• Kontrollerlar
  • Toshkent tibbiyot akademiyasi




    Download 1,75 Mb.
    bet4/7
    Sana22.11.2023
    Hajmi1,75 Mb.
    #103018
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    Q.SH DEDLINE 1

    Doimiy xotira - BIOS - Basic Input Output System - kiritish-chiqarishning asosiy sistemasi. Ulardagi ma'lumotlar mikrosxema tayyorlanayotganda kiritib qo`yiladi. Bunday xotiradan faqat o`qish mumkin . Shuning uchun ham u ROM (Read Only Memory - faqat o`qish uchun ) deb ataladi. Bu xotira kompyuter jihozlarini ishlashini tekshirish, OS ni boshlang`ich yuklanishini ta'minlash, qurilmalarga xizmat ko`rsatishning asosiy funksiyalarini bajarish uchun xizmat qiladi. BIOS da, shuningdek kompyuter konfiguratsiyasini saqlovchi Setup programmasi ham joylashgan bo`ladi. Bu programma masalan, videokontroller, qattiq disk va disket diskovodi, undan tashqari parollar o`rnatish va boshqa xizmatlar qiladi. DEL tugmasi orqali chaqiriladi.
    CMOS (yarim doimiy xotira) - konfiguratsiya parametrlarini saqlovchi yarim doimiy xotira. Maxsus akkumulyatorlar yordamida kichik quvvatda ishlaydi. Shuning uchun undagi ma'lumot o`chib ketmaydi. SETUP programmasi har gal kompyuter konfiguratsiyasini so`zlaganda, lozim bo`lsa, CMOS xarakteristika- lariga o`zgartirish kiritadi.
    Videoxotira - u monitor ekraniga
    chiqariladigan tasvirni saqlashga xizmat qiladi. Videokontroller tarkibiga kiradi.
    Kompyuterdagi eng katta plata -
    sistema platasidir. Bu plata tekis plastinka
    va unga joylashgan mikrosxemalar,
    kondensator, razyomlar va boshqalardan iborat, ular o'zaro o`tkazgichlar bilan
    bog`langan bo`ladi. Ona platada
    mikroprosessor, xotiralar, shinalar, kontrollerlar mavjud bo`ladi.


    Kontrollerlar - kompyuterning turli vositalari , qurilmalarini boshqaruvchi elektron sxemalardir. Barcha kompyuterlarda klaviatura, monitor, qattiq va
    egiluvchan disk qurilmalari va hokazo kontrollerlar mavjud. Hozirgi zamon
    kompyuterlarining barchasida kontrollerlar ona plataga joylashgan bo`ladi.
    Bularni integrallashgan kontrollerlar deb ataladi.
    Amalda har bir kontroller o`zi uchun alohida yasalgan platada joylashadi. Bu platalar sistemali plataning maxsus razyomlariga ulanadi. Natijada iste'molchi o`z
    kompyuteriga qo`shimcha qurilmalar qo`yishi mumkin. (Masalan, faks-modem,
    tovush kartasi yoki teleko`rsatuv ulash mumkin).
    Shinalar - operativ xotira va kontroller orasida o`zaro ma'lumot uzatish uchun xizmat qiladi. Shuning uchun kontroller platasi ona plata razyomiga kiritilganda shinaga ulanadi. Zamonaviy kompyuterlarda 2 turdagi shinalar
    mavjud. ISA va RCI
    ISA - turdagi shinalar, tezligi sustroq bo`lgan kontrollerlar uchun
    (klaviatura, sichqon, disket qurilmalari, modem tovush kartasi va boshqalar).
    RCI - turdagi shina tezligi yuqori bo`lgan qurilmalar orqali ma'lumot uzatishga xizmat qiladi (vinchestor, videokontroller va boshqalar).
    Kiritish-chiqarish portlari kontrollerlari kompyuterning orqa panelidagi razyomiga kabellar orqali ulanadi. Kiritish - chiqarish portlari quyidagi turlarga
    bo`linadi:
    - parallel ( ZE1 - ZE4), 25 uyali printer ulanadi;
    - ketma-ket ( SOM1 - SOM3 belgili) 9 va 25 bigizli sichqon, modem va
    boshqalar ulanadi;
    o`yin porti , 1.5 uyali razyomiga djoystik ulanadi.

    Download 1,75 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 1,75 Mb.