|
№ Kirish. Kompyuterli modellashtirish turlari, klassifikatsiyasi
|
| Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 154,22 Kb. | | #248583 |
Bog'liq 7-мавзу № 7. Analogli signallarni diskretlashtirish.
Analogli signallarni raqamli signallarga aylantiruvchi qurilmalar ikki qismdan–amplitudaviy-impulsli modulyator va kvantlovchi qismlardan iborat. Signallarni kvantlash quyidagi usullarda amalga oshirilishi mumkin. Birinchi usulda kvantlanuvchi kuchlanish 2n-1 ta komparator yordamida tayanch kuchlanishlari bilan solishtiriladi. Tayanch kuchlanishlari rezistorli taqsimlagichlardan olinadi. Agar kvantlanuvchi kuchlanish n-tayanch kuchlanishidan kichik bo’lsa, n-komparatorning chiqishida mantiqiy “0” signali, agar katta bo’lsa, “1” signali hosil bo„ladi. Signal komparatordan chiqib shifratorga beriladi va unda n – xonali parallel kodga aylanadi. SHu sababli bu usul parallel sxema deb ataladi. Bu qurilmalarda bitta sanoqni o’zgartirish vaqti 20-100 ns atrofida bo„ladi.
Ikkinchi usul xonalar bo„ylab tenglashtirish deb ataladi. Bunga ko„ra kvantlanuvchi kuchlanish UA(k), n marta ketma-ket, n ta tayanch kuchlanish bilan solishtiriladi. Oldin UA(k) kuchlanish katta xonali tayanch kuchlanishi bilan solishtiriladi:
Agar UA(k)>U10......0 bo’lsa, kodning katta xonasi Xn=1 deb olinadi.
Signallarni komparator yordamida kvantlash
Xonalar bo’ylab tenglashtirish usuli bilan signallarni kvantlash ( PAA – raqamli signallarni anolog signallarga aylantirgich; МП – mikroprosessor)
Kvantlash (signalni qayta ishlash). Kvantlash (ing, quantization ) – informatikada to’xtovsiz belgili diapazonni ochish yoki diskret kattaliklarni chekli oraliq soniga aytiladi. Yana vektor kvantlash mavjud bo’lib – fazoga oid vektor kattaliklarni chekli sonlar to’plamida ochish imkoniyati mavjud. Kvantlash signalni qayta ishlash jarayonida tez-tez ishlatiladi, shu bilan birga ovoz va tasvirlarni siqishda ishlatiladi. Kvantlashni oddiy ko’rinishi natural sonlarga butun sonlarga bo’linishini bildiradi va kvant koffiysentlarida nomlanadi.
Kvantlangan signal.
Bir tomonlama (chiziqli) kvantlash – qirqilgan to’gri uzunlikdagi diapazonni ochishini anglatadi. Uni doimiy kattalik(kvantlash qadami)da va butun qismidan bir qismini olib taqdim etish mumkinligi, chiqishning bo’linishi tushuniladi:
Diskret vaqtdagi kvantlanmagan signal.
Raqamlash jarayonida signalning uroveni diskret glubina yoki bitnost deb ataladi. Glubina diskretizatsiya bitlarda o’lchanadi va uning kichik birligi bit, amplitudaviy signal ekanini bildiradi. Shuningdek glubina diskretizatsiya, analog signalni raqamli aniqligi mos keladi. Mabodo bir xil glubina diskretizatsiya kvantlash dinamik diapazon deb ataladi va detsiBellarda o’lchanadi(1 bit ≈ 6 dB ).
Raqamli signal.
Raqamli audio signalning parametrlari. Raqamli signal razryadi- diskret signalning kvantlash qismlari soni. professional audio qayta ishlashlarda 16,20 va 24 bit li razryadlardan foydalaniladi Diskiritlash chastotasi-chastota , analog signalni qaysi diskret signalda diskretlashni ko'rsatadi. Audioga professional ishlov berishda uzatilayotgan diskrezatsiya chastotasi 44100 hz yoki 48000hz bo'ladi. Asosiy signal chastotasi 2 yoki 4 marta katta----88200/96000 yoki 176400/192000 bo'ladi. Format tushunchasi- butun (to'g'ri kod) yoki haqiqiy(nuqtali kod) sanaladi. Kanallar soni-signallar bir , ikki, yoki ko'p kanalli bo'lishi mumkin (3...8 kanalli) qaysi audio ga ishlov berilayotgan bo'lsa o'sha kanal o'qiladi. Shular raqamli signal parametrlariga kirsa anolog signal parametrlariga –signal kuchi chastrota diapazoni,dinamik diapason kiradi. Ovoz sifatli yani yoqimli bo'lishini ish oxirida : usilitel, kolonka, mikrofon, ovoz yozish va ijro etish apparaturalari ta'minlayda. Signal kuchi- bu signal amplitudasining qanchalik kattaligi kichikligi bilan baholanadi. Chastota oralig’i-inson qulog'i eshitadigan chastota 20hz dan 20000hz gacha hisoblanadi.Bir muncha ko'p ishlatiladigan chastotalar ro'yxati:
– 8000hz-- telefon – 11025--- telefon – 16000---telefon – 22050 ---radio – 32000---radio – 44100--- audio CD – 48000----DVD – 96000---DVD(MLP5.1) – 192000---DVD(MLP2,1)
Diskretlash natijasida raqamli tovush paydo bo'ladi. Raqamli tovush bu bitlar ketma-ketligi ko'rinishidagi anolog signal hisoblanadi.
|
| |
