|
chirindili akkumulyativ qatlam
|
| bet | 8/12 | | Sana | 23.05.2024 | | Hajmi | 6,54 Mb. | | #250798 |
Bog'liq Tuproqning tarkibi va xususiyatlariTuproqning ustki qatlami chirindili akkumulyativ qatlam deyiladi. Chunki bu qatlamda organik qoldiqlarning parchalanishi natijasida ajralib chiqadigan chirindi moddalar va oziqaviy birikmalar to’plangan bo’ladi. Agar yuqori qatlamlardan sizib o’tuvchi suvlar shu qatlamdagi suvda eruvchan moddalarni yuvib ketsa, bunday hollarda bu qatlam chirindili elyuvial qatlam deyiladi. Bu qatlamning qalinligi turli tuproq tiplarida turlicha bo’ladi. Agar bu qatlamning barcha qismini hossalari bir xil bo’lsa A harfi bilan belgilanadi, o’zgaruvchan bo’lgan taqdirda esa uni A1, A2 va h.k. qatlamlarga ajratiladi. Haydaladigan joylarda bu qatlam xaydalma qatlam deb ataladi va «Axay» belgisi bilan belgilanadi. - Tuproqning ustki qatlami chirindili akkumulyativ qatlam deyiladi. Chunki bu qatlamda organik qoldiqlarning parchalanishi natijasida ajralib chiqadigan chirindi moddalar va oziqaviy birikmalar to’plangan bo’ladi. Agar yuqori qatlamlardan sizib o’tuvchi suvlar shu qatlamdagi suvda eruvchan moddalarni yuvib ketsa, bunday hollarda bu qatlam chirindili elyuvial qatlam deyiladi. Bu qatlamning qalinligi turli tuproq tiplarida turlicha bo’ladi. Agar bu qatlamning barcha qismini hossalari bir xil bo’lsa A harfi bilan belgilanadi, o’zgaruvchan bo’lgan taqdirda esa uni A1, A2 va h.k. qatlamlarga ajratiladi. Haydaladigan joylarda bu qatlam xaydalma qatlam deb ataladi va «Axay» belgisi bilan belgilanadi.
«A» qatlamdan pastda oraliq qatlam joylashadi. Bu «B» harfi bilan belgilanadi. Agar bu qatlamda tuproq paydo bo’lishi natijasida yuqoridagi qatlamlardan yuvilib tushgan suvda eruvchan moddalar yig’ila borsa, buni «illyuvial» qatlam deyiladi. Bordiyu bu qatlamning qismlari ham bir-biridan farq qilsa u xolda B1, B2, B3 va h.k. qatlamchalarga ajratiladi.
Botqoqlashgan tuproqlarda ko’pincha temir (II)-oksidi birikmalari ta’sirida ko’kish yoki havo rang ko’rinishdagi aloxida qatlam ham ajratiladi. Bu qatlam gleyli qatlam deyiladi va «G» harfi bilan belgilanadi. «B» qatlamning tagida tuproq paydo bo’lish jarayoniga uchramagan yoki kam o’zgarishga uchragan tuproq tog’ jinsi yotadi. Bu qatlam C harfi bilan belgilanadi.
Tuproq profilining tuzilishiga tuproq va uning aloxida qatlamlarining qalinligi, rangi (tusi), mexanik tarkibi; strukturasi; qovushmasi, yangi yaralmasi va qo’shilmasi kabilar kiradi. Buni o’rganish uchun dala sharoitida tuproq kesmasi qo’yiladi
|
| |
