1-Laboratoriya ishi
Mavzu: Grunt turlari aniqlash va unga ko‘ra yo‘l poyini ko‘ndalang
kesimini tanlash
Ishdan maqsad: Talabalarga berilgan
topshiriqga asosan berilgan
malumotlardan foydalanib grunt turlarini aniqlashadilar va grunt turlariga qarab
yo‘l poyining ko‘ndalang kesimini tanlashni o‘rgatish.
Nazariy qism
Avtomobil yo‘llarining
qurilish jarayonida, birinchi navbatda qurilish
ishlari yo‘l poyining barpo qilinishi orqali amalga
oshiriladi va bu qatlam biz
qurayotgan yo‘limizning o‘zoq vaqt va ekspluatatsion holatining saqlanib qolinishi
uchun asosiy poydevor hisoblanadi. Buning uchun esa birinchi navbatda
qurilayotgan yo‘l poyi gruntlarining nomi, holati, zichliga va barcha fezik-mehanik
hususiyatlarini yaxshi bilishimiz ta’lab etiladi. Buning
uchun esa biz grunt tashib
keltiriladigan karerlardagi gruntlarning holatini aniqlash bo‘yicha laboratoriya
sharoitida mazkur gruntlarning turlarini aniqlash bo‘yicha
quyidagi laboratoriya
ishlarini olib boramiz. Laboratoriya sharoitida grunt turlarini aniqlash ishlari grunt
tarkibidagi qum zarrachalar miqdori, gill zarrachalari
miqdori va chang zarralari
miqdoriga qarab aniqlash bo‘yicha laboratoriya sharoitida aniqlash usullarini
ko‘rib utamiz.
a) Qumli zarrachalar (2-0,05 mm) miqdorini yuvish usuli bilan
aniqlash.
Hajmi 100 sm
3
bo‘lgan o‘lchamli silindrga 2 mmli elakdan o‘tgan
namunadan 10 sm
3
solinib, yengil silkitish orqali zichlanadi.Silindrning yarmiga
suv solinib, rezina kiygizilgan shisha tayoqcha bilan chayqatiladi. So‘ngra
ustiga
100 sm darajasiga suv solinib, tayoqcha bilan aralashtiriladi. 90 sek. dan so‘ng
aralashmaning 20-30 sm qismini sekin chayqatilmasdan to‘kiladi.
Bu jarayon
silindrdagi suyuqlikning rangi tiniq bo‘lmaguncha davom ettiriladi. YAna bir
marta tajriba tekshirib ko‘rilgandan so‘ng silindrga 100 sm gacha suv solinib 20
min. tindirib qo‘yiladi.
Qum donalari miqdori % hisobidagi quyidagi formula orqali hisoblanadi:
R
q
=(
б
к
V
V
) 100%
buyerda:V
δ
- gruntningyuvilishgachabo‘lganhajmi, sm
3
V
k
- gruntningyuvilgandankeyingihajmi, sm
3
