Savollar.
1.Boshqa davlatlar pedagogik tajribasini o’rganish koni foyda ekanini kim aytgan?
2.Demografik o’sish nima?
3.Yangi jentelmenlarni tarbiyalash g’oyasining asoschisi kim?
4.Avestoda qaysi xalqlarning mushtarak ,umumiy qiymatga ega bo’ldan tarbiyaviy qadryatlari
aks etgan?
5.Sha’riat nima?
6.”Milliy tarbiya rejasi” nima uchun ishlab chiqildi?
7.Aqliy tarbiya nima?
8.Ahloqiy tarbiya nima?
9.Diniy tarbiya nima?
10.Avesto kitob
i qachon paydo bo’lgan va tarbiyaga oid nimalar aks etgan?
Javoblar.
1.AHMAD DONISH, FURQAT, ISMOIL GASPIRALI, RIZOUDDIN IBN FAHRUDDIN,
AVAZ O’TAR, SOTE AL HUSRIK.D USHINISKIY, L.N TOLSTOY .
2.
Demografik o'sish, bir hudud yoki mamlakatdagi aholining soni, tuzilishi, yosh bo'yi,
jins taqsimoti, milliyatlari va boshqa xususiyatlari bo'yicha o'zgarishlarni ifodalovchi statistik
ma'lumotlarga asoslangan bir konseptdir. Demografik o'sishni tahlil qilish, bir mamlakatdagi
aholining tarkibi va o'sishi bo'yicha muddatli prognozlar tuzishda yordam beradi.
3.Raphael Schneider: U nafaqat jentelmenlik haqida video darslar tayyorlaydi, balki
jentelmen bo'lib qolishning eng muhim ko'nikmalarini ham izohlaydi.
Boshqa bo'lishi mumkin bo'lgan yangi jentelmenlarni tarbiyalash asoschilari shu jumladan:
Brett McKay (Art of Manliness): O'zining "Art of Manliness" sayti va podcasti orqali erkaklar
uchun maslahatlar beradi.
Antonio Centeno (Real Men Real Style): Antonio Centeno, erkaklar uchun stildagi
yangiliklarni va kiyim-kechak maslahatlarini taklif etadi.
Jordan Peterson: Kognitiv psixologiya va inson huquqlari bo'yicha o'qituvchi sifatida,
Peterson insonning o'zini yangi jentelmen sifatida rivojlantirishga yordam bera olishi mumkin.
Brendon Burchard: Umumiy shaxsiy rivojlanish, motivatsiya va maqsad qo'yish bo'yicha
mashhur bo'lgan avtor va motivator.
Bu insonlar, ularning darslarini yoki nashrlarini o'rganishingiz orqali yangi jentelmen bo'lish
yo'lini o'rganishingiz mumkin. Yangi jentelmenlikni tarbiyalashda, o'zingiz uchun qulay va muhim
bo'lgan narsalarni tanlashingiz, ularni amaliyotga o'tkazishingiz, va doimiy rivojlanishingiz muhimdir.
4.Avesto, zardushtiylik dini matnlarining asosiy manbasidir va
əsasen Avesto yazma
dasturiga tayyorlangan o'zbek milliy adabiyoti, Avesto matnlarini ko'rgazmalar bilan ifodalangan.
Xalqaro tarix va kultura bo'yicha so'zlashishimiz mumkin, Avesto tajribalari Pors, Mad, Sogd, Bactria,
Xorasm, Farsi va boshqa xalqlarning mushtarak qadryatlarini ifodalaydi.
5.Sha'riat, musulmonlar uchun dini qonunlar tizimini ifodalovchi bir termin sifatida ishlatiladi.
Bu so'z "shara" (yo'q, to'g'ri yo'linka borish) so'zi asosida olingan bo'lib, dini qonunlarning yuritilishi
yoki to'g'ri yo'linka borilishi ma'nolariga keladi.
Sha'riat, Islom dini asosida tuzalgan va Qur'on, Sunna (Peyg'amber Muhammadning (s.a.v.)
sunnatlari va hadislari) asosidagi hukmlarga asoslangan. Sha'riatning maqsadi, insonlarning dini,
jismoniy va ijtimoiy hayotlarini tartibga solish va yaxshiyo'liga yo'naltirishdir.
