|
Guruh talabasining
|
| bet | 1/3 | | Sana | 28.10.2022 | | Hajmi | 156.81 Kb. | | #28462 |
Bog'liq Nurboboyeva Dilso’z 1- amaliy ish GEGENSTÄNDE IN DER KÜCHE
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
TT va KI FAKULTETI
ATS 11-20 GURUH TALABASINING
Ma'lumotlarni tiklash
FANIDAN
1-Amaliy Mashg’ulot
Bajardi: Nurboboyeva Dilso’z
Qabul qildi: To’rayev Muzaffar
QARSHI-2022
1-AMALIY MASHG‘ULOT
Mavzu: Ma’lumotlarni tiklash strategiyasini loyihalash bosqichlari. Ma’lumotlarni tiklash prinsiplari.
Ishdan maqsad: Ushbu amaliy ishni bajarish jarayonida talabalar ma’lumotlarni tiklashni loyihalash usullari hamda ma’lumotlarni tiklash prinsiplari haqida amaliy hamda amaliy ko‘nikmalarga ega bo’ladilar.
Amaliy qism: Kompyuter tizimlarida ma’lumotlarni tiklash deb, birinchi kompyuterlar paydo bo’lganidan beri ma’lumotlarni tiklash dolzarb bo’lib qoldi. Kompyuterda axborotni saqlash va tiklash asosan korporativ sektorga bog‘liq edi. Bugungi kunda ma’lumotlarni tiklash har birimiz o‘z kompyuterimiz diskida saqlanadigan ma’lumotlar, kompakt- disklar, flesh-kartalar va mobil qurilmalardagi xotira kartalariga juda bog‘liq hisoblanadi. Axborot tashuvchilar doimiy ravishda takomillashtirilmoqda va ular yordamida ushbu muammoni hal qilishning yangi usullari paydo bo’lib kelmoqda.
Ma’lumotlarni tiklashda fizikaviy texnik vositalar - bu avtonom holda ishlaydigan qurilma va tizimlardir. Masalan, ma’lumotlarni qurilmalarda tiklash uskunalari fizikaviy texnik vositalar bilan bog‘liq.
Ma’lumotlarni tiklashda dasturiy vositalar – bu axborotlarni himoyalash va tiklash funksiyalarini bajarish uchun mo‘ljallangan maxsus dasturiy ta’minotdir.
Ma’lumotlarni tiklash strategiyasida birinchi navbatda eng keng qo‘llanilgan dasturiy vositalar hozirgi kunda birinchi darajali ma’lumot va fayllarni tiklash va himoya vositasi hisoblanadi.
Ma’lumotlarni tiklashda tashkiliy himoyalash vositalari - bu kompyuter uskunalarining yaratilishi va qo‘llanilishi jarayonida qabul qilingan tashkiliy-texnikaviy va tashkiliy-huquqiy tadbirlardir. Bunga bevosita misol sifatida quyidagi jarayonlarni keltirish mumkin: tizimni loyihalash, qurilmalarni o‘rnatish, tekshirish va ishga tushirish.
Ma’lumotlarni qonuniy himoyalash va tiklash vositalari - bu davlat tomonidan ishlab chiqilgan huquqiy hujjatlar sanaladi. Ular bevosita axborotlardan foydalanish, qayta ishlash hamda ma’lumotni tiklash tartiblashtiradi va ushbu qoidalarni buzuvchilarning mas’uliyatlarini aniqlab beradi.
Hozirgi kunda ma’lumotlarni ruxsatsiz chetga chiqib ketish yo‘llari quyidagilardan iborat:
• tizim xotirasida saqlanib qolgan ma’lumotlarni o‘qib olish;
• ma’lumotlarni nusxalash;
• qayd qilingan foydalanuvchi tizimga kirish;
• dasturiy tuzoqlarni qo‘llash;
• dasturlash tillari va operatsion tizimlarning kamchiliklaridan foylalanish;
• dasturlarda maxsus belgilangan sharoitlarda ishga tushishi mumkin bo’lgan qism dasturlarning mavjud bo’lishi;
• aloqa va apparatlarga noqonuniy ulanish;
• ma’lumot va fayllarni himoyalash vositalarini qasddan ishdan chiqarish;
• kompyuter viruslarini tizimga kiritish va undan foydalanish.
