|
Narziyeva Shahnoza
|
| Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 1,06 Mb. | | #133228 |
Bog'liq Narziyeva shaxnoza Psixologiya fanlari nomzodi, dotsent: Usmanova M.N.
O’spirinlik yoshida empatiyaning namoyon bo’lishi va uning psixologik xususiyatlari
Tadqiqot mavzusining dolzarbligi esa quyidagi omillar bilan belgilanadi:
- birinchidan, o`sib kelayotgan yosh avlodni barkamol, ilmli hamda keng dunyoqarashga ega bo`lishi, mustaqil fikrlay olishi, madaniyatli, tarbiyali bo`lishida ulardagi empatik xususiyatning mavjudligi va rivojlanishi juda muhim rol o`ynaydi.
- ikkinchidan, o`spirinlarning katta hayotga mustaqil qadam qoyib ma`lum bir kasb-hunarni o`qib,o`rganib, jamiyatda o`z o`rinlarini egallashlarida empatik xususiyatning mavjud bo`lishi ,shuningdek, insonlarni eshita olish, tushunish hamda his qilishni rivojlantirish orqali bugungi jamiyatimizda shior qilib olingan ``Inson qadri uchun`` degan iborani o`z amallarida qo`llashlariga xizmat qiladi.
- uchinchidan, empatiyaning rivojlanishi o`spirinlarimizda atrof-muhidda sodir bo`layotgan voqea - hodisalarga befarq bo`lmaslik hissini shakllantirishga xizmat qilishi zarur.
Tadqiqot maqsadi va vazifalari:
- Hissiy jarayonlarda boshqa shaxsning hissiy xatti-harakatiga javoban uning affektiv holatini boshdan kechirish.
- Kognitiv jarayon, tushunish, boshqa shaxslarning ichki hayotini, ijtimoiy rolini, istiqbolini hamda pozitsiyalarini qabul qilish qobiliyatini shakllantirish.
- Turli ko`ngilsizlik (frustruatsiya) holatlarda o`spirinlardagi empatiyaning xarakterli jihatlarini ajratib ko`rsatish.
- Tizimli ta`limda empatiyaning affektiv, kognitiv va konativ komponentlarining vujudga kelishi va rivojlanishini kuzatish.
- O`spirinlarda empatiyaning xususiyatlarini shakllantirish.
- O`spirinlik yoshida empatiyani rivvojlantirish bo`yicha tavsiyalar berish.
Tadqiqot ob'ekti : Buxoro shahar 18-umumiy ta`lim maktabining ilk o`spirinlik yoshidagi(10-sinf) o`quvchilari.
Tadqiqot predmetini esa aynan shu mavzuni yoritishga hissa qo`shgan rus va g`arb olimlarining ilmiy ishlari, metodikalari tashkil etdi.
Mavzu bo'yicha
qisqacha
adabiyotlar tahlili.
empatiya mavzusidagi ilmiy ishlaridan foydalanildi.
O’zbek olimlaridan :
-Mirashirova N.A. Umumiy psixologiya
- Safayev N.S., Mirashirova N.A. Umumiy psixologiya nazariyasi va amaliyoti
Tadqiqotda qo'llanilgan uslublarning qisqacha tavsifi.
5
5
3
60
0
20
40
60
80
zarur
-
qaysar
O’zini himoya qilish
To’sqinlik
-
hukmronlik
Guruh. 1.
O'smirlarning umidsizlik holatlaridagi reaktsiyalar turiga ko'ra taqsimlanishi; %
43
32
25
0
10
20
30
40
50
Jazosizlik
Ichki jazo
Tashqi jazo
Guruh. 2.
O'smirlarning umidsizlik holatlarida reaktsiyalar yo'nalishi bo'yicha taqsimlanishi; %
24
64
9
Past
O’rta
Yuqori
3-rasm. O'smirlarning empatiya darajasi bo'yicha taqsimlanishi; %
Bizning tadqiqotimizda umidsizlik holatlarida o'spirinlarning xatti-harakatlariga empatiyaning ta'siri muammosining dolzarbligi ko'plab ijtimoiy institutlarning shaxslararo o'zaro ta'sirni optimallashtirish uchun uni ko'proq ko'rib chiqish zarurati bilan belgilandi. Buning uchun biz o'z oldimizga maqsad qo'ydik: umidsizlik holatlarida o'spirin empatiyasining xatti-harakatlariga ta'sirining tabiatini aniqlash. Ushbu maqsadga erishish uchun ish jarayonida biz izchil muammolarni hal qildik: nazariy va amaliy.
Shuningdek, biz empatiya o'smirlarning xafagarchilik holatlaridagi xatti-harakatlariga ta'sir qiladi degan gipotezani ilgari surdik, ya'ni: umidsizlik holatlarida empatiya darajasi yuqori bo'lgan o'smirlar jazosiz qolish va zaruriy-qat'iy reaktsiyalarni tanlaydi.
Umumiy xulosa
E’tiboringiz uchun rahmat Tayyorladi:Narziyeva SH.R.
|
| |
