Mavzu: Axborot texnologiyasiga ta’rif

Mavzu:Axborot texnologiyasiga ta’rif

• Reja:
• JAMIYATNI AXBOROTLASHTIRISH
• Axborotlashtirishning konseptual asoslari
• Modellashtirish jarayoni
• Axborotlami to'plash, uzatish, saqlash va qayta ishlashning umumiy usullari.

JAMIYATNI AXBOROTLASHTIRISH

• A srlar d av o m id a in so n n in g fao liy ati tab ia td a g i o'sim liklar, hayvonlar, quyosh energiyasi kabi tayyor m ahsulotlarni o ‘zlashtirish bilan bog‘liq bo'lib kelgan. Lekin vaqt o ‘tishi bilan inson faqat tayyor m ahsulotlarni olishni o ‘zlashtiribgina qolm asdan, tabiatga ta ’sir qilishni ham o'rgandi. Inson yerga ishlov bera boshladi, turli hayvonlarni qo‘lga o'rgatib, ko‘paytira boshladi, zavod va fabrikalar, gidroelektrostansiyalar, tem ir- yo‘llar va kosmik trassalar qura boshladi. Natijada bir paytlar o ‘rm on va dengizlar bilan qoplangan ona zam inim izda yangilanishlar paydo bo'ldi. Akademik V.I. Vernadskiy uning nom ini noosfera deb atadi. Noosferani yaratish bilan birgalikda inson materiya turlari va xossalaridan ham foydalandi. Lekin bu jarayonning turli bosqichlarida m ateriyaning har bir kategoriyasi bir xilda o ‘zlashtirilmadi. Dastlabki bosqichda m oddani o ‘zlashtirishga ko‘proq e'tibor qaratilgan bo‘lsa, keyinchalik energiyani o ‘zlashtirishga va, nihoyat, axborotni o ‘zlashtirishga imtiyoz berildi. F an d a, y a’ni tab ia tn i o 'rg an ish , u to ‘g ‘risidagi b ilim lam i to 'p lash va um um lashtirishda m ateriyaning m a’lum bir turining rivojlanishi bilan bog'liq davrlar borligi m a’lum. Shu sababli noosferaning uchta tashkil etuvchilarini ajratib ko'rsatish m um kin boMadi. Bular: ^ texnos/era, ^ ergosfera, ^ infosfera

A xborotdan foydalanish im koniyati va sam aradorligi uning reprezentativligi, mazmundorligi, yetarliligi, aktualligi, o ‘z vaqtidaligi, aniqligi, ishonarliligi, barqarorligi kabi asosiy iste'mol sifat ko‘rsatkichlari bilan bog'liqdir. Chunonchi: a) axborotning reprezentativligi — obyekt xususiyatini adekvat ifoda etish maqsadida uni to ‘g ‘ri tanlash va shakllantirish bilan bog‘liqdir; b) axborotning mazmundorligi — semantik (mazmuniy) hajmini ifoda etadi; d) axborotning yetarliligi (to‘laligi) — qaror qabul qilish uchun m inim al, lekin yetarli tarkibga (ko'rsatkichlar jam lam asiga) ega ekanligini bildiradi. T o‘g‘ri qaror qabul qilish uchun yetarli bo'lm agan, shuningdek, ortiqcha bo'lgan axborot ham foydalanuvchi qabul qilgan qarorlar samaradorligini kamaytiradi; e) axborotning aktualligi — axborotdan foydalanish vaqtida uning boshqarish uchun qim m atliligi saqlanib qolishi bilan belgilanadi va xususiyatlari o'zgarishi dinam ikasi ham da ushbu axborot paydo b o ig a n vaqtdan buyon o 'tg an vaqt oralig'iga bog'liq b o ‘ladi;