|
Elektr energiya sifatini nazorat qilish
|
| Sana | 15.11.2023 | | Hajmi | 88.95 Kb. | | #99256 |
Bog'liq ELEKTR ENERGIYA SIFATINI NAZORAT QILISH Abdulhayev.Z ISSIQLIK TEXNIKASI yakuniy savollari, ARTUR KONAN DOYL, TITUL (3), Niluzar 1, Kurs ishi betlik, migratsiya, Taqdimot, Layli va Majnun dostoni (1), shortcut 30, montaj yakuniy, Mantiqiy elementlar va-fayllar.org, 38-23 informatika , 4.18.7 Лекция 17 Инновационные технологии операционного менеджмента, pdf 20230819 0001
ELEKTR ENERGIYA SIFATINI NAZORAT QILISH
Reja
1.Xalq xo‘jaligining har xil sohalari korxonalarida elektr energiyaning sifat ko‘rsatgichlarini tavsifi
2.Elekr energiyasining sifat ko‘rsatkichlari ishlatish nazorati
Metallurgiya korxonalari. Ventilli elektro yuritmalarni va elektr texnalogiyani jadval tadbiq etilishi, korrektirovka qiladigan qurilmalarni bo‘lmasligi yoki chegaralangan miqiyosda ishlatilishi metallurgiya korxonalari tarmoqlarida ko‘p jihatidan barcha ESK ni amaliy jihatidan past darajadaligini ko‘rsatadi.
Metallurgiya korxonalarida metalini prakatida RQ ni o‘zgarishi 100 MVAr dan oshadi, tezligi esa 100 MVA r/sek dan (issiq prakat stanida) va 2000 MVAr/sek (sovuq prakat stanida) o‘zgaradi. Ishlab chiqarishi 3-200 Vtli EEPEP transformatorlarini quvvati 1,5÷63 MVA katta miqtorda nosinusoidallik va KT, shuningdek, nosimmetriya va KO ni yuzaga keltiradi.
Keng uzunlikdagi balka ishlab chiqaradigan sexlarni 10 kVli universal stanlarida 12 fazali VO‘lar ishlatiladi.prakat tartibida kuchlanish egri chizig‘ining nosinusoidallik koeffitsiyenti 15%ga yetadi. Bunda yuqori darajali (V=47,49...) YuG anchaga ko‘p bo‘lib, V>13 YuG, shuningdek, juftlarini hisobga olish hisobiy qiymatlarni 2 marta o‘sishga sabab bo‘ladi. KT va KO qiymatlari yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan darajada bo‘ladi. 10kVli sovuq prakat stani tarmog‘iga 5 ta 6 fazali VO‘ o‘rnatilgan. Sexdagi VO‘larni o‘rnatilgan quvvati 30 MVtdan oshadi. Stan ishlaganida flikerni tezlashishi 2÷6% oraliqda, KO - 10%, Kns - 15% gacha.
4.1-jadval
Sanoat sohalari
|
ESK ning o‘zgarish oralig‘i
|
|
|
Psin
|
|
Kns
%
|
Qora metallurgiya
|
-10÷ +5
-10÷5
-10÷5
-8÷ +4
-8÷ +4
-8÷ +4
-9÷ +4
-9÷ +4
-1,5÷ +7
-1,5÷ +7
-6÷ +8
-6÷ +8
-15÷ +5
5÷7
|
1,4÷4
1,6÷6
_
_
_
_ 1÷4
1÷4
_
_
_
_
6,6÷3
_
|
0,1÷1,5
0,75÷5,5
1,2÷8
_ 1,5÷4
2÷8
1÷3,5
1÷3,5
_
_
_ 0,÷2,2
0,2÷3
_
|
7÷30
1,5÷8
2÷5
8-12
4÷10
2÷5
4÷10
4÷10
6÷8
5÷8
4÷9
3÷7
3÷8
3÷6
|
Prakat ishlab chiqarishi Elektr po‘lat ertish ishlab chiqar elektr shlakli qayta ertish Rangli
metallurgiya
|
Elektroliz ishlab chiqarish QarshIlik pechlari Elektrod korxonalari
mashinasozlik
|
Elektr po‘lat eritish pechlari ma’lum nuqtali va kontaktli payvandlash kimyo
sanoati
|
Elektroliz kimyoviy tolalar korxonasi qog‘oz ishlab chiqarish sanoati
|
Elektroliz Qog‘oz-
karton mashinalari tog‘-kon sanoati Tekstil sanoati
|
|
|
|
|
Ferrosplov korxonalarida 90% dan ko‘p yuklamani katta quvvatli rudotermik pechlar tashkil etadi. KO va ε2 ruxsat etilgan qiymatlardan katta farq qilmaydi. RK3-33-M2 turli rudotermik pech o‘rnatilgan korxonada nosimmetriya ruxsat etilgan darajada bo‘lganida, kuchlanish nosimmetriyasi 15% ga yetadi.
