|
" tt " va " kt " fakulteti -bosqich " akt " 11-21 guruh talabasining " akademik yozuv " fanidan tayyorlagan
|
| Sana | 25.05.2023 | | Hajmi | 6.14 Mb. | | #64840 |
Bog'liq Raimov Og\'abekning akademik yozuv fanidan 1 mustaqil ishi Kompyutеr tarmoqlari va uning turlari, X.Toliyeva, 96244 7f2ad332528088a226619c3c14a55fe4, 5 AES, YANGI 2-kurs TEXNOLOGIK TA\'LIM Sirtqi...., yangi nizom, 7-m Berilgan funksiyaga qo’shma funksiyani aniqlash usullari, Ariza. Muhammad, O\'QUVCHI-YANGI, Давлатов Абдуфаттох Тошпўлатович, 1-top.24 Gulxayo, 2-Amaliy mashg\'ulot ishlanmasi.MKT da sport, 2019 йилБуйруклар, ДСК хат
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI
“ TT ” VA “ KT “ FAKULTETI 1-BOSQICH ” AKT “ 11-21 GURUH TALABASINING “ AKADEMIK YOZUV 2 “ FANIDAN TAYYORLAGAN
MUSTAQIL ISHI
Bajardi: Raimov.O
Qabo’l qoldi: Elmurodova.F
Mavzu
- Ilmiy uslub janrlari. Mavzu bo’yicha axborot tayyorlash
- Kurs ishi. Mavzu bo’yicha axborot tayyorlash
- Doklad. Doklad tuzilmasi. Mavzu bo’yicha axborot tayyorlash
-
Nutqning ilmiy uslubi: uslub va janr xususiyatlari.
Mavzu: Ilmiy uslubning uslub va janr xususiyatlari
Ilmiy uslubning asosiy vazifasi mantiqiy ma'lumotni uzatish va uning haqiqatini isbotlashdir (his-tuyg'ularni ifodalash to'liq yo'q bo'lganda).
Mavzuga ko'ra, odatda, ilmiy-texnikaviy, ilmiy va tabiiy, ilmiy va gumanitar navlar farqlanadi. ilmiy nutq. Bundan tashqari, qarab aniq vazifalar va foydalanish sohalariga ko'ra, tegishli ilmiy, ilmiy-axborot, ilmiy-ma'lumotnoma, patent, o'quv-ilmiy, ilmiy-ommabop kabi kichik uslublarni ajratib ko'rsatish mumkin.
Ushbu kichik uslublar ilmiy nutqning turli janrlarida qo'llaniladi:
a) haqiqatda ilmiy - monografiya (bir mavzuni, bir qator masalalarni chuqur ishlab chiqadigan ilmiy ish), maqola, ma'ruza va boshqalar;
b) ilmiy ma'lumotli - abstrakt (ilmiy ish mazmunining qisqacha mazmuni), annotatsiya ( ning qisqacha tavsifi kitoblar, maqolalar va boshqalar), darslik, o'quv qo'llanma va boshqalar;
v) ilmiy-ommabop - insho, kitob, ma'ruza va boshqalar.
Barcha xilma-xillik va janrlar bilan ilmiy uslub o'zining hukmronligining birligi, ya'ni uslubni tartibga soluvchi eng muhim xususiyat bilan tavsiflanadi. Ilmiy uslubning ustunligi kontseptual aniqlik, nutqning mantiqiyligini ta'kidlaydi.
a) haqiqatda ilmiy - monografiya (bir mavzuni, bir qator masalalarni chuqur ishlab chiqadigan ilmiy ish), maqola, ma'ruza va boshqalar;
b) ilmiy ma'lumotli - abstrakt (ilmiy ish mazmunining qisqacha mazmuni), annotatsiya ( ning qisqacha tavsifi kitoblar, maqolalar va boshqalar), darslik, o'quv qo'llanma va boshqalar;
v) ilmiy-ommabop - insho, kitob, ma'ruza va boshqalar.
Barcha xilma-xillik va janrlar bilan ilmiy uslub o'zining hukmronligining birligi, ya'ni uslubni tartibga soluvchi eng muhim xususiyat bilan tavsiflanadi. Ilmiy uslubning ustunligi kontseptual aniqlik, nutqning mantiqiyligini ta'kidlaydi.
Ilmiy nutqning to'g'riligi bir ma'nolilik sifatiga ega bo'lgan va tushunchaning mohiyatini eng yaxshi ifodalash qobiliyatiga ega bo'lgan lingvistik vositalarni tanlashni o'z ichiga oladi, ya'ni mavzu, hodisa haqida mantiqiy shakllangan umumiy fikr. Shuning uchun, ilmiy uslubda ular turli xil majoziy vositalardan, masalan, metaforalardan qochishadi (lekin ba'zan foydalanadilar). Istisno faqat metafora atamalaridir.
