Kod (frans. code, lot. codex — qonunlar majmui) — 1) turli axborotlarni ifodalovchi shartli belgilar (timsollar) tizimi. K. belgilarining biror maʼnoni anglatgan tugal ketmaketligi soʻz deyiladi. K. soʻzlarida foydalaniladigan turli timsollar soni uning a s o s i deyiladi. K.ni yozma tarzda ifodalash uchun koʻpgina raqamlar, sonlar (mas, 0; 1; ...57; 927 va boshqalar), maxsus belgilar [mas, " — " (tire), " . " (nuqta) va ularning "omixta"lari] ishlatiladi (qarang Morze alifbosi, Telegraf kodi); 2) raqamli hisoblash mashinalari (RHM) da programmalar (dasturlar) tayyorlash uchun qoʻllaniladigan shartli belgilar tizimi. RHM da koʻpincha ikkilik pozitsion K. va ularga keltiriladigan K. qoʻllaniladi. RHM da arifmetik amallarni bajarishda algoritmlarni soddalashtirish uchun toʻgʻri, teskari, qoʻshimcha K.lardan foydalaniladi. Toʻgʻri K., odatda, sonlarni RHM ning xotira qurilmasida saqlashda, teskari va qoʻshimcha K.lar esa sonlar ustida arifmetik va boshqa amallarni bajarishda ishlatiladi; 3) telemexanikad a — maʼlumotlarni aloqa kanali orqali uzatish uchun moʻljallangan signallar tizimi; bunda radio xalaqitlarga turgʻunlikni taʼminlash uchun korretsiyalovchi (tuzatuvchi) K.lar tuziladi. K.ning ayrim elementlarini ifodalash va uzatish uchun amplitudasi, chastotasi, fazasi va boshqa alomatlari turlicha boʻlgan signallar qoʻllaniladi; 4)astronomiyada — kometalar, yangi va oʻrta yangi yulduzlar kashf qilinganligi, sayyoralarda noyob hodisalar koʻzatilganligi va boshqa haqida rasadxonalar va astronomik telegrammalar xalqaro markaziy byurosi orasida oʻzaro telegraf axborotlari almashishda qoʻllaniladigan soʻz va raqamlar tizimi. Shakli Xalqaro astronomiya ittifoqi, KOSPAR (Ilmiy uyushmalar xalqaro kengashi) va boshqa xalqaro ilmiy tashkilotlar tomonidan belgilanadigan K. va axborot-bibliografik K.dan foydalaniladi. Sunʼiy kosmik obʼyektlarni kuzatish st-yalarining ishini uyushtirish uchun maxsus K. tuziladi; 5) harbiy K. — harbiy mazmundagi maxfiy maʼlumotlarni yashirin uzatish uchun qoʻllaniladigan shartli belgilar tizimi. Shartli belgilar shtablar tomonidan tuzilishi va raqamli, harfli va boshqa maxsus belgili boʻlishi mumkin. Umumiy qoʻshin K.lari va maxsus (bir qoʻshin turi yoki qurolli kuchlar xili, mas, aviatsiya, harbiy havo kuchlari, artilleriya va x.k.) Klar boʻladi. Maʼlum qisqa vaqt uchun yoki jang va operatsiya vaqtlari uchun tuzilgan soʻzlashuv qamda radiosignal jadvallari eng va sodda harbiy K. hisoblanadi.[1]
EBCDIC 1963 va 1964 yillarda IBM tomonidan ishlab chiqilgan va IBM System/360 asosiy kompyuterlar liniyasi chiqarilishi bilan e'lon qilingan. Bu etti bitli ASCII kodlash sxemasidan alohida ishlab chiqilgan sakkiz bitli kodli kodlash. U ikkitomonlama kodli o'nlik (BCD) almashinuv kodini yoki BCDICni kengaytirish uchun yaratilgan, u ikkita zonani va zarbli kartadagi raqamli zarbalarni olti bitga kodlashning samarali vositasi sifatida ishlab chiqilgan. "S" va "S" ning aniq kodlanishi (1 o'rniga 2 -pozitsiyadan foydalangan holda), kartochkaning yaxlitligini ta'minlash uchun teshiklari bir -biriga juda yaqin bo'lmasligi maqsadga muvofiqdir. ]
IBM ASCII standartlashtirish qo'mitasining bosh tarafdori bo'lsa -da, [3] kompaniyaning ASCII tashqi qurilmalarini (masalan, kartani zımbalash mashinalari) System/360 kompyuterlari bilan jo'natishga tayyorlashga vaqti yo'q edi, shuning uchun kompaniya EBCDICga joylashdi. [2] ] System/360 RCA Spectra 70, ICL System 4 va Fujitsu FACOM kabi klonlar bilan birgalikda juda muvaffaqiyatli bo'ldi, shuning uchun EBCDIC ham shunday bo'ldi.
ASCII -ni qadoqlangan BCD -ga aylantirish uchun u avval ochilmagan BCD -ga aylanadi (3 -dan qutulish uchun), so'ngra birlashtirilgan BCD -ni yaratish uchun birlashtiriladi. Masalan, 4 va 7 uchun klaviatura mos ravishda 34 va 37 ni beradi. Maqsad 47H yoki "0100 0111" ni ishlab chiqarish, u BCD bilan o'ralgan.
|
