• Guliston shahar 2-maktab tarix fani o‘qituvchisi 2 Guliston shahar 2-maktab o‘zbek tili fani o‘qituvchisi, maktab2*gul@gmail.com
  • Metodlardan foydalanish




    Download 467,83 Kb.
    Pdf ko'rish
    Sana18.05.2024
    Hajmi467,83 Kb.
    #241926
    Bog'liq
    ZDPP0218



    65 
    «Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya» 
    nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya 
    OʻQITUVCHINING KASBIY KOMPETENTLIGINI OSHIRISHDA INNOVATSION 
    METODLARDAN FOYDALANISH 
    D.A.Mavlanova, F.M.Sultonova,
    1
     Guliston shahar 2-maktab tarix fani o‘qituvchisi 
    2
     Guliston shahar 2-maktab o‘zbek tili fani o‘qituvchisi, 
    maktab2*gul@gmail.com
     
    https://doi.org/10.5281/zenodo.7582737 
    Annotatsiya: ilmiy-amaliy izlanishlar tahlili natijasida pedagog kadrlar kasbiy 
    kompetentligini shakllantirish va rivojlantirish holati oʻrganilib, o‘qituvchining
    kasbiy kompetentligi tuzilmasi va mazmunini ishlab chiqdik. 
    Ta’lim tizimidagi innovatsion oʻzgarishlar sharoitida pedagogning kasbiy 
    kompetentligi muhim ahamiyat kasb etadi. Bunday sharoitda oʻqituvchi 
    muvaffaqiyatli va talabchan boʻlishi uchun har qanday oʻzgarishlarga tayyor
    boʻlishi, yangi sharoitlarga tez va samarali moslasha olishi, oʻz kasbining ustasi 
    boʻlishga intilishi, bilim va koʻnikmalarini doimiy ravishda yangilab borishi, oʻz-
    oʻzini rivojlantirishga harakat qilishi, ayrim noqulayliklarga bagʻrikenglik
    koʻrsatishga tayyor boʻlishi – ya’ni oʻz kasbining fidoyisi boʻlishi kerak.
    Ijtimoiy amaliyotning koʻrsatishicha, bunday muhim xususiyatlar barcha 
    oʻqituvchilarda ham shakllangan, deb ayta olmaymiz. Buning asosiy sabablaridan 
    biri, pedagoglarning aksariyat qismi bugungi kunda tez oʻzgarib borayotgan
    ijtimoiy, iqtisodiy va kasbiy sharoitlarga moslashish jarayonida katta
    qiyinchiliklarga duch kelayotganliklari, bu oʻz navbatida oʻqituvchidagi mavjud
    kasbiy kompetentlikning yetarli emasligi oqibatida shaxsning jiddiy ijtimoiy-
    psixologik muammolar bilan roʻbaro kelishi bilan izohlanadi.
    Shuning uchun oʻqituvchining kasbiy kompetentligini rivojlantirishga yordam
    beradigan psixologik va pedagogik qoʻllab-quvvatlash dasturini ishlab chiqish,
    sohaga oid chuqur ilmiy – tadqiqot ishlarini tashkil etish juda muhimki, bu
    oʻz navbatida ta’lim sifati va samaradorligini oshishiga va oʻquv jarayonining
    barcha ishtirokchilari oʻrtasida ijobiy munosabatlarning shakllanishiga olib 
    keladi.
    Shu bilan bir qatorda, pedagog kadrlarining kasbiy kompetentligi boʻyicha
    tadqiqotlar olib borgan germaniyalik olimlar G.Lehmann, W.Nieke,
    S.Blomeke, A.Kopka va S.Brindtlar kompetentlikni zaruriy kasbiy bilim, 
    koʻnikma va kasbiy etika birligi sifatida baholab, uning asosiy komponentlari
    sifatida ijtimoiy tahlil, pedagogik vaziyatlar diagnostikasi, refleksiya va kasbiy 
    harakatlarni e’tirof etadilar.
    Xususan, tadqiqotchilarning fikricha, pedagogning kasbiy kompetentligi uning:


