Amaliy(Ilova) qatlam iprotokollari




Download 146,49 Kb.
bet44/45
Sana27.12.2023
Hajmi146,49 Kb.
#128685
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45
Bog'liq
1. Hisoblash tarmoqlarining rivojlanish tarixi. Kompyuter tarmog-fayllar.org

69.Amaliy(Ilova) qatlam iprotokollari. 
Amaliy qatlam protokollari OSI (Ochiq tizimlar o'zaro aloqasi) modelining eng yuqori qatlamida
ishlaydigan protokollar to'plami bo'lib, amaliy qatlam sifatida tanilgan. Ushbu protokollar tarmoq
orqali turli qurilmalarda ishlaydigan ilovalar yoki xizmatlar o'rtasidagi aloqani osonlashtiradi.
Quyida ba'zi tez-tez ishlatiladigan amaliy qatlam protokollari keltirilgan:
HTTP (Hypertext Transfer Protocol): HTTP - bu World Wide Web tarmog'ida veb-sahifalar,
gipermatnli havolalar va boshqa resurslarni uzatish va qabul qilish uchun ishlatiladigan protokol.
U veb-brauzerlar va veb-serverlar qanday aloqa qilishini va ma'lumot almashishini belgilaydi.
HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure): HTTPS HTTP ning xavfsiz versiyasi bo'lib,
SSL/TLS (Secure Sockets Layer/Transport Layer Security) yordamida qo'shimcha shifrlash va
xavfsizlik qatlamini qo'shadi. U veb-brauzerlar va serverlar o'rtasida xavfsiz aloqani ta'minlaydi,
kirish ma'lumotlari, moliyaviy operatsiyalar va shaxsiy ma'lumotlar kabi nozik ma'lumotlarni
himoya qiladi.
FTP (Fayl uzatish protokoli): FTP - bu tarmoq orqali kompyuterlar o'rtasida fayllarni uzatish
protokoli. Bu masofaviy serverdagi fayllarni yuklash, yuklab olish va boshqarish usulini taqdim
etadi. FTP shifrlash bilan yoki shifrlashsiz ishlatilishi mumkin (mos ravishda FTP va FTPS).



SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): SMTP - bu pochta serverlari o'rtasida elektron pochta


xabarlarini yuborish uchun ishlatiladigan protokol. Bu jo'natuvchining elektron pochta mijozidan
qabul qiluvchining pochta serveriga elektron pochta xabarlarini o'tkazish imkonini beradi.
POP3 (Post Office Protocol-ning 3-versiyasi): POP3 - bu foydalanuvchilarga elektron pochta
xabarlarini masofaviy pochta serveridan mahalliy elektron pochta mijoziga yuklab olish imkonini
beruvchi elektron pochta xabarlarini olish protokoli. Odatda elektron pochta xabarlarini qabul
qilish uchun ishlatiladi.
IMAP (Internet Message Access Protocol): IMAP — foydalanuvchilarga masofaviy pochta
serverida saqlangan elektron pochta xabarlariga kirish va ularni boshqarish imkonini beruvchi
boshqa elektron pochta xabarlarini olish protokoli. POP3 dan farqli o'laroq, IMAP xabarlarni
serverda saqlaydi va bir nechta qurilmalarda sinxronizatsiya qilish imkonini beradi.
DNS (Domain Name System): DNS - bu inson o'qiy oladigan domen nomlarini (masalan,
www.example.com) IP manzillarga o'tkazuvchi protokol. U domen nomlarini mos keladigan IP
manzillari bilan taqqoslash uchun mas'ul bo'lib, Internetdagi resurslarni aniqlash va joylashishini
ta'minlaydi.
DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol): DHCP bu tarmoqdagi qurilmalarga IP manzillari,
pastki tarmoq maskalari, standart shlyuzlar va boshqa tarmoq konfiguratsiya parametrlarini
belgilash jarayonini avtomatlashtiradigan protokol. U IP manzillarini dinamik ravishda
taqsimlash va yangilash orqali tarmoqni sozlash va boshqarishni soddalashtiradi.
Bular amaliy qatlam protokollarining bir nechta misollari. Masofaviy kirish (SSH), lahzali xabar
almashish (XMPP), oqimli media (RTSP) va boshqalar kabi turli maqsadlar uchun ishlatiladigan yana
ko'plab protokollar mavjud. Ilova sathi protokollari turli ilovalar va xizmatlarga tarmoqlar orqali samarali
muloqot qilish imkonini beradi, bu esa internet va mahalliy tarmoqlarda keng koʻlamli funksiya va
xizmatlarni taqdim etadi.


Download 146,49 Kb.
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   45




Download 146,49 Kb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Amaliy(Ilova) qatlam iprotokollari

Download 146,49 Kb.