1 – ámeliy jumıs
TEMA: EKONOMIKADA INFORMACIYALIQ KOMMUNIKACIYALIQ
TEXNOLOGIYALAR PÁNINIŃ PREDMETI, WAZIYPALARI HÁM MAQSETLERI
Qısqasha teoriyalıq maǵlıwmatlar hám metodikalıq kórsetpeler:
Signallar, fizikalıq deneler menen o’z-ara qatnas jasaw na’tiyjesinde, olardın’, yag’nıy fizikalıq
denelerdin’ qa’siyetlerinde anıq bir o’zgerisler payda boladı.
Mag’lıwmatlar - bul esapqa alıng’an, belgilengen signallar bolıp tabıladı.
Mag’lıwmatlarda materiallıq dunyada bolg’an waqıyalar haqqında informatsiya bar boladı,
sebebi olar usı waqıya na’tiyjesinde payda bolg’an, belgilenip alıng’an signal bolıp tabıladı.
Biraq mag’lıwmatlar menen informatsiya tu’sinigi bir-birine ten’ emes.
İnformatsiya- bul mag’lıwmatlar ha’m olarg’a durıs keletug’ın usıllardın’ o’z-ara baylanıs
na’tiyjesi.
İnformatsiya bul dinamikalıq obekt bolıp esaplanadı ha’m ol xaqıyqıy(obektiv)
mag’lıwmatlardın’ ha’m subektiv usıllardın’ o’z-ara qatnas waqtında payda boladı.
Obekt
bolg’anlıqtan, ol bazı-bir qa’sietlerine iye.
1. İnformatsiyanın’ obektivligi ha’m subektivligi.
2. İnformatsiyanın’ tolıqlıg’ı. Bul informatsiyanın’ sapasın ta’ripleydi ha’m sheshim qabıl etiwi
ushın yamasa bar informatsiya tiykarında taza mag’lıwmatlardı du’ziw ushın informatsiyanın’
jetkilikligin anıqlaydı.
3. İnformatsiyanın’ durıslıg’ı. Mag’lıwmatlar bular esapqa alıng’an
signallar, biraq barlıq
signallar bizlerge paydalı
bola bermeydi, barlıq waqıtta bizge kerek emes, jat signal qatnasıw
mu’mkin. Egerde o’z-waqtında paydalı signallardı esapqa alıp, kerek emes signallardı alıp
taslasaq, onda informatsiyanın’ da’lligi joqarılaydı. Keri jag’dayda informatsiyanın’ durıslıg’ı
to’menleydi.
4. İnformatsiyanın’ adekvatlıg’ı - istin’ haqıyqıy jag’dayına sa’ykeslik da’rejesi. Durıs emes
informatsiya payda boladı, egerde tolıq emes yamasa durıs mag’lıwmatlar, ılayıq yamasa durıs
emes usıllardan paydalansaq.
5. İnformatsiyadan paydalanıw mu’mkinshiligi - informatsiyanı kerekli waqıtda tez alıp
paydalanaw.
6. İnformatsiyanın’ aktuallıg’ı -ayrıqsha axmiyetligi - bul informatsiyanın’ ha’zirgi waqıtqa
sa’ykeslik da’rejesi.
Mag’lıwmatlardı o’lshew birlikleri. Mag’lıwmatlardı jazıw sistemaları ju’da’ ko’p.
İnformatikada ha’m esaplaw texnikada ekilik kodlaw(belgilew) sisteması paydalanadı.
Bunda
mag’lıwmatlardı jazıwdın’ en’ kishi birligi bolıp bit (ekilik razryad) esaplanadı. Ha’zirgi waqıtta
mag’lıwmatlardı o’lshew birligi retinde segiz bittan d6zilgen dizim qollanıladı, onı
bayt dep
ataydı. Bayt en’ kishi o’lshem birlik bolıp esaplanadı. Bayttan 6lken o’lshem birligi bolıp
kilobayt (Kbayt) esaplanadı. 1 kbaytta 1024 bayt bar dep esaplawg’a boladı.
1 Kbayt = 1024 bayt
1 Megabayt(Mbayt) = 1024Kbaytt = 1020 bayt
1 Gigabayt(Gbayt) = 1024 Mbaytt = 1030 bayt
1 Terabayt(Tbaytt) = 1024 Gbayt = 1040 bayt
Soraw hám tapsırmalar:
1. Signal degenimiz ne?
2. Mag’lıwmatlar degenimiz ne?
3. İnformatsiya haqqında tu’sinik?
4. İnformatsiya qanday qa’siyetlerine iye bolıw kerek?
5. Mag’lıwmatlar menen qanday a’meller orınlaymız?
6. Mag’lıwmatlardı o’lshew birlikleri?
7. Mag’lıwmatlardı saqlaw birligi?
8. Fayllıq struktura degenimiz ne?
