|
Yupqa metall listlardan qoliplar tayyorlash texnologiyasi
|
| Sana | 06.10.2023 | | Hajmi | 23.48 Kb. | | #86937 |
Bog'liq Razzokova Maxsulot tayyorlash Yakubov S, Sohaning faol va nofaol terminlari, Respublikamizga o\'zbek tilini davlat tili siaftiga nufuzini oshirish, Informatika fani monitoring javoblari, “Qutadg’u bilig” asari tahlili
Yupqa metall listlardan qoliplar tayyorlash texnologiyasi.
Metall listlarni tug’rilash va rejalash.
Buyum yoki detal yasash uchun avval uning chizmasi bilan tanishiladi, uni
urganib chikiladi, sung, kerakli zagotovkalar tayerlanadi. Uning ulchami
buyumning ulchamidan bir oz katta bulishi shart.Zagotovka bilan buyumning
ulchami orasidagi fark quyim deyiladi. Kupincha zagotovkani yuzasi egri-bugri
buladi va uni tug’rilanadi.
Yassi zagotovkani plita ustida bolg’a bilan tug’rilash, sung kuz bilan yoki plita ustiga
quyib tekshirish kerak. Qalinligi 0,8 mm li pulat listni bolg’a bilan emas, kiyanka bilan
tug’rilanadi. Ishlab chiqarishga materialning kun qismi zagotovka holda keladi.
Bunday zagotovkani rejalab, unga kontur va asosiy chiziklar chizib, teshiklarning
markazlari anik. belgilab olinadi. Rejalashda qunt bilan aniq ishlash kerak, chunki
buyumning sifati, avvalo, uni rejalashga bog’liq. Rejalovchi asboblar chizg’ich,
guniya, slesarlik sirkuli, kerner va hokazolardan iborat bulib, chizg’ich guniya va
xatkash bilan oldin tanishiladi. Slesarlik sirkuli bilan aylanalar chiziladi, kerner ( esa
diametri 8—13 mm li pulat sterjen bulib, u bilan rejalanadigan yuzalarda teshiklarning
markaz nuqtalari hosil qilinadi.Rejalovchi asboblarning uchlari yaxshi charxlangan buladi.
Ishni tezlashtirish uchun murakkab konturlar shablonlar yordamida rejalanadi.
Rejalash usullari. Buyum yoki detalni rejalashdan oldin matsrialning ishga
yaroqliligini tekshirish, rejalashni tejamkorlik bilan bajarish, ya’vi chiqindini kamroq
chiqarishga harakat qilish kerak.
Hokandoz yasash uchun tug’ri turtburchakli zagotovkani kuyidagi uch xil
usulda rejalash mumkin.
B i r i n ch i. Metall listning ikki tug’ri qirrasi bor, ular bir-birga nisbatan
tug’ri burchak ostida yotadi. Bunda baza uchun tanlangan qirralarga tug’ri
turtburchakning eni va bo’yi ulchamlarini bslgilab, tug’ri turtburchakni yasaymiz.
I k k i n ch i. Metall listda baza chizigi deyiladigan bitta tug’ri qirra bor.
Tug’ri turtburchakning bo’yi ulchamini ana shu qirraga quyiladi va tug’ri
turtburchak chiziladn.
U ch i n ch i. Metall listning tug’ri qirrasi yuk. Bunda listning urtasidan tug’ri
chiziq utkaziladi va u baza chizig’i hisoblanadi. Shu chiziq asosida tug’ri
turtburchak yasaladi. Rejalash oxirida hamma ulchamlarniig tug’riligi va uzaro
mosligi tekshiriladi.
Aylanani rejalash. Aylana yoki uning biror qismini rejalash kerak bulsa,
avval uning markazi belgilanadi. Buni silindrning qopqog’ini rejalash misolida
kuramiz. Lineyka yordamida zagotovkaning eni va bo’yi ulchanadi va uning urtasidan
uzaro perpendikulyar chiziqlar utkaziladi, sung ana shu chiziqlar tutashgan joyda
kerner bilan nuqta hosil qilinadi. Keyin rejalovchi sirkul bilan aylana chiziladi.
Metall listlarga ishlov berish
Odatda yupqa metall listlari slesarlik qul qaychisida qirqiladi. Bunda
qirqilayotgan list chap qul bilan, qaychi ung qul bilan ushlab turiladi. Ba’zan
qirqishni osonlashtirish uchun qaychnning bir tomonini tiskiga mahkamlab quyib
ishlanadi.
