Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
kelgan.
Big Data
ning iqtisodiyotda ishlatilishiga yaqqol misollardan biri –
bashoratlash deyish mumkin. Masalan,
Spaceknow
kompaniyasi neftga bo’lgan
narxni aniqlash uchun kosmosdan olingan suratlarni qayta ishlashni amalga
oshiradi. Bunda ishlatiladigan algoritmlar soyaning ko’rinishi o’zgarishiga qarab,
ombordagi neft miqdorini aniqlaydilar va shu ma’lumotlar asosida jahondagi eng
katta neft omborlarining to’ldirilish daragasini aniqlashga imkon topadilar.
Iqtisodiy jarayonlarning joriy
xolatlarini baholashda ham
Big Data
(
Katta
ma’lumotlar
) dan foydalanish imkoniyatlari juda ham katta. Oddiy statistika esa
bunday xolatlarda unchalik anoiq ma’lumot olishga imkon bermaydi va baholash
jarayoni ko’pincha musbat tomon o’zgargan xolda ko’rinadi. Mamlakatning
iqtisodiy faolligini doimiy almashtirilib turiluvchi rasmlar
bazasidan foydalangan
xolda aniqlash dasturidan foydalanib,
Spaceknow
kompaniyasi Xitoyning olti
ming asosiy korxonasini ajratishga muvaffaq bo’ldi. Bunda mamlakat faoliyatining
barcha ko’rsatgichlari
tahlil qilingan, shu jumladan, qurilish jarayoni faolligi,
avtoturargohlardagi
avtomobillar soni, tutun chiqarish darajasi va boshqalar. Bu
ma’lumotlar yordamida olingan natijalar (
2016 yil mart
) rasmiy ma’lumotlardan
deyarli farq qilmagan.
Big Data
(
Katta ma’lumotlar
) texnologiyasi zamonaviy
logistikada ham sezilarli iqtisodiy foyda berishi aniqlangan. Masalan,
oneFactor
nomli Rossiya kompaniyasi local va transmilliy yuk
tashuvchilarga samarador
bo’lmagan marshrutlarni aniqlash va ularni optimallashtirishga imkon beradigan
geomaslahat beruvchi servis ishlab chiqdi. Mobil tarmoq ma’lumotlaridan
foydalangan holda kompaniya mutaxassislari har bir posilka uchun borish
nuqtasini katta aniqlikda topishga yordam beradi.
