123
o‘zgarishi mumkin (masalan, stek segmenti).
Segmentlar jadvalining
elementida segment boshlanishi fizik manzilidan tashqari odatda
segment uzunligi ham beriladi.
3.21- rasm. Segmentlashga misol
Virtual xotira (Virtual memory)
Kompyuter tizimda o‘rnatilgan hajmdan ko‘proq xotiraga
murojaat qilishi mumkin. Ushbu qo‘shimcha
xotira aslida virtual
xotira deb nomlanadi va u kompyuterning operativ xotirasini taqlid
qilish uchun o‘rnatilgan qattiq diskning bir qismi hisoblanadi. Ushbu
sxemaning asosiy ko‘zga tashlanadigan afzalligi shundaki,
dasturlar
fizik xotiradan kattaroq bo‘lishi mumkin. Virtual xotira ikki maqsadda
xizmat qiladi. Birinchidan, bu bizga disk yordamida fizik xotiradan
foydalanishni kengaytirishga imkon beradi.
Ikkinchidan, bu bizga
xotirani himoya qilishga imkon beradi, chunki
har bir virtual manzil
fizik manzilga tarjima qilinadi.
Dasturni asosiy xotiraga to‘liq yuklash talab qilinmaydigan
holatlar quyidagicha:
124
Foydalanuvchi tomonidan yozilgan xatolar bilan ishlash
protseduralari ma’lumotlar yoki hisob-kitoblarda
xatolik yuz bergan
taqdirdagina qo‘llaniladi;
Dasturning belgilangan parametrlari va funksiyalari kamdan-
kam ishlatilishi mumkin;
Aslida katta bo‘lmagan hajmdagi jadval amalda ishlatilgan
bo‘lsa ham, ko‘p jadvallarga belgilangan miqdordagi manzil maydoni
belgilanadi;
Har bir foydalanuvchi dasturini xotiraga o‘rnatish yoki
almashtirish uchun kamroq kiritish/chiqarish operatsiyalari talab
qilinadi;
Dastur endi mavjud fizik xotira miqdori bilan cheklanmaydi;
Har bir foydalanuvchi dasturi kamroq fizik xotirani egallashi
mumkin, shu bilan birga ko‘proq dasturlar bir vaqtning o‘zida
ishga
tushurilishi, protsessordan foydalanish va o‘tkazish qobiliyati mos
ravishda oshadi.
3.22- rasm. Virtual xotira tizimi sxemasi
125
Umumiy
foydalanish
uchun
mo‘ljallangan
zamonaviy
mikroprotsessorlar, xotirani boshqarish qurilmasi yoki xotirani
boshqarish bloki (MMU), qurilma tarkibiga kiritilgan.
Xotirani
boshqarish blokining vazifasi virtual manzillarni fizik manzillarga
tarjima qilishdir. Asosiy misol quyidagi 3.22- rasmda keltirilgan.
Virtual xotira odatda talabni belgilash orqali amalga oshiriladi.
U segmentlash yordamida ham amalga oshirilishi mumkin.
