1.1. Topshiriqni bajarish uchun misol
Misol.
Normal sharoitda quyidagi parametrlarga ega daraxtni o'stirish uchun qancha hajmda
o'simlik karbonat angidrid gazini o'zlashtirishi kerak: daraxt diametri
D = 0,8 m
, balandligi
h =
15 m
, yog'och zichligi
ρ = 0,08 m
3
.
Biz barcha yog'ochni ugleroddan tayyorlangan va daraxt tanasi silindrsimon shaklga ega deb
taxmin qilamiz.
Hisoblash:
Daraxtning massasini (
m
) aniqlaymiz. Buning uchun ko’ndalang kesimi (
πr
2
),
balandligi (
h
) (
r
radius
D/2=0,4m
), va zichlikni (
ρ)
ko'paytiramiz.
Ya'ni,
yoki (1.1)
Karbonat angidriddan o'tin hosil bo'lishi reaktsiysi qo’yidagicha davom etadi:
(1.2)
Biz (1.2) tenglamadagi karbonat angidridning (
CO
2
) massasini
m
1
ga, uglerodning massasini (
C
)
m
2
ga va ularning molekulyar og'irliklarini
M
1
va
M
2
ga mos ravishda teng deb qabul qilamiz.
Reaksiya beruvchi moddalar massalari va ularning molekulyar massalarining nisbatidan
foydalanamiz:
(1.3)
bu erda
m
1
va
m
2
- reaktivlarning massalari;
M
1
va
M
2
ularning molekulyar og'irliklari;
k
1
va
k
2
ularning stexiometrik koeffitsientlari ((1.2) tenglama bo'yicha ular biriga teng).
Kislorodning atom massasi 16 ga, uglerod – 12 gateng (D.I.Mendeleyev jadvalidan). Shunga
ko'ra,
CO
2
(
M
1
) ning molekulyar og'irligi
16×2+12=44
; uglerodning molekulyar massasi uning
atom massasiga teng olinadi, ya'ni.
M
2
=2
. (1.3) formuladan foydalanib quyidagilarga erishamiz:
(1.4)
Ma'lumotlarni almashtirib, quyidagilarni olamiz:
Ma'lumki, normal sharoitda 1 molga teyg har qanday gaz 22,4 litr hajmni egallaydi. 1 mol
karbonat angidridning massasi 0,044 kg yoki 44 g (bir molning massasi son jihatdan molekulyar
og'irlikka teng bo'lgani uchun) bo'lgani uchun, 2200 kg tarkibidagi karbonat angidrid mollari
sonini 22,4 litrga ko'paytirsak, biz kerakli qiymatni olamiz.
.
Javob:
normal sharoitda olingan karbonat angidrid hajmi
1120m
3
.
1.1
№
variant
Yog'och turi
,
g/sm
3
I
II
III
IV
V
D,
m
h,
m
D,
m
h, m
D,
m
h,
m
D,
m
h, m
D,
m
h, m
20
Majnuntol
0,56
1
19
0.15
2
0.8
6
0.1
16
0.5
2.37
1.1)
2
=
1
* 10
3
.
1.2)
2
=
1
* 10
3
.
1.3)
2
=
1
* 10
3
.
1.4)
2
=
1
* 10
3
.
1.5)
2
=
1
* 10
3
.
|
