MODELS AND METHODS IN MODERN SCIENCE
International scientific-online conference
47
TA’LIMNING FUNKSIYALARI VA ZAMONAVIY PARADIGMALARI
Mohinur Pardayeva Sobirjon qizi
Nizomiy nomidagi
TDPU Tarix fakulteti
‘‘Maktab menejmenti’’ yo‘nalishining 3-bosqich talabasi
@Moonlight7Education
+998906671012
https://doi.org/10.5281/zenodo.7091370
Annotatsiya: Taʼlim - tizimli bilim olishning eng muhim va ishonchli usulidir.
Tizim esa mustaqil tushuncha sifatida o‘zaro bog‘langan ko‘plab elementlarning
tarkibiy qismlari o‘rtasidagi mustahkam birlik va o‘zaro yaxlitlikdir. Taʼlim
jarayonining “yaxlitligi” “tizimliligi” va “majmuaviyligi”ni bir xilda talqin etish
mumkin emas. Biroq, taʼlim jarayonining yaxlitligi uning tizimliligi bilan uzviy
bog‘liqdir. U yaxlit tizim sifatida o‘zaro bog‘liq quyidagi ko’plab elementlarni o‘z
ichiga oladi: taʼlim maqsadi, o‘quv
axborotlari, o‘qituvchi va o‘quvchilarning
taʼlimiy faoliyatlari, uning shakllari,
pedagogik muloqot vositalari, shuningdek,
taʼlim jarayonini boshqarish usullari.
Taʼlimga asosan ikki tomonlama aloqa, ya’ni taʼlim olish va taʼlim
berish
xususiyatlari xosdir. Taʼlim, shuningdek, shaxsni har tomonlama rivojlantirish va
boshqa xususiyatlarga ega bo’lish bilan bir qatorda, o‘qituvchi tomonidan
boshqariluvchi o‘ziga xos anglash jarayoni hamdir. O‘qituvchining yo‘naltiruvchi
sifatidagi rolining ahamiyati o‘quvchilarning aqliy
va ijodiy qobiliyatlarini
rivojlantirishni taʼminlovchi bilim, ko‘nikma va malakalarni to‘liq o‘zlashtira
olishlarida ko‘rinadi.
Taʼlim - o‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqoti jarayoni ham sanalib, bunda
o’qituvchi o‘quvchilarga o‘quv materiali mazmunini tushuntiradi,
savol va
topshiriqlar beradi, ularning faoliyatini nazorat qiladi, xato va kamchiliklarini
aniqlaydi, yo‘l qo‘yilgan xatolarni to‘g‘irlaydi, qanday
ishlash lozimligini qayta
ko‘rsatadi va bu orqali o’quvchilarning bilim-ko’nikmalari yanada
mustahkamlanadi. Har qanday taʼlim o‘zida o‘qituvchi va o‘quvchining faoliyatini,
yaʼni, o‘qituvchining o‘rgatish hamda o‘quvchining o‘rganishga yo‘naltirilgan
faoliyatini, boshqacha qilib aytganda to‘g‘ridan to‘g‘ri, bevosita va nisbiy bo’lgan
o’zaro munosabatlarini aks ettiradi.
Yuqorida ta’limning qisqacha mohiyati xususida so’z borgan bo’lsa, maqola
davomida uning funksiyalari va zamonaviy paradigmalari haqidagi ma’lumotlarni
bilib olishingiz mumkin.
