Zbekiston respublikasi innovatsion texnologiyalarni rivojlantirish vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Telekommunikatsiya tarmoqlarini boshqarish

Toshkent 2024

Reja:
I. Kirish qismi

FTP (File Transfer Protocol) internet protokolining eng asosiy va ommabop foydalaniladigan turlaridan biridir. Ushbu protokol yordamida foydalanuvchilar kompyuterlardan fayllarni boshqa kompyuterlarga yoki serverlarga o'zgartirish, o'zgartirishni olish va boshqarishlari mumkin. FTP protokoli yuqori darajada moslashtirilgan va qo'llaniladi, chunki u ma'lumotlar tarqatish uchun ishonchli va samarali vositalar taklif qiladi.

FTP (File Transfer Protocol) bir qator server-client protokollari to'g'risida ma'lumotlarni almashish va undan foydalanishni o'rganishga yordam beradigan internet protokolining biridir. Quyidagi umumiy ma'lumotlar sizga FTP haqida ko'proq tushunarliq beradi:

1. 
   Maqsad: FTP, ma'lumotlarni server va client (o'zgaruvchilar o'rinida) orasida almashish va ulardan foydalanish uchun mo'ljallangan. Maqsadi, fayllarni serverdan yuklash va undan yuklab olishdir.
   
2. 
   Port: Bunday faqatgina ikkita port ishlatiladi: 20 va 21. Port 21, klientlarning serverga bog'lanish uchun ishlatiladi, va port 20, fayllar va ma'lumotlar almashuvini amalga oshirish uchun.
   
3. 
   Almashuv turi: FTP da almashuvlar uchun ikki turi mavjud: Active (faol) va Passive (passiv). Faol almashuv, serverning faylni yuborish uchun boshqa bir port ochishini talab qiladi, shuningdek, faylning yuborilishi uchun faqatgina server tomonidan aniqlangan port ishlatiladi. Passiv almashuv esa serverning barcha portlari yopiq bo'lishini talab qiladi va faylni server o'zini qo'lda olish uchun bitta portni ochadi.
   
4. 
   Xavfsizlik: FTP odatda xavfsizlikni ta'minlash uchun SSL/TLS kabi protokollarga qo'shimcha xavfsizlikni qo'llab-quvvatlaydi. Bu SSL/TLS dan foydalanuvchi protokollariga "FTPS" deb ham ataladi.
   
5. 
   Foydalanish: FTP yordamida, foydalanuvchilar fayllarni yuklash, o'chirish, ko'chirish va fayllar orasida navigatsiyani o'rganishadi.
   
6. 
   Izlash va Qidiruv: FTP, serverda mavjud bo'lgan fayllarni topish va ularga qidiruv olish imkoniyatini beradi.
   
7. 
   Masofaviy boshqarish: FTP xizmatlarining ba'zi usullari fayl masofaviy boshqaruv imkoniyatlarini o'z ichiga oladi, masalan, bitta yoki bir nechta faylni biror serverga avtomatik ravishda yuklash, ko'chirish, o'chirish va boshqa amallarni bajarish.