Disksimon korpus (ж rasm). Serildiz og‘ir va qattiq tuproqli yerlarni hamda namligi yuqori bo‘lgan sholipoyalarni haydash uchun mo‘jallangan. Korpus o‘qiga erkin aylanadigan sferik disk 10 o‘rnatilgan. O‘tkir charxlangan tig‘li disk shudgor tubiga taxminan 70°, harakat yunalishiga esa 40°...45° “xujum” burchagi ostida urnatiladi. 25...35 sm gacha botirilgan disk agregat bilan birgalikda ilgarilama, tuprokning karshiligi taʼsirida aylanma xarakatda buladi. Bunday korpus shudgor tubini zichlamaydi, «plug tovoni»ni hosil qilmaydi. Yirik kesaklar orasi ochiq bo‘lganligi sababli shudgor tezroq quriydi. Diametri 70 sm bulgan sferik diskning kamrov kengligi 30 sm ga yetadi. Lemexlar
.
Lemex (rasm) tuproq palaxsasini tagidan kesib, yerdan ajratadi, bir oz ko‘tarib, uni ag‘dargichga uzatadi. Ish jarayonida zichlangan tuproq lemex sirti bo‘ylab katta bosim bilan siljib utishi natijasida uning tig‘i tez yeyilib, o‘tmas va ensiz bo‘lib qoladi. O‘tmas lemexli plugning sudrashga qarshiligi keskin (30 % gacha) oshib ketishi mumkin.
Lemexlar:
a - trapetsiyasimop;
б - iskanasimon; в - uyiqli;
г - uchburchaksimon;
д - o‘z-o‘zidan o‘tkirlanadigan;
1 - tumshuq; 2 - magazin;
3 - qanot; 4 - tig‘; 5 - qotishma qotlami.
Trapetsiyasimon lemex (a-rasm) juda sodda tuzilgan bulib, uni tayyorlash va taʼmirlash arzondir. Qattiq tuproqqa botishi qiyinroq, tezrok yeyiladi. Shu sababli ular yengil tuprokli yerlarga ishlov berishda qo‘llaniladi.
Iskanasimon lemexning (б-rasm) iskanaga uxshash chuziq tumshugi pasga 10 mm va yon tomonga 5 mm egilgan bo‘ladi. Bunday lemex trapetsiyasimon lemexga nisbatan qimmatroq, ammo uzoqroq chidaydi va qattiq tuproqqaa yengilroq botadi. Iskanasimon lemexli plug ravonroq harakatlanadi.
Uchburchaksimon lemex (г-rasm) maxsus pluglarda, kartoshka va kanal kovlagichlarda ishlatiladi, chunki u tuproqqa ko‘proq bosim bilan taʼsir etib, og‘ir sharoitda ishni bajarishga qodirdir.
|
