328
|
International Scientific and Practical Conference, May 23-24, 2024 at the Samarkand State Architecture and Construction University named after Mirzo Ulugbek.
TURAR-JOY BINOLARNING ENERGIYATEJAMKORLIGINING
SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA TAKOMILLASHTIRILGAN KOMPLEKS
YONDASHUV
PhD, Samarqand davlat universiteti dotsenti Arxitektura va qurilish
Aymatov Anvarbek Abdixoliqovich
Samarqand Davlat arxitektura va qurilish universiteti doktoranti
Xalimov Xabibullo Baxtiyorjon o‘g‘li
Annotatsiya. Ushbu maqolada, turar-joy binolarning energiyatejamkorligining samaradorligini oshirishda
takomillashtirilgan
kompleks yondashuv, Binolarning energiya samaradorligini oshirishning kompleks yondashuvi,
Energiya tejovchi yechimlarning samaradorligini baholash usullari haqida ma’lumotlar keltirib o‘tilgan.
Kalit so‘zlar. turar-joy, bino, energiya, investisiyalar, sotish tahlillari, ekologik toza materiallardan foydalanish,
dizayn prinsiplari, ichki konfor
KIRISH.
O‘zbekiston Respublikasi aholi soni va
ular daromadlarining oshishi, urbanizatsiya jarayonlarining tezlashishi va iste’mol
tuzilmasida tegishli o‘zgarishlarni hisobga olganda, 2030 yilga kelib binolar sohasidagi energiya resurslariga bo‘lgan talab 2,5 marta
oshishi mumkin (61,2 mln.t.n.e.gacha). Bunday shart-sharoitlarda talab va energiya ta’minoti o‘rtasidagi farq o‘sishining oldini
olish, uy-joy, tijorat va ma’muriy binolarning energiya bilan uzluksiz ta’minlanishi hamda insonlarning ijtimoiy huquqini ta’minlash
uchun ushbu sohada energiya samaradorligini yaxshilashga doir chora-tadbirlar majmuini qabul qilish lozim.
Bugungi kunda O‘zbekistondagi jami energiya iste’molining deyarli yarmi binolarni isitish hissasiga to‘g‘ri kelmoqda (yiliga 24,1
mln.t.n.e.). Shu bilan birga, rivojlangan mamlakatlarga nisbatan O‘zbekistonda binolarning energiya iste’moli 2-2,5 marta ko‘pdir.
O‘zbekistonda 1 yillik o‘rtacha energiya qurilish 0,8 %, qishloq xo‘jaligi 6,0 %, transport 9,0 %, energotizm va sanoat 35,0 % va
aholi va kommunal soha 49,2 % sarf bo‘lar ekan. Bundan ko‘rinadiki, O‘zbekistonda bir yilda iste’mol
kilinadigan barcha
energiyaning 50 % yoki 24,1 mln. tonna neft ekvivalenti binolar hissasiga to‘g‘ri keladi. Binolar loyihasini tuzish va qurishda
energiyani tejash masalalari e’tibordan chetda qolmoqda, bu esa energiyaning haddan ziyod ortiq sarflanishiga olib kelmoqda [1,2].
Zamonaviy arxitektura-qurilish yechimlarini va qurilish
konstruksiyalarining yangi, energiya tejaydigan turlarini,
shuningdek,
izolyasiyalovchi materiallarni qo‘llash orqali turar-joy va ma’muriy binolarni, sanoat ob’yektlarini
qurishda va mavjudlarini
rekonstruksiya qilishda energiya samaradorligini ta’minlash. Keyingi yillarda Respublikamizda qad ko‘tarayotgan qishloq qurilish
uylari yakka tartibdagi va kam qavatli turar-joylarning qurilishida ya’na bir muhim qadam bo‘ldi. Bu bilan esa qishloq aholi
punktlarining me’moriy qiyofasini yaxshilash, namunaviy loyihalar bo‘yicha yakka tartibda kam qavatli uy-joylar qurish hisobiga
qishloq aholisining hayoti
darajasi va sifatini oshirish, qishloqda muhandislik va transport kommunikatsiyalarini,
ijtimoiy
infratuzilma ob’yektlarini jadal rivojlantirish bo‘yicha keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi.
TADQIQOT USULLARI
Tadqiqot ishida matematik modellashtirish, qiyoslash, Rits usuli, “Petrov – Galyorkin” usuli, tahlil qilish, umumlashtirish, kuzatuv,
o‘lchash va eksperimental tekshirish metodlaridan foydalanilgan.
TADQIQOT NATIJASI.
Innovative: International Multi-disciplinary Journal of Applied Technology
(ISSN 2995-486X)
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
on the theme”
Architecture is the Abode of Time
"which will be held at
Samarkand State Architecture and Construction University
