1– LАBОRАTОRIYA ISHI
Arduino mikrokontrollyori va Arduino IDE dasturi bilan tanishish
1. Ishdan
maqsad: talabalarni
operatsion tizim, raqamli
texnologiyalar, dasturlash, mikrokontrollyorlar
hamda boshqa qurilmalar
bilan tanishtirish va ishlash asoslarini o‘rgatish.
2. Nazariy qism
Arduino – elektronika bilan shug‘ullanuvchilar uchun elektron
qurilmalarni tez ishlab chiqish uchun mo‘ljallangan elektron konstruktor
va qulay platformadir. Platforma
dasturlash tilining qulayligi, shuningdek
arxitektura va dastur kodining ochiqligi tufayli keng tarqaldi. Mohiyatiga
ko‘ra Arduino kichik kompyuter bo‘lib, virtual
dunyo doirasidan fizik
dunyoga chiqishga va u bilan o‘zaro ta‘sirlashishga imkon beradi. Arduino
bazasidagi qurilma atrof muhitdan turli datchiklar orqali axborotni olishi
mumkin, shuningdek turli bajaruvchi qurilmalarni boshqarishi mumkin.
Arduinoga asoslangan qurilma loyihasi mustaqil ishlashi mumkin yoki
kompyuterning dasturiy ta‘minoti bilan o‘zaro ta‘sirlashishi mumkin.
1-rasm. Arduino mikrokontrollyor turlari
Arduino UNO Atmega328 mikrokontrollyoriga asoslangan bir nechta
(Mega, Mikro, Nano, Lilypad va boshqalar) ishlab
chiqarish platalaridan
biridir. U asosan qoʻllanish sohasi kengligi va universalligi tufayli keng
tarqalgan. Arduino UNOda 14 ta raqamli kirish-chiqish portlari mavjuddir.
Shuningdek oltita kiruvchi analog porti mavjuddir. 16 MHz li generator,
USB port, ta‘minot
manbaiga ulovchi shtekkeri, tozalash tugmasi va
boshqa mikrokontrollyorlar bilan birgalikda ishlash uchun moʻljallangan
ICSP shtekkeri mavjuddir.
Arduino bilan ishlashni boshlash uchun arduino.cc saytiga kirish va
Download bo‘limidan Arduino IDE dasturini ko‘chirib olish kerak. Bu
ishlarni bajarishdan oldin kompyuterdagi
operatsion tizim haqida
ma‘lumotga ega bo‘lish kerak. Istalgan brauzer yordamida quyidagi
manzil qatorini kiritish kerak: https://www.arduino.cc/en/Main/Software
Yuklash uchun operatsion tizimga mos keluvchi dasturlardan birini
tanlash kerak. Kompyuterga o‘rnatilgan operatsion tizimga bog‘liq
ravishda drayverni o‘rnatish usulini tanlash kerak bo‘ladi.
Kompyuterda
ishga tushirilganda Arduino IDE dasturlash muhiti quyidagicha ko‘rinadi.
2-rasm. Arduino IDE dasturlash muhiti
Qurilma ulangan portni tanlash kerak. Servis \Ketma ket port\
menyusidan COM1\COM2 yoki boshqasini tanlash kerak. Plata qaysi
portga ulanganligini bilmasangiz quyidagini bajarishingiz kerak bo‘ladi:
«Boshqarish paneli», «Qurilmalar dispetcheri» ni oching, «USB
kontrollyori» punktini oching. So‘ngra USB ni kompyuterdan uzing.
Yozuvlardan birining yo‘qolishini ko‘rasiz.
Agarda menyu yopilsa, uni
qayta oching. Barcha mavjud bo‘lgan portlarni eslab qoling. Arduino
USBni kompyuterga qayta ulang. Menyuni qayta oching, paydo bo‘lgan
port qidirilayotgan ulanish porti bo‘ladi. Uni
Arduino menyusida ajratib
oling.
Arduino Uno texnik koʻrsatkichlari:
Mikrokontrollyor
ATmega328
Ishlash kuchlanishi
5 V
Kirish kuchlanishi(tavsiya
etilgani)
7-12 V
Kirish kuchlanishi(eng yuqori)
6-20 V
Raqamli kirish/chiqish
14 ta(ulardan 6 tasi KIM(Широтно-
Импульсная модуляция) sifatida foydalanish
mumkin)
Analog kirish
6 ta
Kirish/chiqish orqali oʻzgarmas
tok
40 mA
3.3 V kiritish uchun o'zgarmas
tok
50 mA
Flesh xotira
32 KB(ATmega328) undan 0.5 KB yuklovchi
sifatida foydalaniladi
Tezkor xotira
2 KB(ATmega328)
EEPROM
1 KB(ATmega328)
Chastota
16 MGs
Gabarit oʻlchami
6.9 x 5.3 sm
3. Ishning bajarilish tartibi
1. Shaxsiy kompyuterning asosiy qurilmalari bilan tanishish.
2. Komputerning operatsion tizimi bilan tanishish.
3. Komputerda istalgan brauzer orqali operatsion tizimga mos
Arduino IDE dasturini yuklab olish.
4. Arduino IDE dasturining boshqaruv paneli bilan tanishish.
5. Ishning hisobotini tayyorlash.