    66 
    «Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya» 
    nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya 
    - tegishli fan sohasi va tarbiya borasida maxsus ilmiy-nazariy bilimlarga
    shuningdek, belgilangan vazifalarni samarali hal eta olish layoqatiga ega boʻlishi;
    - maxsus kasbiy etika asosida ta’lim oluvchilarning qiziqishlaridan kelib
    chiqadigan aniq pedagogik vaziyatlarni samarali yechimini topishi;
    - yuqorida keltirilgan kasbiy vazifalarni amalga oshirishdagi har bir pedagogik 
    hatti-harakati uchun har bir shaxs oldidagi mas’uliyat va javobgarlikni his etishi 
    bilan belgilanadi[2].
    O‘qituvchining kasbiy kompetentlik sifatlari va mazmuni tahlillarimiz davomida, 
    kasbiy kompetentlikni oshirish va rivojlantirish muammolari aksariyat 
    izlanishlarda boʻlajak mutaxassislarni tayyorlash misolida oʻrganilganligi, shu
    bilan birga mazkur tadqiqotlarda ilgari surilgan kompetentsiyalar tuzilmasi va
    elementlari kelgusidagi kasbiy faoliyat talablari uchun qaratilganligi,
    amaliyotdagi mutaxassilarning kasbiy kompetentligini rivojlantirish masalalari
    esa faoliyatning real talablaridan kelib chiqqan holdagi rejalashtirishni talab
    qilishi aniqlandi. Kompetensyalar: 
    Shaxsiy kompetensiya – o’z-o’zini anglash, kasbiy faoliyatda ilmiy va intelektual 
    salohiyati. 
    Refleksiv kompetentsiya – samarali muloqot usullarini amaliy o’zlashtirish, 
    o’quvchilar bilan samimiy muloqot va fidbeyk psixologik ma’lumotlarni idrok 
    etgan holda sog’lom psixologik muhit yaratadi. 
    Kommunikativ kompetensiya – tadqiqot usullari va uslublariga egalik, ta’limga 
    ijodiy yondashuv, yangi g’oyalarni yaratish va tatbiq etish.
    Psixologik kompetensiya – o’z fani bo’yicha kasbiy-pedagogik bilim, ko’nikma va 
    malakaga эгалик. 
    Tadqiqotchilik va kreativlik – ta’lim jarayonida innovatsion muhit yaratish 
    ko’nikmasiga egalik . 
    AKT kompetentsiya – AKT texnologiyasi asoslarini bilish va qo’llay olish. 
    Innovatsion kompetensiya – o’z-o’zini tahlil qilish va baholash. 
    Xulosa qilib aytganda, pedagogni innovatsion faoliyatini yoʻlga qoʻyish obyektiv 
    voqelikni qabul qilishdagi qarashlarini aniqlab beradi. Pedagogni innovatsion 
    faoliyatga tayyorlash muammosi maʼlum maqsadlarga boʻysunuvchi bir necha 
    oʻzaro aloqador va funksional komponentlarni oʻz ichiga olgan tizim sifatida 
    ifodalanishi mumkin. Oʻqituvchining innovatsion tayyorligi uzluksiz taʼlim 
    sharoitida pedagogik innovatikaning toʻliq mazmun-mohiyatini egallash boʻyicha 
    uning nazariy, amaliy va psixologik-fiziologik saviyasidir. Bunday tayyorlik 


    67 
    «Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya» 
    nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya 
    pedagogik tizim natijasi sifatida nazariya va amaliyotning bir butunligini 
    taʼminlash, oʻquv ishlariga vijdonan munosabatda boʻlishni tarbiyalash hamda 
    ijodiy faollikni rivojlantirish asosida oʻquvchilarda maʼlum fanlar, umumkasbiy 
    faoliyat koʻrinishlari boʻyicha bir butun bilimlar va malakalarni shakllantirishga 
    koʻmak berishi kerak. 
    References: 
    1. Muslimov N.A., va boshqalar. Kasb ta’limi oʻqituvchilarining kasbiy 
    kompetentligini shakllantirish texnologiyasi/ Monografiya. – T.: “Fan va 
    texnologiya” nashriyoti, 2013. 
    2. Туланова, Д. Ж., & Гуломова, Н. Х. (2018). Технология и условия 
    проведения дидактических игр в процессе преподавания черчения в вузе. 
    In Образование как фактор развития интеллектуально-нравственного 
    потенциала личности и современного общества (pp. 89-93). 
    3. http://conf.edu.yar.ru/docs/adult/rf411_256.pdf.

    Download 467,83 Kb.




    Download 467,83 Kb.
    Pdf ko'rish