda RNK sintezi DNK matritsasida RNK polimeraza fermenti yordamida amalga oshadi (qarang Transkripsiya).

Eukariot hujayralarda RNK molekulalari 3 xil RNK — polimeraza ishtirokida sintezlanadi. Sintezlangan DNK matritsasiga komplementar, chunki RNK zanjiridagi nukleotidlar izchilligini DNK matritsasidagi nukleotidlar qatori belgilaydi.

• Eukariot hujayralarda RNK molekulalari 3 xil RNK — polimeraza ishtirokida sintezlanadi. Sintezlangan DNK matritsasiga komplementar, chunki RNK zanjiridagi nukleotidlar izchilligini DNK matritsasidagi nukleotidlar qatori belgilaydi.
• Muayyan gen sintezidagi DNKning komplementar 2 zanjiridan faqat bittasi RNK uchun matritsa vazifasini bajaradi.
• Odatda, RNK molekulalari u sintezlaydigan funksional molekulalarga nisbatan birmuncha katta molekulyar massaga ega.