Sha'riatni tuzishda, Qur'on va Sunna asosida ajratilgan amallar, hukmlar, muomala
qoidalarini, ibodatlarni, iqtisodiy masalalarni ham o'z ichiga oladi. Uning tuzilishi va yuritilishida ijodiy
ijtihod (din fuqaha olimlarining ijtihodlariga asoslangan) ham muhim ahamiyatga ega.
Sha'riat, musulmonlar uchun yillar davomida tarixiy va geografiyaviy o'zgarishlar bilan
o'zgarib kelgan. Masalan, 19-20 asrlarda bir qancha musulmon davlatlarida muassasalashtirilgan
qonunlar shar'iy qonunlarga ko'ra yangilanib borilishi, keng jihatdan ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyot,
inson huquqlari prinsiplari bilan muvofiqlikni o'z ichiga olgan. Bunday o'zgarishlar sha'riatning
tafsilotlari va yoritishlari orasida farq qilishi mumkin.
6."Milliy tarbiya rejasi" ifodasi odatda bir davlat yoki mamlakatda o'z milliyatini saqlash, milliy
madaniyatini rivojlantirish, fuqarolarga milliy xizmat ko'rsatish va uning qadriyatlarini ta'lim berish
uchun tuzilgan qo'shma tadbirlarni ifodalaydi. Bu, boshqa davlatlardan o'zaro farq qiladigan va
xalqning umumiy axloqiy, madaniy va milliy qadriyatlarini oshirish, saqlash va rivojlantirishga
yo'naltirilgan tadbirlarni o'z ichiga oladi.
Milliy tarbiya rejasi quyidagi maqsadlarni olishga yo'naltiriladi:
Milliy Identitetni Saqlash: Milliy tarbiya rejasi, fuqarolarga o'z davlatining yoki millatiining
tarixiy, madaniy, lug'aviy, san'atiy, adibiy qadriyatlarini bilish, uning bilan hamkorlik qilish va o'z
xalqining identitetini saqlashga qaratiladi.
Milliy Tilni Ta'lim Berish: Milliy tarbiya rejasi, fuqarolarga o'z davlatining milliy tilini o'rganish,
saqlash va uning muhimligini tushuntirish uchun tadbirlar ko'rsatadi.
Milliy San'at, Adabiyot va Musiqa: Milliy tarbiya rejasi, o'z milliy san'at, adabiyot va musiqa
asarlarini o'rganish va saqlash orqali fuqarolar arasida milliy madaniyatni ta'lim berishga xizmat
qiladi.
Davlat bayrog'ini, ramz va armiyasini saqlash: Milliy tarbiya rejasi, fuqarolarga o'z davlatining
bayrog'ini, ramz va armiyasini sevgi va hurmat bilan ko'rish, saqlash va uning tuzilishini
tushuntirishga yo'naltiriladi.
Davlat xalqining haq-huquqini tushuntirish: Milliy tarbiya rejasi, fuqarolarga davlat tuzumining
tuzilishi, uning siyosiy va huquqiy qonuniyatlari, davlat qo'llab-quvvatlovchilar va fuqarolar o'rtasidagi
munosabatlarni tushuntirish uchun xizmat qiladi.
Milliy tarbiya rejasi, davlatlar o'rtasidagi muzokaralar, globalizatsiya va qarama-qarshi
xavfsizlik muammolari bilan bog'liq ravishda o'zgarishi mumkin va har bir davlat o'z tarixi, madaniyati
va axloqi boyicha xususiyatlari asosida milliy tarbiyasini shakllantiradi.
7.Aqliy tarbiya, insonning aqldoniy, tafakkur qilish va o'rganish qobiliyati bilan bog'liq bo'lgan
tarbiyaviy jarayonlarni ifodalovchi bir ifoda. Bu, shaxsiy rivojlanishning, fikr-mantiqiy yondashuvning,
muhakama qilish ko'nikmalarining rivojlanishining va ma'lum bir savol yoki muammolarga fikrlarini
badiiy va samarali ifoda qilishining bir qismini bildiradi.
Aqliy tarbiya quyidagi muhim elementlarni o'z ichiga oladi:
Tafakkur va Mantiqiy Qobiliyatlar: Aqliy tarbiya, insonlarning tafakkur qilish, tushunish, aniq
fikrlar ifodalash, muhakama qilish va mantiqiy tushunchalarini rivojlantirishga yo'naltirilgan.
O'rganish va Bilim Qilish: Bu, aqliy tarbiyaning asosiy qismini tashkil etadi. Insonlar o'zlarini
rivojlantirish uchun o'qish, yozish, ilmiy tadqiqot qilish, xabar olish va bilim olish imkoniyatiga ega
bo'lishadi.