Qiyoslang: fizikada - atom yadrosi; botanikada - gulning pistilasi; anatomiyada - ko'z olmasi, quloqcha.
Bu erda shaxsiy his-tuyg'ularga yo'l qo'yilmaydi. Shuning uchun ham ilmiy nutqda faqat neytral vositalar qo'llaniladi, ifodali vositalar qabul qilinishi mumkin emas.
TATU QARSHI FILIALIDA AKADEMIK DARSNING DARS JARAYONI
Nutqning funksional-semantik turlari: tavsif, bayon, fikrlash.
Gap mazmuniga ko‘ra nutqimiz quyidagi turlarga bo‘linadi: tavsif, bayon, mulohaza. Nutqning har bir turi o'ziga xos xususiyatlarga ega.
Tavsif- bu har qanday voqelik hodisasi, ob'ekt, shaxsning asosiy belgilarini sanab o'tish va ochish orqali tasviridir. Masalan, portretni tasvirlashda bo‘y, turma, yurish, soch rangi, ko‘z, yosh, tabassum kabi xususiyatlarni ko‘rsatamiz; xonaning tavsifi o'lchami, devor bezaklari, mebel xususiyatlari, derazalar soni va boshqalar kabi xususiyatlarni o'z ichiga oladi; landshaftni tasvirlashda bu xususiyatlar daraxtlar, daryo, o't, osmon yoki ko'l va boshqalar bo'ladi.Tasvirning barcha turlari uchun umumiy xususiyat - xususiyatlarning namoyon bo'lishining bir vaqtdaligi. Ta'rifdan maqsad o'quvchi tavsif mavzusini ko'rishi, uni ongida taqdim etishidir.
Hikoya- bu voqea, uning vaqtinchalik ketma-ketligidagi voqea haqidagi xabar. Rivoyatning o'ziga xosligi shundaki, unda birin-ketin keluvchi harakatlar haqida so'z boradi. Barcha hikoya matnlari uchun hodisaning boshlanishi (boshlanishi), voqeaning rivojlanishi, voqeaning oxiri (denouement) umumiydir.
Hikoya uchinchi shaxsda aytilishi mumkin.
Bu muallifning hikoyasi.
Birinchi shaxsdan ham kelishi mumkin:
bayon etuvchi I shaxs olmoshi bilan ataladi yoki ko‘rsatiladi.
Terminologiya ilmiy nutqning aniqligini o'zida mujassam etadi. Muddati - bu bilim yoki faoliyatning maxsus sohasi (diffuziya, strukturaviy quvvat, marketing, fyuchers, o'lchov, zichlik, dasturiy ta'minot va boshqalar) tushunchasini aniq va aniq ifodalovchi so'z yoki iboradir. Kontseptsiya - bu ob'ektiv voqelik predmetlari yoki hodisalarining umumiy muhim xususiyatlari, aloqalari va munosabatlari haqidagi fikrdir.
Tushunchalarning shakllanishi ilmiy nutqning muhim shartidir. Tushunchalarning ta'rifi beradi ta'rifi (lot. ta'rifi) - ma'lum bir atama bilan belgilangan ob'ektning qisqacha identifikatsiya xarakteristikasi ( Induktivlik - bu elektr zanjirining magnit xususiyatlarini tavsiflovchi fizik miqdor.)aniqlikkaizchillik,
ta'rifning mavjudligi (ta'rifi),
o'ziga xoslik,
stilistik betaraflik,
ifoda etishmasligi
oddiylik.
umumiy ilmiy (tahlil, tezis, muammo, jarayon va boshqalar),
fanlararo (iqtisod, xarajatlar, ishchi kuchi va boshqalar),
yuqori ixtisoslashgan (faqat ma'lum bir bilim sohasi uchun).
Terminologiya milliy va xalqaro darajadagi axborot tushunchasini, qonunchilik va me'yoriy hujjatlarning muvofiqligini ta'minlaydi.
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
Tahrirlash
dok-lad
Aytilishi
Etimologiyasi
Tahrirlash
\qad. r. doklada™ < kladati -qoʻyish, taxlash
Maʼnoviy xususiyatlari
Maʼnosi
esk. 1 q. maʼruza. Hisobot doKjiadu. n
◆ Dokladdan keyin qizgʻin muzokara boshlanib ketdi. A. Qahhor, «Qoʻshchinor chirokdari» .
2 Shunday maʼruzaning yozma matni. ◆ Doklad yozmoq. n
◆ Hayronaman, hayronaman, hayronaman. Dokladimni yozolmayman. hay-ronaman. "Mushtum" .
