156
Zamonaviy axborot texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar. Axborot
texnologiyalari tushunchasi va ularning turlari.
Reja:
1. Axborot texnologiyalari tushunchasi.
2. Zamonaviy axborot texnologiyalari va ularning turlari.
3.
Zamonaviy axborot texnologiyalarining texnik
va dasturiy vositalari
4.
Zamonaviy axborot texnologiyalarining hozirgi kundagi o’rni, qo’llanilishi va kelajakdagi
istiqbollari
Axborot texnologiyalarining takomillashtirilishi jamiyatni axborotlashtirishda muhim omil
hisoblnadi. Ma’lumki, axborot texnologiyalari informatika qonun – qoidalari asosida
takomillashtiriladi. Yangi mavzuning bayoniga o’tishdan oldin demak, ba’zi
bir savollarga javob
olishimiz kerak.
Axborot lotincha “nformation” so’zidan olingan bo’lib tushuntirish, biror narsani bayon
etish yoki hodisa haqida ma’lumot ma’nosini anglatadi. Axborot a niq va amalda ishlatiladigan
xabar.
Savol: Qanday sezgi organlarimiz mavjud?
Javob: ko’rish,
eshitish,hid bilish, ta’m bilish, sezish.
Savol: axborot tizimi nima?
Javob: Axborot tizimi belgilangan maqsadga erishish uchun axborotlarni shakl va
mazmuniga ko’ra turlarga ajratish, ularni saqlash, izlash va qayta ishlash prinsiplari,
qayta
shlashda qo’llaniladigan usullar, shaxslar hamda vositalarning o’zaro bog’langan majmui.
Savol: axborot tizimlarining qanday ta’minoti mavjud?
Javob: texnik, matematik, dasturiy, axborot, tashkiliy, huquqiy.
Savol: Informatika faning asosiyvazifasi nimadan iborat?
Javob: Informatikaning asosiy vazifasi – axborotni qayta ishlashning yangi usullari va
vositalarini yaratish hamda ularni amaliyotda qo’llashdan iborat.
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA ULARNING
TURLARI
Texnologiya so'zi grekchadan tarjima qilinganda san'at, ustalik, malaka ma'nosini
anglatadi. Texnikada texnologiya deganda ma'lum kerakli material mahsulotni hosil qilish uchun
usullar, metodlar va vositalar yig'indisidan foydalanadigan jarayon tushuniladi. Texnologiya
ob'ektining dastlabki, boshlang'ich holatini o'zgartirib, yangi, oldindan belgilangan talabga javob
beradigan holatga keltiradi. Misol uchun sutdan turli texnologiyalar
orqali qatiq, tvorog,
smetana, yog' va boshqa sut mahsulotlarini olish mumkin. Agar boshlang'ich xom ashyo sifatida
axborot olinsa, ushbu axborotga ishlov berish natijasida axborot mahsulotinigina olish mumkin.
Ushbu holda ham "texnologiya" tushunchasining ma'nosi saqlanib qolinadi. Faqat unga
"axborot" so'zini qo'shish mumkin. Bu narsa axborotni qayta ishlash natijasida moddiy
mahsulotni emas, balki axborotnigina olish mumkinligini aniqlab turadi.
Texnologiyani quyidagicha ta'riflash mumkin. Texnologiya - bu sun'iy ob'ektlarni
yaratishga yo'naltirilgan jarayonlarni boshqarishdir. Kerakli jarayonlarni kerakli yo'nalishda
borishini ta'minlash uchun yaratilgan shart-sharoitlar qanchalik
yaxshi tashkil etilganligi
texnologiyaning samaradorligini bildiradi. Bu erda tabiiy jarayonlar nafaqat moddaning tarkibi,
tuzilishi va shaklini o'zgartirish maqsadida, balki axborotni qayta ishlash va yangi axborot hosil
qilish maqsadida ham boshqariladi. Shuning uchun axborot texnologiyasini quyidagicha
ta'riflash mumkin.
Axborot texnologiyasi - bu axboriy ma'lumotni bir ko'rinishdan ikkinchi,
sifat jihatidan
yangi ko'rinishga keltirish, axborotni yig'ish, qayta ishlash va uzatishning usul va vositalari
majmuasidan foydalanish jarayonidir.
