Akseptorli aralashmalar (lotincha "acceptor" - qabul qiluvchi)

Akseptorli aralashmalar (lotincha "acceptor" - qabul qiluvchi)

• Akseptor aralashma — yarim oʻtkazgich kristali tarkibidagi atomlari akseptor boʻlgan begona kimyoviy element. Bor, alyuminiy, galliy, indiy elementlarining atomlari yarim oʻtkazgichlar — germaniy va kremniy kristallari tarkibida ishtirok qilganda Akseptor aralashma hosil boʻlib, yarim oʻtkazgichlarning xossalari oʻzgaradi. Endi, qo‘shnilari bilan oddiy juft-elektron aloqalarni hosil qilish uchun indiy atomida elektron yo‘q. Natijada, kovak hosil bo‘ladi. Kristalldagi kovaklar soni kiritilgan atomlari soniga teng. Elektr maydoni mavjud bo‘lganda, kovaklar maydon bo‘ylab harakatlanadi va kovak o‘tkazuvchanligi sodir bo‘ladi. Kovak o‘tkazuvchanligi elektron o‘tkazuvchanligidan ustun bo‘lgan yarim o‘tkazgichlar p-tipli yarim o‘tkazgichlar deb ataladi (positive - musbat so‘zdan).

YARIM O‘TKAZGICH DIODINING IXTIRO TARIXI

• 1873 yilda ingliz professori F. Guthrie to'g'ridan-to'g'ri isitiladigan vakuumli diodlarning ishlash printsipini kashf etdi. 1873 yilda nemis fizigi K. Braun kristall diodning ishlash tamoyilini shakllantirdi va 1899 yilda patent oldi.
• 1880 yilda T. Edison lampali diodaning ishlash printsipini qayta kashf etdi va 1884 yilda patent oldi.
• D.Bouz Braunning kashfiyotini o'rganib, birinchi radio qabul qiluvchilarda radio signalni aniqlash jarayonida qattiq holat diodidan foydalanishni taklif qiladi.
• 1990 yilda amerikalik elektrotexnika muhandisi Greenleaf Picard dunyodagi birinchi radio qabul qiluvchini qattiq holatli diod yordamida yaratdi, u kashf qilinganidan olti yil o'tgach - 1906 yilda patent oldi. Diod "detektor" deb nomlangan.
• "Diod" tushunchasi ilmiy foydalanishda 1919 yilda paydo bo'lgan, u ingliz fizigi Uilyam Ixle tomonidan yunoncha so'zlarning ikki qismini birlashtirgan: Di (ikki) va odos (yo'l).

Yarim o‘tkazgichli diodning konstruksiyasi va ishlash prinsipi

• Yarim o‘tkazgichli diod - bitta elektr p-n birikmasi va ikkita metal terminali bo'lgan yarim o'tkazgichli qurilma.
• Diodning ikkita terminali bor - anod va katod Yarim o‘tkazgichli qurilmaning p tipidagi tomoni anod (musbat elektrod), n tipidagi tomoni esa katod (salbiy elektrod). Ba’zi diodlarda katod konstruksiyaning rangidan farq qiladigan chiziq bilan belgilanadi.