Galvanik ruxlash liniyasini avtomatlashtirish
Reja:
1. Detal sirtlarini ruxlashning asosiy usullari.
2. Galvanik ruxlash haida umumiy ma’lumot.
3. Galvanik ruxlash uchun elektrolitlar
Detal sirtlarini ruxlashning asosiy usullari
Metallni korroziyadan himoya qilishning eng keng
tarqalgan usullaridanbiri
ruxlash hisoblanadi. Ruxlash – bu metal buyumlar yuzasida rux qatlamini yoki qotishmasini qoplash yoki korroziyadan himoya qilishdir.
Rux temirni zangdan himoya qilishga qodir, bu metall buyumlarni ishlatish paytida muqarrar ravishda paydo bo’ladi. Bu himoya tabiatan sof mexanik emas - temir bilan birga rux ham galvanik juftlikni hosil qiladi va ruxning kislorod bilan o’zaro ta’siri natijasida ruxning sirt qobig’i hosil bo’ladi.
Rux yordamida, ya’ni galvanizatsiyadan foydalangan holda korroziyaga qarshi qoplamalar bir qator afzalliklarga ega: metallning ishlash muddatini 60
yilgacha oshirish; butun mahsulotni bir tekis qatlam bilan qoplash va boshqalar. Galvanizatsiya qurilishda, neft va neftni qayta ishlash sanoatida,
energetika, gaz sanoatida, avtomobilsozlikda va qishloq xo’jaligida keng qo’llaniladi.
Bugungi kunda, zamonaviy texnologiyalar asosida bir necha turdagi galvanizatsiyani ta’minlash mumkin. Ularning har biri ish vaqti,
xususiyatlari, ishlatilgan jihozlari va olingan rux plyonkasining qalinligi bilan farq qiladi. Usulni
tanlash himoya talablari,
foydalanish omillari, qo’llash shartlari va iqtisodiy jihatlari bilan belgilanadi.
Issiqlik bilan galvanik diffuziyasi bug ‘yoki gaz fazasidan yuqori haroratlarda (375–850 °C) olib boriladigan mahsulotni rux bilan qoplash,
namli atmosferada, benzin, kerosin va oltingugurtli gaz muhitida ishlaydigan quvurlarni va boshqa qismlarni qoplashda ishlatiladi. Diffuziya qatlamining qalinligi galvanizatsiya harorati va vaqtiga bog’liq bo’lib, odatda 20-100 mikronni tashkil qiladi. Xizmat muddati 10-15 yil. Bu usulining muhim xususiyatlaridan har qanday murakkab shakldagi mahsulotlarda doimiy va bir xil qalinlikdagi qoplama olish qobiliyatidir. Bu usuli benzin, issiqlik almashtirgichlar, pechlar,
sintetik ammiak, metanol va boshqa organik mahsulotlarni olishga mo’ljallangan uskunalar ishlab chiqarishda qo’llaniladi. Ushbu usuli bilan galvanizatsiyalangan uskunalar 550 °C gacha bo’lgan haroratlarda oltingugurt o’z ichiga olgan moddalar (masalan, H
2S) mavjud bo’lganda gazni qaytaruvchi muhitda barqarordir.
Issiqlik bilan galvanik diffuziyasi usulining kamchiliklari quyidagilardan iborat: bu maqsadda ishlatiladigan uskunalarning moslashuvchanligi va murakkabligi, uzoq vaqt ishlov berish muddati, past mahsuldorlik va diffuziyalangan rux qoplamasining dekorativ xususiyatlarining yo’qligi (kulrang ohanglar, porlashning yo’qligi) va boshqalardir.