EYoPEP ni ta’minlaydigan qora va rangli metallurgiya korxona tarmoqlarida ESK me’yorlashtirilgan qiymatlardan ortiq darajada og‘ishi kuzatiladi. Ortiq darajada kuchlanishni tebranishi va nosimmetriya. Shuningdek erish boshlanganda, erish davrida kuchlanish nosinusoidalligi yuzaga keladi.
YoPEP-100 va YoPEP-200 turli EYoPEP ni ta’minlaydigan 35 va 220 kVli tarmoqlarda tajriba natijalari shuni ko‘rsatadiki, kuchlanishni taqsimlanish ko‘lami normal parametrlari M35=3,7%, G35=3,7%. Bir donadan DSP-100 va DSP-200 ishlaganida 220 kV shinasida M220=2,3%, G220=0,37% ekanligi ma’lum bo‘ldi. 220 kV shinasida kuchlanish nosimmetriyasi 2,7% ga, o‘rtacha 1,7% da yetadi ε2=2÷2,6% oraliqda, erish vaqtida 95% dan ortadi.
EYoPEP ishlaganida yuzaga keladigan kuchlanish nosinusoidalligi asosan ruxsatlangan oraliqda bo‘ladi. Kns ni integral ehtimolligi, kuchlanish egri chizig‘i 5% dan katta, lekin 12% dan oshmaydi.
Ayniqsa, kuchlanishni tebranishi va nosimmetriyasi EYoPEP korxonalarini 6-10 kVli tarmoqlardan ta’minlanganda sezilarli bo‘ladi. Kuchlanishni o‘zgarish kengligi har xil korxona va sexlar uchun 4- 12%, ε=2÷5% oraliqda bo‘ladi. 6-10 kV li tarmoqlarda kuchlanish egri chizig‘ini nosinusoidallik koeffitsiyenti 7÷8 ga yetadi, uning integral ehtimolligi 5% dan oshib, 20÷25 dan ko‘p bo‘lmaydi.
4.1-rasmda ko‘rsatilgan elektr eritish sexini elektr ta’minoti sxemasida 4 ta yoyli vaakumli pechlar 6 fazali BO‘ dan ta’minlanadi va 7 ta bir fazali elektr shlakli qayta eritish pechlari liniyali kuchlanish UAB ga (uchta pech), UBC ga (ikkita pech), UCA ga (ikkita pech) ulangan. Qolgan elektr uskunalari va parametrlar sxemada ko‘rsatilgan. Ko‘rsatilgan pechlar “sokin” yuklamaga tegishli. Sinxron mashinalar sovutadigan suv nasoslarining elektr yuritmalari hisoblanadi. 6 kVli tarmoqda kuchlanishni tebranishi umuman kuzatilmaydi. Hamma elektr pechlari ishlanaganda kuchlanishni og‘ishi 2÷7 % oraliqda bo‘ladi. Kam sonli elektr pechlari ishlaganda KO cheklanadi. Yuklama fazalar bo‘yicha har xil bo‘lganligi uchun kuchlanishlar UAB, UBC, UCA bir biridan farq qiladi. Hamma EShQEP ishlaganda ε2=2÷2,2%, bir-ikki pech o‘chirilganda, ayrim guruh yuklamalari 2÷3 kVA ga farq qiladi, ε2=3÷3,5% ni tashkil etadi.
