1-Amaliy ish
Ishqoriy (Li, Na, K) va ishqoriy-yer (Ca, Sr, Ba) metallari va
birikmalarining xossalarini taqqoslash.
I. Ushbu venn diagrammadan I da ishqoriy metallar, II da ishqoriy-yer
metallari III da esa ular uchun umumiy tomonlar tasvirlangan. I,II, III ga
quyidagilardan qaysi biri to’g’ri ekanligini moslab raqamlab chiqing.
1) elementlarning sirtqi qavati [X]ns
2
elektron tuzilishiga ega.
2) elementlarning tartib raqami ortgan sari atom radiusi ,kimyoviy faolligi,
qaytaruvchanligi kuchayadi.
3) guruhdagi ayrim metallarning gidrokarbonatlari
suv tarkibida mavjud
bo’lib,suvning qattiqligini keltirib chiqaradi.
4) guruh elementlari ko’pchiligi kislorod bilan tegishli peroksidlarni hosil
qiladi.
5) kimyoviy reaksiyalarda sirtqi elektronlarini oson berib,oksidlanish
darajasi +1 ga teng bo’ladi.
5) guruh elementlari suv bilan reaksiyaga kirishib,o’yuvchi xossaga ega
bo’lgan gidroksidlarni hosil qiladi.
6) metall karbonatlari va sulfatlari cho’kma holida bo’ladi.
7) guruh metallarini asosan tuzlarining suyuqlanmalarini elektroliz qilib
olinadi.
8) guruh elementlari tabiatda asosan tuz ko’rinishida uchraydi.
9) metallarning ayrim gidroksidlari hosil bo’lganda loyqa holatda bo’ladi.
AMALIY MASHG’ULOTLAR
II. Jadvaldagi alanga rangiga qarab metallarni toping.
Mavzuga doir mantiqiy savollar.
a) O’tkir hidli, sariq-yashil
oddiy gazsimon modda A,vodorodga
nisbatan zichligi 19,5 bo’lgan, kumushsimon-yumshoq
metall B bilan
ta‘sirlashdi.
Reaksiya natijasida, alanganing
rangini binafsha rangga
bo’yaydigan C modda hosil bo’ladi. C moddaga
konsentrlangan sulfat
kislota ta‘sir ettirilganda suvda yaxshi eriydigan rangsiz gaz ajraladi. A, B
va C moddalarni aniqlab, reaksiya tenglamalarini yozing.
b) A tuzning eritmasi qizdirilganda B cho’kma tushadi.
A moddaning
eritmasiga ishqor ta‘sir ettirilganda ham shu cho’kma tushadi. A tuzga
kislota ta‘sir ettirilganda C gaz ajraladi.
B bilan C moddalarni suvli
eritmada ta‘sirlashtirsak, A modda hosil bo’ladi. A,
B va C moddalarni
aniqlab, reaksiya tenglamalarini yozing
.
