| 7.4-rasm. Nuqtali payvandlashda quvvat sarfining taxminiy taqsimlanishi:
a – bir fazali o‘zgaruvchan tok mashinalarida; b – past chastotali tok mashinalarida.
Foydali kuvvat PEE mashina tarmoqdan oladigan aktiv quvvat R1 dan kichikdir, bunga ikkilamchi kontur, transformatordagi va ventili kontaktorlardagi (to‘g‘rilagichlardagi) yo‘qolishlar sabab bo‘ladi:
4. Mashinaning payvanlash operatsiyasini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan qisqa muddatli to‘liq quvvati:
.
Mashina elektrodlari qisqa tutashgandagi chekli (eng katta) quvvat:
.
5) Kuvvat koeffitsienti (cosφ) ushbu nisbatlardan aniqlanadi:
,
elektrodlarning qisqa tutashuvida esa:
.
Mashinaning karshiligi R2q.t. ortishi bilan cosφ kattalashadi, FIK η esa kichiklashadi.
6. Mashinaning quvvatidan foydali foydalanish darajasi ushbu koeffitsient bilan tavsiflanadi:
,
po‘lat detallarni payvandlashda ν=0,1–0,4; aluminiy qotishmalarisidan yasalgan detallarni payvandlashda ν=0,025–0,08 bo‘ladi.
Kontaktli payvandlash mashinalarining energetik ko‘rsatkichlarini (cosφ, η, ν) yaxshilash maqsadida ikkilamchi konturni ta’minlovchi kuchlanish chastotasini kamaytirish va mashinaning ikkilamchi konturi o‘lchamlarini kichiklashtirish (masalan, payvandlash apparatini payvandlash joyiga yaqinrok keltirish orqali) yo‘li bilan mashinaning qisqa tutashuvi qarshiligi Z2q.t. ni kamaytirishga harakat qilinadi.
Detallarning elektr karshiligi REE ga bog‘liq holda mashinaning payvandlash toki Ipay o‘zgarish haqidagi aniq tasavvurni yuklama tavsifi (YUT) beradi, ya’ni Ipay=f(REE). Yuklama tavsifi quyidagilar uchun transformatorning har bir bosqichiga hisoblab chiqariladi:
a) bir fazali o‘zgaruvchan tok mashinasi uchun –
;
b) tok ikkilamchi konturda to‘g‘rilanadigan mashina uchun –
.
REE ning qiymati noldan (qisqa tutashuv toki I2q.t.) 200–300 mkΩ gacha va bundan katta diapazonda tanlanadi.
7. Transformatorning turli bosqichlari uchun tashqi tavsiflar – elektrodlardagi kuchlanishning payvandlash tokiga bog‘liqligi, ya’ni U2= f(Ipay):
a) bir fazali o‘zgaruvchan tok mashinasi uchun –
.
b) tok ikkilamchi konturda to‘g‘rilanuvchi mashina uchun –
.
Salt yurishda (REE=∞) Ipay=0, U2=U20, qisqa tutashuvda esa (REE=0) Ipay=U20/Z2q.t., U2=U20 dan kichik qiymatlarida topiladi.
| 