|
Azərbaycan texniKİ univeristeti Ad: Rüstəmli Rüstəm
|
| Sana | 19.05.2023 | | Hajmi | 14.74 Kb. | | #61749 |
Bog'liq Tətbiqi Fizika 2 Matirallar tex sərbət iş 5
AZƏRBAYCAN TEXNİKİ UNİVERİSTETİ
Ad:Rüstəmli Rüstəm
Soyadı:Rüstəmli
Fakültə:Metallurgiya və materialşünasliq
İxtisas:Metallurgiya mügəsdisliyi
Qrup:452a2
Fənn:Tətbiqi fizika
Müəllim:Musayev Tahir
Mövzu:Lüminessensiya növləri və onun qanunları.Lüminesensiyanın pratikda tətbiqi
Sərbəst iş №2
Luminescence və ya luminescence bəzi materialların temperaturunu dəyişmədən elektromaqnit şüalanmasıdır.Lüminesans kimi də tanınır.
Onun digər elektromaqnit şüalanma mənbələrindən əsas fərqi mənbənin temperaturunda dəyişiklik olmamasıdır. Bu baxımdan lüminesans Qarabədənin şüalanmasından fərqlənir ki, bu da "soyuq işıq" adlanır. Lüminesans hər hansı bir cismin xarici mənbədən aldığı enerjinin bir hissəsinin elektromaqnit şüalanması kimi buraxılmasıdır.
Lüminesans, neon və flüoresan lampalar, televiziya, şimşək, aurora, atəşböcəyi kimi bəzi canlılarda üzvi birləşmələr bəzi sintetik boyalarda görülür.
Lüminesansa səbəb olan enerji mənbələri elektron axını, elektrik və ya maqnit sahəsi, ultrabənövşəyi şüalanma, alfa hissəciklərinin salınmasıdır. Bu şəkildə həyəcanlanan atomlar sabit vəziyyətinə qayıtdıqda istilik və ya elektromaqnit şüalanma vasitəsilə enerji yayar. Atomdakı bu həyəcan ən xarici elektron qabığında baş verir. Atomun ən xarici elektron qabığındakı valentlik və ya valentlik elektron, müəyyən edildiyi kimi həyəcanlanaraq daha yüksək enerji səviyyəsinə yüksəlir. Lakin bu enerji səviyyəsi qeyri-sabit olduğu üçün əvvəlki enerji səviyyəsinə qayıdacaq. Bu, qəbul etdiyi enerjini geri verən elektrondur və foton buraxılması kimi baş verir.
Hər hansı bir atomun buraxdığı şüalanmanın tezliyi elektronun nüvə ətrafında fırlanma tezliyindən asılıdır. Müxtəlif atomların xarici elektron qabıqları fərqli olduğundan, yayılan radiasiyanın tezliyi də fərqli olacaqdır. Elektron nüvəyə yaxın olarsa, spin tezliyi artacaq. Nəticədə, yayılan radiasiyanın tezliyi yüksək olacaqdır.
Lüminesans xüsusiyyəti mineralların müxtəlif şəraitlərində aktivator adlanan yad maddələrin təsiri nəticəsində inkişaf edir. Tətik enerji mənbəyinə görə lüminesansın təsnifatı aşağıdakı kimidir:
lüminesans (termolüminesans)
Optik olaraq həyəcanlı lüminesans (OSL)
Sürtünmə lüminesansı (tribolüminesans)
kimyəvi lüminesans
elektrik lüminesansı
radio lüminesans
Görünən işıq emissiyasının lüminesans (fotolüminessensiya) hadisəsi ilə onun baş vermə vaxtı (elektronun əsas enerji səviyyəsinə qayıtması üçün tələb olunan vaxt) üzrə təsnifatı aşağıdakı kimidir:
Floresensiya (flüoresans): t < 10−8san
Fosfor lüminesansı (fosforessensiya): t > 10−8s
|
| |
