|
Zatlardin’ kolloid jag’dayi ha’m kolloid eritpelerdin’ aliniwi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 23.11.2023 | | Hajmi | 0,8 Mb. | | #103809 |
Bog'liq 1v b vbbvMexanikaliq usil
Bul usil, tiykarinan, belgili ku’sh ta’sirinde zatlardi maydalawg’a tiykarlang’an. Sonin’ ushin arnawli sharli yaki kolloid digirmanlardan paydalaniladi. Sharli digirman tig’izjabilatug’in cilindr idis bolip, onin’ ishine ha’r qiyli o’lshemli polat yaki shinni sharlar saling’an boladi. Bo’leksheler o’lshemi 50-60 mk a’tirapinda boladi. Ishine zat salinip tez aylandirilg’anda, zat sharlar za’rbinenmaydalanadi. Biraq zatlardin’ maydalaniw da’rejesi u’lken bolmaydi.
Bunday digirmanlarda tu’rli boyawlar, farmacevtka preparatlari, ku’kirt ha’m grafittin’ kolloid eritpeler tayarlanadi. Ku’kirttin’ kolloid eritpeleriawil xojalig’inda o’simliklerdin’ ziyankeslerine qarsi isletiledi.
Kolloid eritpelerdi aliwdin’ ultra dawis ha’m peptizaciya usillari. Ultra dawis usili
Ultradawis usili sanaatda keyingi jillarda ken’ qollanilmaqda. Bul usilda, dawis tolqinlarinin’ ku’shli terbelisi na’tiyaesindebo’leksheler maydalanip, tegis tarqaladi.
Ultra dawis usilinda ku’kirt, boyaw, simob , qorg’asin. Cink, kauchuk, kraxmalha’m basqa zatlardi disperslew mu’mkin.
Peptizaciya usili
Bul usil zatlardi disperslewshi peptizatorlar ja’rdeminde gel jag’dayinan zol jag’dayina o’tiwine aytiladi. Peptizatorlar eritpedegi bo’lekshelerdin’ irileniwine sebeb bolatug’in koagulawshi ionlar neytrallanadi. Ma’slen, Fe(OH)3 zolin aliwda az mug’dardag’i FeCl3peptizator waziypasin atqaradi. Bul jag’dayda temir ionlari kolloid bo’leksheler sirtina jutilip, olarg’a on’ zaryad beredi. Na’tiyjede bir qiyli zaryadli on’ ionlar bir-birinen iyterilip tez gidrolizge aylanadi, yag’niy sho’kpe eritpe halina keledi.
Kolloid eritpe aliwdin’ kondensacion usillari:
Fizikaliq kondensacion usil
Ximiyaliq kondensacion usil
Fizikaliq kondensacion usil
Kondensaciyalaniw processi sistemada erkin energiya menen salistirma ko’lemnin’ kemeyiwi sebepli payda boladi. Ma’selen, sirttag’I ig’alliqtin’ suwiwi na’tiyjesinde suw bo’leksheleri kondensaciyalanip, kolloid sistema dumanin payda qiladi.
Rossiyali alimlardan S.Z.Roginskiy ha’m A.I.Shalnikovlar suyiq dispers ortaliq ha’m qattizatlardi puwlatip, suwiq sirtda kondensatlaw menen kolloid eritpeler payda qiliw a’sbabin jaratadilar.
Fizikaliq usillardan ja’ne biri, bul sistemada eritiwshi o’zgertiriw joli menen alinadi. Ma’selen, ku’kirt ha’m kanifolsuwda erimeydi, biraq etil spirtde shin eritpe payda qiladi Usi shin eritpe u’stine az mug’darda suw qosilsa ku’kirt molekulalari kondensaciyalanip, kolloid eritpe payda qiladi.
Elektr ja’rdeminde zatlardi maydalap, kolloid eritpeler aliw ken’ xojaliq a’himioyetke iye boladi. Bul usil menen altin, gu’mis, platina ha’m basqa qimbat bahali metallardin’o’zinen elektrod tayaqshasi tayarlap, elektr qorina jalg’ang’annan son’ elektrodlar dispers ortaliq H2O g’a tu’sirilip, elektrodlar ushi bir-birine tiyiwinen elektr yoyi payda boladi.
|
| |