Sexni hamma agregatlari ishlaganida, asosan 5- va 7- garmonikalar hisobiga KNS ni qiymati 7÷8% ga yetadi, har xil liniyali kuchlanishlar uchun nosinusoidallik koeffitsiyenti 20÷30% ga farq qiladi, bu holatni hamma pechlar ishlaganida liniyali kuchlanishlarda katta miqdorda YuG ni bo‘lishidan deb tushuniladi.
ЁВП4х2500кВА
4.1-rasm. Elektr po‘lat eritish sexini elektr ta’minoti sxemasi.
YuG darajasi quyidagi oraliqda: 5-garmonikalar uchun 10-20%; 7-14-30% 11-15-35% bo‘ladi. Bundan ko‘rinadiki sexni 6 kVli tarmog‘ida ESK ni nosimmetriya va nosinusoidallik darajasi bo‘yicha GOST 13109-97 ni qoniqtirmaydi.
Elektrod korxonasida yuklama asosan, bir fazali elektrotermik qurilmalari va elektr motorlari, ESK me’yoriy ko‘rsatkichlardan katta farq qiladi.
Kuchlanishni tebranishi asosan, korxona tarmog‘idagi elektrtermik qurilmalarni ulash vauzish bilan, shuningdek ta’minlovchi ET da yuklamalarni keskin o‘zgarishidan yuzaga keladi. Kuchlanishni o‘zgarish kengligi 0,475÷21,9% oraliqda va tarqalishi me’yoriy qonuniyatda bo‘ladi. 95% dan ko‘p jarayonda Rν ni qiymati GOST-13109-97 ga to‘g‘ri kelmaydi. Kuchlanishni og‘ishi ham ruxsat etilgandan tashqarida yotadi. Har xil tartibda ishlaydigan korxonalarning ETTda KO qiymatining ruxsat etilgandan tashqari (- 5÷+10) oralig‘i sutka vaqtining 20÷23% ni tashkil etadi.Korxona tarmog‘ida yetarli darajada kuchlanish darajasi kuzatilib ε2 qiymati 18% gacha yetadi. Kuchlanishni teskari ketma- ketlik koeffitsiyentini taqsimlanishi me’yoriy qiymatga yetarlicha yaqinligi bilindi. ε2 koeffitsiyentini matematik kutilganligi 7%, o‘rtacha kvadratik og‘ishi 2,5% atrofida tashkil etadi. Nosimmetriyani ruxsat etilgan 2% qiymatdan. Ortiqlik ehtimoli taxminan 98% ni tashkil etadi, kuchlanish nosinusoidalligi 5% dan oshmaydi. Katta quvvatli to‘g‘rilagich qurilmalarini ishga tushirilishi bilan u qiymatni anchaga oshishi kutiladi.
Sanoat korxonalarida to‘g‘rilangan tokni keng ishlatilishi (elektroliz, elektr kimyo, releli himoyani boshqarish zanjiri v.b.) to‘g‘rilangan kuchlanishga katta talablar qo‘yadi, buning natijasi iqtisodiylik va ETT ishonchli ishlashiga umumiy ta’sir ko‘rsatadi.
Elekr energiyasining sifat ko‘rsatkichlari ishlatish nazorati
ESKlari tegishli standart meyorlariga to‘g‘ri kelishini tekshirish maqsadida ko‘rsatgichlar nazorat qilinadi. Natijalar asosida eski me’yoriy nazorat talabalariga to‘g‘ri kelmasa, buning sabablari aniqlanadi va sifat parametrlarini me’yorlash uchun chora-tadbirlar ishlab chiqiladi. Nazorat natijalari shuningdek, loyihalash hisoblarini ishlatishini amaliy ma’lumotlarga to‘g‘ri kelishini tekshirish, ESKni yaxshlash uchun tegishli bo‘lgan texnik vositalarini hisoblash, hamda zarur bo‘lgan rejim harakterli ishlatish tadbirlarini ishlab chiqishga imkon beradi.
