O‘qituvchi: soliyev b Mavzu: 0‘zgarmas tok motorlarining mexanik tavsiflari

Farg‘ona politexnika instituti energetika fakulteti et va e 59-20 guruh talabasi kimsanova zilolaxonning “elektr mexanik o‘tkazgichlarda energiya tejash” fanidan tayyorlagan taqdimot ishi

O‘qituvchi: soliyev.b

Mavzu: 0‘zgarmas tok motorlarining mexanik tavsiflari

Reja:

1. O‘zgarmas tok motorlari.

2. Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motorlarining ulanishi.

3. To‘rt qutbli o‘zgarmas tok motorining magnit sistemasi.

0‘zgarmas tok motorlarining mexanik tavsiflari

• 0 ‘zgarmas tok motoriari, asosan, qo‘zg‘almas (stanina) va aylanuvchi (yakor) qismlardan iborat bo'ladi. Stanina ichi kovak cho‘yan (magnit oqimini yaxshi o ‘tkazuvchi) sihndrdan iborat bo‘lib, unga maxsus po'latdan ishlangan o ‘zaklar mahkamlab qo‘yiladi (1- rasm). Bu o ‘zaklarga magnit maydoni hosil qiladigan, ya’ni qo‘zg‘atuvchi chulg'amlar (QCh) o ‘matiladi. Qo'zg'atuvchi chulg'amlar o'zaro ketma-ket ulangan bo‘lib, ularga o‘zgarmas tok beriladi. Natijada chulg'am o'matilgan o'zaklarning soniga teng bo‘lgan magnit qutblar (shimoliy qutb TV va janubiy qutb S) hosil bo'ladi. Qo'zg'atuvchi chulg'amdagi tok miqdoriga qarab, har bir qutbda ma’lum qiymatli magnit oqimi hosil bo'ladi. Yakor temir o ‘zagi yupqa po‘lat (maxsus lak bilan izolyatsiyalangan) listlardan yasalgan barabandan iborat bo‘ladi. Uning pazlariga esa yakor chulg‘ami simlari joylanadi.

Yakor chulg‘amining shimoliy va janubiy qutblari ostidagi o‘tkazgichlaming bosh uchlari yonma-yon joylashgan kollektor plastinkalariga ulanadi, oxirgi uchlari esa ketma-ket ulanadi. Kollektor plastinkalari misdan yasaladi. Kollektor plastinkalari yakor valiga mahkam o‘matilgan bo‘lib, ular valdan o‘zaro himoyalanadi. Yakor chulg‘amiga cho‘tka va kollektor orqali o'zgarmas tok beriladi. Qo‘zg‘almas cho'tkalar kollektor plastinkalari bilan yaxshi kontakt hosil qilishi uchun, ularni maxsus prujina yordamida kollektor plastinkalariga bosib turiladi. Demak, yakor cho‘lg‘ami kollektor va cho‘tkalar orqali bir necha parallel shoxobchalarga bo‘linadi.

• Yakor chulg‘amining shimoliy va janubiy qutblari ostidagi o‘tkazgichlaming bosh uchlari yonma-yon joylashgan kollektor plastinkalariga ulanadi, oxirgi uchlari esa ketma-ket ulanadi. Kollektor plastinkalari misdan yasaladi. Kollektor plastinkalari yakor valiga mahkam o‘matilgan bo‘lib, ular valdan o‘zaro himoyalanadi. Yakor chulg‘amiga cho‘tka va kollektor orqali o'zgarmas tok beriladi. Qo‘zg‘almas cho'tkalar kollektor plastinkalari bilan yaxshi kontakt hosil qilishi uchun, ularni maxsus prujina yordamida kollektor plastinkalariga bosib turiladi. Demak, yakor cho‘lg‘ami kollektor va cho‘tkalar orqali bir necha parallel shoxobchalarga bo‘linadi.