|
Termiz davlat universitetining pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim va sport fakultetining
|
| Sana | 20.04.2024 | | Hajmi | 53.8 Kb. | | #202514 |
Bog'liq Презентация1 Guruh 118-18 tjbakt bajardi Hamroyev Bexruz 2021-yil, 1-маъруза, konspekti urokov 6 klass, neyron maqola, maqola AQSH, Tragediya janri tarixi mavzusidagi kurs ishi uchun, DIYORA KIBER, Dasturlash I fanidan yakuniy nazorat savollari-fayllar.org BOSHLANG’ICH TA’LIM YO’NALISHI III BOSQICH 21-04-GURUH TALABASI MARDANAQULOVA OYGUL TAQDIMOTI MAVZU:Murakkab qo'shma gap, uning turlari: bog'lanish va bog'lovchisiz tuzilgan murakkab qo'shma gaplar. MAVZU:Murakkab qo'shma gap, uning turlari: bog'lanish va bog'lovchisiz tuzilgan murakkab qo'shma gaplar. Murakkab qo‘shma gaplar yuzasidan ko‘plab olimlar tomonidan ilmiy tadqiqotlar olib borilgan. Masalan, A. G‘ulomov, M. Asqarova; B.Fayzullayev, T.Abdullayev; M.Asqarova, H.Abdurahmonov kabi olimlar shular jumlasidandir. Murakkab qo‘shma gaplar yuzasidan ko‘plab olimlar tomonidan ilmiy tadqiqotlar olib borilgan. Masalan, A. G‘ulomov, M. Asqarova; B.Fayzullayev, T.Abdullayev; M.Asqarova, H.Abdurahmonov kabi olimlar shular jumlasidandir. Murakkab qo‘shma gaplarning o‘rganilish davriga qarab ularning qay holatda o‘rganilganligini, olimlarning nazariy qarashlarini taqqoslab chiqamiz. Dastlab G‘ani Abdurahmonovning murakkab qo‘shma gaplar haqidagi nazariy qarashlariga to‘xtalsak: Murakkab fikrni ifodalamoq uchun tarkibi murakkab bo‘lgan qo‘shma gaplar qo‘llanadi.Murakkab qo‘shma gaplar bog‘langan va ergash gapli qo‘shma gaplarni, bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarni o‘z ichiga oladi.Bu xil qo‘shma gaplarning qo‘llanishi asosan yozma adabiyotga xosdir. Tarkibidagi sodda gaplarning o‘zaro aloqaga kirishish usuliga ko‘ra, murakkab qo‘shma gaplarni uch turga bo‘lish mumkin: Tarkibidagi sodda gaplarning o‘zaro aloqaga kirishish usuliga ko‘ra, murakkab qo‘shma gaplarni uch turga bo‘lish mumkin: 1.Bir butunlikdan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 2.Ikki butunlikdan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 3.Uch va undan ortiq butunlikdan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. Qo‘shma gapning tarkibi murakkablashishi bilan, qo‘shma gapda ifodalangan ma’no munosabatlari ham orta va murakkablasha boradi. A.G‘ulomov va M.Asqarovalarning murakkab qo‘shma gaplar haqidagi qarashlari ham Fayzullayev, Abdullayev va Haydarovlarning fikrlari bilan deyarli bir xil.Ular murakkab qo‘shma gaplarga shunday ta’rif berishadi: Qo‘shma gaplar har doim ham ikki sodda gapning birikuvidan hosil bo‘lavermaydi.Ular uch va undan ortiq sodda gaplarning birikuvidan ham hosil bo‘lishi mumkin.Bunday gaplar qo‘shma gapning murakkab turini hosil qiladi. Ғ. Абдурахмонов “Қушма гап синтаксиси асослари”. “Узбекистон ССР фанлар академияси” нашриёти.Тлшкент-1958 Murakkab qo‘shma gaplardagi komponentlar tuzilishi grammatik xususiyati jihatidan bog‘langan va ergashgan qo‘shma gap komponentlaridan deyarli farq qilmaydi. Murakkab qo‘shma gaplardagi komponentlar tuzilishi grammatik xususiyati jihatidan bog‘langan va ergashgan qo‘shma gap komponentlaridan deyarli farq qilmaydi. Murakkab qo‘shma gapni tashkil etuvchi qismlar ergashish yo‘li bilan, bog‘lanish yo‘li bilan hamda bog‘lanish va ergashish yo‘li bilan birikadi.Shu jihatdan ularni uch guruhga ajratish mumkin: 1.Ergashish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar (Bir necha ergash gapli murakkab qo‘shma gaplar) 2.Bog‘lanish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar 3.Bog‘lanish va ergashish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar (Aralash qo‘shma gaplar)
|
| |