ESKlarini va shuningdek, boshqa tartib parametrlarini nazorat qilish doimiy, vaqti vaqti bilan, har zamonda amalga oshiriladi. SK
bo‘yicha nazorat va tahlil qilishni asosiy nizomi SK ni standartlariga asosan o‘rnatiladi.
Ishlab chiqarilishda ESK statik xarakteristikalarini o‘zgarish orolig‘ida o‘lchash uchun maxsus asboblar ishlatiladi. Hozirgi vaqtda sanoat korxonalari ushbu asboblari bilan ta’minlanmagani uchun korxonalarida SK ni oshirish masalalarini hal qilishda qiyinchliklar tug‘diradi.
Energiyaning sifat ko‘rsatgichlari elektr tarmoqlarini elektr bilan ta’minlovchi tashkilot va iste’molchiga tegishli balans chegarasida yoki ta’minlovchi tashkilot va iste’molchi qabul qilgan kelishish bo‘yicha tarmoqni boshqa punktlarida ta’minotni tegishli me’yoriy va uzoq vaqtli ta’mirlash sxemalarini ishlatish tartibida nazorat qilinadi.
Elektr energiyani yil davomidagi nazorati ikki martadan kam bo‘lmasligi kerak. Yuklamani mavsum davomida katta o‘zgarishida nazoratini har kvartalda amalga oshirish tavsiya etiladi. Elektr tarmoqlari sxemasi, tarmoq parametrlari, iste’molchi yuklamasining qiymati va xarakteri yoki iste’molchida energiyaning sifatiga talab o‘zgarganida har zamonda nazorat amalga oshiriladi.
Koni nazorat punktlari sifatida ta’minlash markazini shinasi va elektr tarmoqlarining elektr bilan ta’minlovchi tashkilot va xarakterli iste’molchilar bilan bo‘linish chegarasi olinadi. KO ni nazorat etishda o‘lchash oralig‘i tashkil etadi: besh ish kunlik korxonalar va elektr tizimlari uchun bir ish va ishlamaydigan sutkadan kam bo‘lmasligi; uzunsiz ishlab uchun bir sutkadan kam bo‘lmasligi; boshqa barcha holatlar uchun-ikki ish kuni va bir ishlamaydigan kundan kam bo‘lmasligi kerak. Telemexanizalashtirilgan dispechir punktlari
bo‘lganida, nazorat qilinadigan punktlarida kuchlanish teleo‘lchovini doim amalga oshirish kerak.
Turg‘un bo‘lmagan yuklama grafigida KOni har zamonda yuqori javobgarli iste’molchilarda nazorat etish zarur. KOni nazorat qilish tadbirlari hajmiga shuningdek transformatorlar kuchlanishini rostlovchi, SMni qo‘zg‘atishini va rostlanuvchi KB qurilmalari nazorati ham kiradi.
KO ni nazorat qilish punkti sifatida korxonalarning yirik podstansiyalari tanlanadi BPP va BTP ni yangi tez o‘zgaruvchan yuklamalar ulangan yuqori kuchlanilishli shinalarida, shuningdek tez o‘zgaruvchan yuklamalarini kommutatsiya sxemalari yoki iste’molchi tartibi (masalan yangi texnalogik karta kirgizilib,prakatni temperatura tartibi v.b) o‘zgarganida o‘lchash amalga oshiriladi. O‘lchashni etish tavsiya etiladi:
EYo PEP lari tarmoqlarida-eng katta yuklama davrida (erish oralig‘ida) 30 minut;
Elektr yoyli va kantakli payvadlash qurilmalarida eng xarakterlik oraliqda 30 minut;
kuydiriladigan prakat stonlari elektr tarmoqlarida 10-12 prakat davrida;
turar joy va ma’muriy binolar tarmoflarida KT yuzaga kelish oralig‘ida 1 soat;
boshqa holatlarida 1 sutka.
Gost 13109-97 barcha ESKni umumiy o‘lchashni davom etishni kuchlanish yo‘qolib qolishi, impulsi va vaqtinchalik kuchlanish
|
| |