Fikr ifodalash: Aqliy tarbiya, insonlarni o'z fikrlarini badiiy va samarali tarzda ifodalash, keng
maqola yozish, gaplashish va kelajakda o'zlarini ifoda qilishga tayyorlashga qaratilgan.
Muammoni Yechish: Aqliy tarbiya, muammolar va savollar orasida tafakkur qilish va yechim
topishga yordam beradi. Bu, muammolarni tahlil qilish, yechilish yo'llarini topish va har bir holatda
mantiqiy ravishda qaror qilish umumiy xususiyatlarini ta'lim beradi.
Dunyoqarash: Aqliy tarbiya, insonlarga dunyoqarashni o'rganish, faraziy muammolar bilan
ishlash, qarama-qarshi fikrlash va boshqa madaniy meselelarga oid o'zlarini rivojlantirishga imkon
beradi.
Aqliy tarbiya, insonning dunyo bilan muntazam aloqasini rivojlantirish, uning o'zini
rivojlantirish va o'z maqsadlariga yetish uchun ilmiy, mantiqiy, ijtimoiy va madaniy qobiliyatlarini
rivojlantirishni maqsad qiladi.
8.Ahloqiy tarbiya, insonning o'z ma'naviy-qadriyatli qilishlari va boshqa insonlar bilan o'zaro
munosabatlari asosida rivojlanishini ifodalovchi bir ifoda. Bu, insonning ma'naviyat, adabiyot, axloqiy
qadriyatlar va boshqa ma'naviy mazmunlar boyicha o'zini rivojlantirish, yaxshiyo'liga, insaniy qadriyat
va huquqlarni qadr-qimmat bilish, boshqa insonlarga hurmat ko'rsatish va o'z munosabatlari boyicha
maqbul, insaniy va ehtirosli bo'lishni maqsad qiladi.
9.Diniy tarbiya, insonning dini qadriyatlar, manaviy vazifalari va maqsadlari, dini amallar,
adabiyotlari va boshqa dini asoslar asosida rivojlanishini ifodalaydi. Bu, bir necha manbalardan
olingan dini bilimlar, ibodat, ma'naviy taraqqiyot, diniy qoidalar va vazifalar boyicha shaxsiy
rivojlanishni talqin qilishga yo'naltirilgan diniy tarbiyaga asoslangan.
10."Avesto"
— bu Zardushtiylik (ya'ni, mazdayasnizm) dini matnlari to'plami. Avesto kitobi,
Zerdusht (ya'ni, Zoroastr) dini boshqaruvchisi tomonidan o'z davrida paydo bo'lgan.
Zerdusht, yashab kelgan vaqti va uning tug'ilganligi haqida aynan ma'lumotlar mavjud emas,
lekin uning faoliyatining IV-VI asrlar oldingi davrda bo'lgani tahmin qilinadi. Bu davrda Avesto, odatda
sharqiy Iroq joylarida paydo bo'lgan mazdaizm dini tarixiy ravishda yozib borilgan.
Avesto, Zerdushtning ilohiy vahyini olganligini e'tirof etadi va unga Zartusht haqida, olamning
rivojlanishi va uning faoliyati haqida eslatmalar qiladi. Avesto matnlari, ilohiy vahyi, ibodatlari,
rohatlari va dini tafsilotlarni o'z ichiga oladi.
"Avesto" xazinasida, odamlarning hayotida hamjihat va hurmatni rivojlantirishga yo'naltirilgan
ahlakiy so'zlar, adabiyot, adabiy so'zlar, ibodatlar, yagona tanqid, adolatli yashash, tinchlik,
zamonaviyligi va o'zgarishlarga boshqa qadriyatlar keltirilgan. Bu o'zining doirasida, fardiy va ijtimoiy
hayotda boshqa insonlar bilan xushbiklashish, adolatli faolliklar ko'rish va diniy madaniyatni
rivojlantirishga doir buyuk maqolalar mavjud.
"Avesto" kitobi, mazdaizm dini tarixida muhim ahamiyatga ega bo'lgan va uning etakchi
manbalari orasida hisoblanadi. Diniy kitoblar ko'pgina tarixiy, madaniy va adabiyotiy jamiyatlar uchun
ma'naviy usullarni ta'lim etish, muhokama qilish va insonlarni odamlik qadriyatlariga ega bo'lishga
xizmat qilgan.
| 