Egri chiziqli konturni birdaniga reja chizig’idan tekis qirqib bulmaydi, bunda
avval reja chizig’ining chetidan qirqib, sung reja chizig’idan tekislab qirqiladi
Material ezilmasligi uchun qaychining tig’lari list yuzasiga perpendikulyar
holatda turishi, uning jag’i katta ochilmasligi kerak, chunki bunda tig’lar materialni
itarib yuboradi. Teshik yoki ichki kontur qirqiladigan bulsa, avval qaychi tig’lari
siradigai tuynuk ochiladi, sung teshik konturlari qirqiladi. Metall qaychilar bilan
ishlashda jarohatlanishdan saqlanish kerak metall qirrasi utkirligini nazarda tutish,
qaychi dastasini tiskiga ishonchli qilib mahkamlash kerak.
Metall listlari 0,8 mm dan qalin bulsa, texnik qaychilar bilan qirqiladiГулноз Раззакова, [28.11.2022 12:49]
Yupqa metall listlardan qoliplar tayyorlash texnologiyasi.
Metall listlarni tug’rilash va rejalash.
Buyum yoki detal yasash uchun avval uning chizmasi bilan tanishiladi, uni
urganib chikiladi, sung, kerakli zagotovkalar tayerlanadi. Uning ulchami
buyumning ulchamidan bir oz katta bulishi shart.Zagotovka bilan buyumning
ulchami orasidagi fark quyim deyiladi. Kupincha zagotovkani yuzasi egri-bugri
buladi va uni tug’rilanadi.
Yassi zagotovkani plita ustida bolg’a bilan tug’rilash, sung kuz bilan yoki plita ustiga
quyib tekshirish kerak. Qalinligi 0,8 mm li pulat listni bolg’a bilan emas, kiyanka bilan
tug’rilanadi. Ishlab chiqarishga materialning kun qismi zagotovka holda keladi.
Bunday zagotovkani rejalab, unga kontur va asosiy chiziklar chizib, teshiklarning
markazlari anik. belgilab olinadi. Rejalashda qunt bilan aniq ishlash kerak, chunki
buyumning sifati, avvalo, uni rejalashga bog’liq. Rejalovchi asboblar chizg’ich,
guniya, slesarlik sirkuli, kerner va hokazolardan iborat bulib, chizg’ich guniya va
xatkash bilan oldin tanishiladi. Slesarlik sirkuli bilan aylanalar chiziladi, kerner ( esa
diametri 8—13 mm li pulat sterjen bulib, u bilan rejalanadigan yuzalarda teshiklarning
markaz nuqtalari hosil qilinadi.Rejalovchi asboblarning uchlari yaxshi charxlangan buladi.
Ishni tezlashtirish uchun murakkab konturlar shablonlar yordamida rejalanadi.
Rejalash usullari. Buyum yoki detalni rejalashdan oldin matsrialning ishga
yaroqliligini tekshirish, rejalashni tejamkorlik bilan bajarish, ya’vi chiqindini kamroq
chiqarishga harakat qilish kerak.
Hokandoz yasash uchun tug’ri turtburchakli zagotovkani kuyidagi uch xil
usulda rejalash mumkin.
B i r i n ch i. Metall listning ikki tug’ri qirrasi bor, ular bir-birga nisbatan
tug’ri burchak ostida yotadi. Bunda baza uchun tanlangan qirralarga tug’ri
turtburchakning eni va bo’yi ulchamlarini bslgilab, tug’ri turtburchakni yasaymiz.
I k k i n ch i. Metall listda baza chizigi deyiladigan bitta tug’ri qirra bor.
Tug’ri turtburchakning bo’yi ulchamini ana shu qirraga quyiladi va tug’ri
turtburchak chiziladn.
U ch i n ch i. Metall listning tug’ri qirrasi yuk. Bunda listning urtasidan tug’ri
chiziq utkaziladi va u baza chizig’i hisoblanadi. Shu chiziq asosida tug’ri
turtburchak yasaladi. Rejalash oxirida hamma ulchamlarniig tug’riligi va uzaro
mosligi tekshiriladi.
Aylanani rejalash. Aylana yoki uning biror qismini rejalash kerak bulsa,
avval uning markazi belgilanadi. Buni silindrning qopqog’ini rejalash misolida
kuramiz. Lineyka yordamida zagotovkaning eni va bo’yi ulchanadi va uning urtasidan
uzaro perpendikulyar chiziqlar utkaziladi, sung ana shu chiziqlar tutashgan joyda
kerner bilan nuqta hosil qilinadi. Keyin rejalovchi sirkul bilan aylana chiziladi.