3 Yuqori rahbariy organlarga yoki bosh-liqqa ogʻzaki yoki yozma ravishda taqdim etilgan rasmiy maʼlumot, axborot.
◆ Serjant Lobov boʻlinmasini boshlab borib, jangchilarning mashqqa tayyor ekanini doklad qsh 1'di. Shuxrat, Shinelli yillar.
Sinonimlar
Antonimlari
ДОКЛАД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
Ruscha ru
doklad
доклад;
◆ yozma ~ письменный доклад; докладная записка;
◆ ilmiy ~ научный доклад;
◆ qoʻshimcha ~ содоклад;
◆ ~ qilmoq делать доклад; докладывать
Tezis, bu nima?
Bu atamani tushuntirish uchun ikkita fikr mavjud. Ba'zilar fikricha, tezis katta hajmli matnga asoslangan mazmunli materialdir. Boshqalar esa, aksincha, tezislar asosida batafsil materiallar yaratilganini da'vo qilishadi. Ikkala fikr ham to'g'ri, tezislar ikkalasi uchun ishlatiladi.
Ko'pincha ilmiy tezislarga duch kelinadi, chunki murakkab mavzu qisqa shaklda berilishi kerak.
Qisqartirish haqida gapiradigan bo'lsak, agar siz buni bir nechta so'z deb hisoblasangiz, adashasiz.
Asosiy atamalar bir nechta sahifada yozilgan. Masalan, agar ular konferentsiya uchun tuzilgan bo'lsa.
Ba'zilar tezis - bu ishning asosiy pozitsiyalarining ro'yxati, deb o'ylashadi, lekin bu unday emas.
Ilmiy maqolaning tezislari, aslida, uning boshqa shakli, o'tkazilgan tadqiqot haqida etarli tasavvurga ega bo'lishi kerak bo'lgan mustaqil maqoladir.
Ular maqolaning bir -biri bilan mantiqiy bog'liq bo'lgan qoidalarini tushunadi, buning isboti nashrning o'zida keltirilgan
Abstrakt yozishning maqsadi - ilmiy maqolada keltirilgan materialni umumlashtirish. Tezislar bilan tanishgandan so'ng, o'quvchi maqolaning o'zi bilan tanishish maqsadga muvofiq degan xulosaga keladi. Agar siz maqolani tezis shaklida muvaffaqiyatsiz taqdim qilsangiz, bu o'quvchilarni qiziqarli materiallar bilan tanishtirishdan qo'rqitishi mumkin, hatto mazmuni zaif bo'lgan maqola ham yaxshi yozilgan referatlar tufayli katta qiziqish uyg'otishi mumkin.
Tezislarning tuzilishi
Tezislar ma'lum bir tuzilishga ega bo'lib, unga amal qilib muammoning mohiyatini aniq aytib bera olasiz. Tezislarning uchta asosiy qismi bor: kirish qismi, asosiy qismi va xulosa. Muqaddima oldida avtoreferatlar muallifi va ularning sarlavhasi haqidagi ma`lumotlar bor, ular ma'lum bir nashr talablariga muvofiq tuzilgan.
Mavzu yuzasidan savollar:
Ilmiy uslubning mohiyatini tushuntiring
Ilmiy uslub necha turga bo’linadi ?
Ilmiy uslubda atamalarning qo’llanilishi
Ilmiy uslub janrlarini ayting
Ular orasidagi farq nimada ?
Esse nima ?
Essening tarkibiy qismlari nima ?
Essseni yozish qoidalarini sanab bering
Esseni yozishga qo’yilgan talablar nimada
Uzbek adabiyotida essening urni
Hisobot nima ?
Hisobotni qanday yozish kerak ?
Hisobotning hususiyatlari nimada ?
Hisobotni qanday qilib to’g’ri yozish kerak ?
Ma’ruza nima ?
Ma’ruza va uning turlari
Ma’ruzaga qo’yilgan asosiy talablar
Manalogik va Dialogik maro’zalar o’rtasidagi farq nimada ?
Ma’ruza qanday qismlarga bo’linadi
Ma’ruzaning o’quv jaroyonida tutgan o’rni
Tezis nima ?
Tezisning tarkibiy qismlari ayting
Tezisni matnda tutgan o’rni
Tezisni yozish qoidalari
Tezis va maqola o’rtasidagi farq nimada ?
Kurs ishi nima
Kurs ishini bajarish bosqichlari
Kurs ishiga qo’yilgan asosiy talablar nimada ?
Kurs ishining tarkibiy qismlarini ayting .
Talabalar kurs ishi yozishda nimalarga etibor qaratishi kerak ?
THANK YOU
|
| |