Ushbu yo‘llarning deyarli barchasini oldini olish mumkin, lekin kompyuter viruslaridan hozirgacha qoniqarli himoya vositalari ishlab chiqilmagan.
Ma’lumotni tiklashda mutlaqo o‘xshash holatlar bo’lmaydi. Ko‘pincha yo‘qolgan barcha fayllarni asl nomlari va katalog tuzilishi bilan tiklash mumkin. Boshqa hollarda, faqat fayllarning tarkibini tiklash mumkin, boshqa nomlar, katalog tuzilishi, ular joylashgan joy, vaqt belgilari kabi ma’lumotlar yo‘qoladi va nihoyat, barcha tiklangan fayllar shikastlanganda vaziyatlar paydo bo’ladi.. Shuning uchun, foydalanuvchilar doimo bir xil savolga duch kelishadi: nega bunday bo’lmoqda? Quyidagi ma’lumotlarni tiklash prinsiplari asosida amalga oshiriladi.
Dasturiy ta’minot usuli- bu ma’lumotlarni saqlash qurilmasida jismoniy aralashuvisiz, shuningdek dasturiy ta’minotning ishlashi va xizmat ko’rsatish modullarining tuzilishida ma’lumotlarni tiklash. Ushbu usul foydalanuvchining o‘zi ish holatida qoladigan hollarda qo‘llaniladi, ammo biron bir sababga ko’ra yoki boshqa sabablarga ko’ra unda saqlangan ma’lumotlarga kirish yo‘qoladi.
Buning sababi mantiqiy disklarni formatlash, drayverning mantiqiy geometriyasini muvaffaqiyatsiz o‘zgartirish, ma’lumotni yo‘q qilish, fayl tizimini qisman yoki to‘liq yo‘q qilish, haydovchiga ma’lumotlarni joylashtirish tuzilishi haqida ma’lumot bo’lishi mumkin.
Ko‘pincha, yuqoridagi holatlarda ko‘pgina ma’lumotlarni tiklash mumkin, ammo yo‘qolgan ma’lumotni tiklash imkonsiz bo’lgan holatlar mavjud (ma’lumotlarni qayta yozishni alohida holat deb hisoblash mumkin). Qayta tiklash jarayonini avtomatlashtirish uchun ko‘plab dasturlar, shu jumladan bepul dasturlar yozilgan.
Fayl tizimining tuzilishini tiklash- mantiqiy diskni yoki qismni formatlashda ma’lumotlarning tuzilishi va atributlari buzilmaydi, lekin berilgan diskdagi ma’lumotlarning joylashuvi haqidagi ma’lumotlar o‘zgartiriladi yoki inventarizatsiya qilinadi (dastlabki holatga beriladi). Tez formatlash bilan fayllar jadvalining kichik bir qismi yangilanadi, ba’zi xizmat yozuvlari qoladi, shunchaki uni sharhlash va kerakli tartibda ma’lumotlarni o‘qish kerak. To‘liq formatlash butun fayllar jadvalini yangilashi mumkin, shuning uchun fayl va papka tarkibini tiklash har doim ham mumkin emas. Tuzilish ma’lumotisiz ma’lumotlarni tiklash uchun fayl imzosini tiklashdan foydalanishingiz mumkin.
Agar dasturiy ta’minotning ishlamay qolishi yoki ommaviy axborot
vositalarining ishlamay qolishi natijasida fayl tizimi shikastlangan bo’lsa, ma’lumotlarni tiklash dasturi zararning darajasiga qarab ba’zi ma’lumotlarni tiklashi mumkin. Masalan quyidagi (1-rasm)da R-Studio dasturiy ta’minoti yordamida ma’lumotlarni tiklash strategiyasini amalga oshiriladi.
|
| |