Metall listlarga ishlov berish
Odatda yupqa metall listlari slesarlik qul qaychisida qirqiladi. Bunda
qirqilayotgan list chap qul bilan, qaychi ung qul bilan ushlab turiladi. Ba’zan
qirqishni osonlashtirish uchun qaychnning bir tomonini tiskiga mahkamlab quyib
ishlanadi.
Egri chiziqli konturni birdaniga reja chizig’idan tekis qirqib bulmaydi, bunda
avval reja chizig’ining chetidan qirqib, sung reja chizig’idan tekislab qirqiladi
Material ezilmasligi uchun qaychining tig’lari list yuzasiga perpendikulyar
holatda turishi, uning jag’i katta ochilmasligi kerak, chunki bunda tig’lar materialni
itarib yuboradi. Teshik yoki ichki kontur qirqiladigan bulsa, avval qaychi tig’lari
siradigai tuynuk ochiladi, sung teshik konturlari qirqiladi. Metall qaychilar bilan
ishlashda jarohatlanishdan saqlanish kerak metall qirrasi utkirligini nazarda tutish,
qaychi dastasini tiskiga ishonchli qilib mahkamlash kerak.
Metall listlari 0,8 mm dan qalin bulsa, texnik qaychilar bilan qirqiladi.
Гулноз Раззакова, [28.11.2022 12:49]
qalinligi 3 mm gacha bulgan materiallar richagli qaychilar bilan qirqiladi. Ishlab
chiqarishda qalinligi 3—5 mm li metall listlari katta richagli qaychilarda qirqiladi.
Maktab ustaxonasida diskli kaychi ish-latiladi . Unda 2 ta diskining ikki tomonga
aylanishi natijasida metall, listi qirqiladi.qaychi bilan
ishlashda qulqop kiyish, ayniqsa, chap qul barmoqlarini ehtiyotlash zarur.
Metall listlar va simlarni egish
Zagotovkann biror shaklga keltirish uchun metall list yoki simlar egiladi,
bunda kupipcha tiskidan foydalannladi. Zagotovka tiskiga urnatilganda metall
egiladigan chiziqdan qisilishi va mahkam turishi kerak .
Egish usulidan skoba, petlya, kronshteyn, burchaklik va boshkalar
tayyorlashda foydalaniladi. 114da tug’rilash moslamalari: kvadratli (a),
silindrik (b), burchaklik (v) va ponasnmon (g) moslamalar kursatilgan.
115da flanesli biriktirish uchun zagotovka (a) va qalpoqsimon egish (b)
tasvirlangan.
Ayrim hollarda tiskida egish ancha qiyin buladi, bunda zagotovkalar verstak
bo’yicha egish uchun opravkalardan foydalaniladi. Egilgandan keyin utkir
uchlar hosil buladi va ularni utmas qilinadi
qalinligi 3 mm gacha bulgan materiallar richagli qaychilar bilan qirqiladi. Ishlab
chiqarishda qalinligi 3—5 mm li metall listlari katta richagli qaychilarda qirqiladi.
Maktab ustaxonasida diskli kaychi ish-latiladi . Unda 2 ta diskining ikki tomonga
aylanishi natijasida metall, listi qirqiladi.qaychi bilan
ishlashda qulqop kiyish, ayniqsa, chap qul barmoqlarini ehtiyotlash zarur.
Metall listlar va simlarni egish
Zagotovkann biror shaklga keltirish uchun metall list yoki simlar egiladi,
bunda kupipcha tiskidan foydalannladi. Zagotovka tiskiga urnatilganda metall
egiladigan chiziqdan qisilishi va mahkam turishi kerak .
Egish usulidan skoba, petlya, kronshteyn, burchaklik va boshkalar
tayyorlashda foydalaniladi. 114da tug’rilash moslamalari: kvadratli (a),
silindrik (b), burchaklik (v) va ponasnmon (g) moslamalar kursatilgan.
115da flanesli biriktirish uchun zagotovka (a) va qalpoqsimon egish (b)
tasvirlangan.
Ayrim hollarda tiskida egish ancha qiyin buladi, bunda zagotovkalar verstak
bo’yicha egish uchun opravkalardan foydalaniladi. Egilgandan keyin utkir
uchlar hosil buladi va ularni utmas qilinadi
|
| |
