|
Flavonoidlarning o‘simliklar hayotidagi ahamiyati
|
| bet | 4/7 | | Sana | 14.04.2022 | | Hajmi | 100 Kb. | | #19713 |
Bog'liq 1. Flavonoidlar tasnifi. Flavonoidlar xossalari Tayoqchalarni o’rnini almashtirish, O‘zbеkiston rеspublikasi xalq ta’limi vazirligi t. N. Qori niyoz, C da Enkapsulatsiya. (Sinf Class) - UzbekDevs, Tokarlik dastgohlar. Tv-7 metallarni kesib ishlash dastgohlari, Blokcheyn, 1, ozbekiston va yevropa ittifoqi savdo iqtisodiy aloqalarining asosiy, Имя существительное, O’ZBEKISTONDA TEMIR YO’L TRANSPRTINING RIVOJLANISHI, C tilida panel yaratuvchi komponentlar1, Bog\'lovchining vazifasiga ko\'ra turlari, 001dars, f5a369aa-1eba-f08f-8103-55ef9f2129a5 media , Kimyo. Shomurotova Sh.X, Djurayeva F.A (1)Flavonoidlarning o‘simliklar hayotidagi ahamiyati
Flavonoidlarning o‘simliklar hayotidagi ahamiyati etarli o‘rganilgan emas. Keyingi vaqtlarda bu sohada ilmiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Xozircha quyidagi fikrlar mavdjud:
1. Flavonoidlar o‘simlik guli va mevalari rangining shakllanishida ishtirok etadi. Bu esa hashoratlarni o‘ziga jalb qiladi va gulning ular yordamida changlanishiga imkon tu\diradi.
2. O‘simliklarning o‘sish jarayonini tartibga solib turadi.
3. O‘simliklarning kasallikka chidamli bo‘lishida ma’lum rol qynaydi. Masalan, no‘xatak (Pisum sativum L) o‘smiligining bargi zamburug‘lar bilan zararlansa, bargida fizetin flavonoidi sintezlanadi va zamburug‘ning rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi. So\lom no‘xatak bargi tarkibida fizetin bo‘lmaydi.
4. O‘simliklar to‘qimasida bo‘ladigan oksidlanish va qaytarilish jarayonida faol ishtirok etadi degan fikral ham bor. Agar flavonoidlarning hamma guruhlarini ko‘z oldimizga keltirilib, ularning biridan ikkinchisiga o‘tish jarayonini faraz qilsak, yuqorida aytilgan fikrni to‘g‘ri deyish mumkin. CHunki flavonoidlar biridan ikkinchisiga o‘tish jarayonida oksidlanadi (demak, qaytaruvchi bo‘lishi mumkin) yoki qaytariladi (demak, oksidlovchi rolini qynashi mumkin).
Flavonoidlar tabiatda keng tarqalgan bo‘lib, yuqori o‘simliklarning qariyib hammasida uchraydi. Ayniqsa, dukkakdoshlar (Fabaceae), astradoshlar -Asteraceae (murakkabguldoshlar - Compositae), selderdoshlar - Apiaceae (soyabonguldoshlar - Umbelliferac), ayiqtovondoshlar (Ranuncubaceac), torondoshlar (Polygonaceae), ra’noguldoshlar (Rosaccae), yasnonotkadoshlar -Lamiaceae (labguldoshlar - Labiatae) va boshqa oilalarning vakillari flavonoidlarga boy bo‘ladi. Xayvonlar flavonoidlarni sintez qilmaydi. Bu guruh birikmalar o‘simliklarning hamma organlarining hujayra shirasida erigan holda bo‘lib, ayrim hollarda (masalan, er osti organlari va poyada) oz miqdorda, o‘simliklarning gullari va bargida ko‘p toki 44% gacha (yapon saforasining gulida) to‘planadi. Flavonoidlar asosan o‘simliklar gullagan davrda maksimal miqdorda to‘planadi, keyinchalik esa miqdori kamayib boradi.
Janubiy tumanlarda hamda ochiq, quyosh nuri ko‘p tushadigan erda o‘sadigan o‘simliklar odatda boshqa erda o‘sadigan turiga nisbatan flavonoidlarni ko‘proq sintez qiladi.
Tabiatda flavonol unumlari ko‘proq (flavonoidlarning 40% ini tashkil etadi), flavonlar, xalqonlar va auronlar kamro uchraydi.
Flavonoidlarning tibbiyotdagi ahamiyati. Flavonoidlar asosan vitamin R ta’siriga ega bo‘lib, qon tomirlarining o‘tkazuvchanligi va mo‘rtligini kamaytiradi. Ba’zi o‘simliklarning flavonoidlari summasi ut va siydik haydovchi xossaga ham egadir.
Sof holdagi flavonoidlar va ular summasining preparatlari hamda tarkibida flavonoidlar bo‘lgan o‘simlik va mahsulotlardan tayyorlangan dorivor preparatlar vitamin R etishmasligidan hamda qon tomirlarining o‘tkazuvchanligi buzilishidan kelib chiqadigan va boshqa kasalliklarni davolash uchun hamda qon bosimini pasaytiruvchi, tinchlantiruvchi, yurak (kardiotonik) va ba’zi rak kasalliklarini davolovchi, o‘t va siydik xaydovchi vosita sifatida qo‘laniladi.
|
| |
