288
7.38- rasm. Zonalar va domenlar
Ildiz (root) server
Ildiz server - bu butun daraxtdan tashkil topgan server.
Ildiz
server odatda domenlar to‘g‘risida hech qanday ma’lumot saqlamaydi,
lekin o‘z vakolatlarini boshqa serverlarga topshiradi va o‘sha
serverlarga murojaatlarni saqlaydi. Bir nechta ildiz serverlari mavjud
bo‘lib, ularning har biri butun domen nomi maydonini o‘z
ichiga
oladi. Ildiz serverlari butun dunyoga tarqalgan.
Asosiy va ikkilamchi serverlar
DNS ikki xil serverni aniqlaydi: asosiy va ikkilamchi. Asosiy
server bu vakolat berilgan zona to‘g‘risidagi faylni saqlaydigan server.
Bu
zona faylini yaratish, saqlash va yangilash uchun javobgardir.
Zona faylini mahalliy diskda saqlaydi.
Ikkilamchi server - bu zona haqida to‘liq ma’lumotni boshqa
serverdan (asosiy yoki ikkilamchi) jo‘natuvchi va faylni o‘zining
mahalliy diskida saqlaydigan server. Ikkilamchi server zona fayllarini
yaratmaydi va yangilamaydi. Agar yangilanish kerak bo‘lsa, uni
yangilangan versiyasini ikkinchi darajaga
yuboradigan asosiy server
amalga oshirishi kerak.
Asosiy va ikkilamchi serverlar o‘zlari xizmat ko‘rsatadigan
zonalar uchun vakolatli hisoblanadi. G‘oya ikkinchi darajali serverni
past darajasiga qo‘yish emas, balki
bitta server ishlamay qolsa,
boshqasi mijozlarga xizmat ko‘rsatishni davom ettirish uchun
ma’lumotlarning zaxirasini yaratishdir. Shuni ham unutmangki, server
ma’lum bir zona uchun asosiy va boshqa zona uchun ikkinchi darajali
server bo‘lishi mumkin. Shuning uchun, asosiy yoki ikkilamchi server
Ildiz (root)
com
ta’lim
Zona
Domen
Zona va domen
289
deb aytganda, qaysi zonaga murojaat qilishimizdan ehtiyot bo‘lishimiz
kerak.
Asosiy server barcha ma’lumotlarni
diskdan yuklaydi; ikkinchi
server barcha ma’lumotlarni asosiy serverdan yuklaydi.
Ikkilamchi
server asosiy serverdan ma’lumotlarni yuklab olganida,
uni zonani
o‘tkazish (transfer)
deyiladi.
Internetda DNS
DNS - bu turli platformalarda ishlatilishi mumkin bo‘lgan
protokol. Internetda domen nomlari maydoni (daraxt) uch xil qismga
bo‘linadi:
umumiy domenlar, mamlakat domenlari va teskari domen
(7.39- rasmga qarang).
7.39- rasm. DNS ning Internetda qo‘llanilishi
