|
1-ma’ruza. Dasturiy injiniringga kirish. Dasturiy ta’minotning hayotiy sikli
|
| bet | 1/9 | | Sana | 19.04.2024 | | Hajmi | 0.72 Mb. | | #201078 |
Bog'liq DI asoslari Ma\'ruza 1 1. optik aloqa tizimlari Optik aloqa, uning afzalliklari va qo’l, 31-22-gr F. Yusupov, 10, Alisher Navoiy - Vikipediya, Web dasturlashga asoslangan amaliy tizimlar. Reja, 20-64 Xоразм мақомлари II (2), KLASSIK MAKTAB VAKILLARINING IQTISODIY QARASHLARI, МИКРОБИОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ГНОЙНО, Kalkulyator haqida umumiy tushuncha, (Lee)관광사업론-학생-100문제(한-우-출제용), KRASVORD, Pedagogik kompetentlik, Abdullayev Abdivaxob Xolmo’minovich, kOMPYTR TASHKIL ETISH doc, 197671223
1-ma’ruza. Dasturiy injiniringga kirish. Dasturiy ta’minotning hayotiy sikli.
Dasturiy injiniringga kirish.
Dasturiy injiniring funksiyalari
Dasturiy ta’minotning hayotiy sikli.
Asosiy tushunchalar: Kompyuter dasturi, dasturiy ta'minot, injiniring, dasturiy ta'minot muhandisligi, unumdorlik, industriya, sifat, dasturiy mahsulot, SWEBOK, artefact, hayotiy sikl, dasturiy ta'minotning hayot sikli, tizimni ta'riflash, amalga oshirish, xizmat ko’rsatish, xatarlar.
1. Dasturiy injiniringga kirish.
Kompyuter dasturi-
kompyuterda bajarilishi mumkin bo'lgan ba'zi bir masalani hal qilish algoritmini amalga oshiradigan ko'rsatmalar to'plami (odatda ketma-ketlik); dasturiy ta'minot komponenti. Kompyuter dasturini yozish jarayoni dasturlash deb ataladi.
hisoblash tizimining apparat vositalariga hisob-kitoblar yoki boshqaruv funktsiyalarini bajarishga imkon beruvchi kompyuter ko'rsatmalari va ma'lumotlarining kombinatsiyasi (ISO/IEC/IEEE 24765:2010 standarti)];
ma'lum bir dasturlash tili qoidalariga amal qiladigan, ma'lum bir funktsiya, vazifa yoki muammoni hal qilish uchun zarur bo'lgan ta'riflar va operatorlar yoki ko'rsatmalardan iborat sintaktik birlik (ISO/IEC 2382-1:1993 standarti).
Dasturiy ta'minot - bu kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda ma'lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratish va ishlatish uchun dasturiy ta'minot va hujjatli vositalar to'plami.
Ko'pchilik dasturiy ta'minot atamasini kompyuter dasturlari bilan tenglashtiradi. Bu juda cheklangan tassavvur. Dasturiy ta'minot bu nafaqat dasturlar, balki barcha qo'shimcha hujjatlar, shuningdek dasturlarning to'g'ri ishlashi uchun zarur bo'lgan konfiguratsiya ma'lumotlaridir. Dasturiy ta'minot tizimlari dasturlar to'plamidan, ushbu dasturlarni o'rnatish uchun zarur bo'lgan konfiguratsiya fayllaridan va tizimning tuzilishini tavsiflovchi hujjatlardan, shuningdek, tizimni qanday ishlatishni tushuntiruvchi foydalanuvchi ko'rsatmalaridan va ko'pincha foydalanuvchi buni amalga oshirishi mumkin bo'lgan ilovadan iborat.
Dasturiy ta'minot mutaxassislari ta’lim tizimida qo’llashga, ommaviy foydalanishga, iste'molchiga sotilishi mumkin bo'lgan dasturiy mahsulotlarni ishlab chiqadilar.
Muhandis - yangi texnik qurilmalar yoki texnologik jarayonlarni yaratuvchi yoki mavjudlarini takomillashtirish bilan shug'ullanadigan mutaxassis.
Muhandislik(injiniring) - bu fan va matematikani muammolarni hal qilish uchun qo'llash. Muhandislar narsalar qanday ishlashini aniqlaydilar va ilmiy kashfiyotlardan amaliy foydalanishadi. Olimlar va ixtirochilar ko'pincha insonning hayotini yaxshilaydigan innovatsiyalar uchun tahsin oladilar hamda muhandislar bu yangiliklarni dunyoga taqdim etishda muhim rol o'ynaydilar.
Dasturiy ta'minot muhandisligi(inglizchada software engineering) - bu amalga oshirishga tayyor dasturiy ta'minotni rejalashtirish, ishlab chiqish, ishlatish va texnik xizmat ko'rsatish usullari, vositalari va fanlari tizimi.
Dasturiy ta'minot muhandisligi - bu ishlab chiquvchilar yoki ularning jamoalarining nazariy va muhandislik faoliyati mahsuloti sifatida kompyuter dasturlarini yaratish usullari va vositalarini o'rganadigan informatika sohasi.
Dasturiy ta'minot muhandisligi - foydalanuvchi muammolarini hal qilish uchun kompyuter dasturlarini loyihalash, yozish, sinovdan o'tkazish va texnik xizmat ko'rsatishdir. Bu vaqt sinovidan o'tadigan va aniq muammolar bilan bog'liq ba'zi noma'lum muammolarni hal qiladigan barqaror va xavfsiz echimlarni yaratishdir.
Dasturiy ta'minot muhandisligi quyidagilarni o'z ichiga oladi.
Dasturiy ta'minotni o'rnatish, sozlash, moslashtirish
Tarmoq boshqaruvi
Kodlash va kodning ishlashini kuzatish
modulli va integratsiya testlash
rejaga muvofiq kodni qayta ishlashni amalga oshirish va dasturiy ta'minot sifatini ta'minlash
Veb-saytlar, veb-xizmatlar, mobil ilovalar, kompyuter o'yinlarini ishlab chiqish va hakozo.
Dasturiy taʼminot muhandisligi (Dasturiy injiniring-DI) atamasi ilk bor 1968-yil oktabr oyida NATOning Fan va texnologiyalar boʻyicha qoʻmita konferensiyasida (Garmish, Germaniya) kiritilgan.
Dasturiy ta'minot muhandisligi atamasi birinchi marta 1968 yilda dasturiy ta'minot inqirozi deb ataladigan konferentsiyada (Garmish, Germaniya) taklif qilingan. Ushbu inqiroz kuchli (o'sha davr standartlari bo'yicha) uchinchi avlod hisoblash texnologiyasining paydo bo'lishi bilan bog'liq edi.
“Dasturiy ta’minot inqirozining asosiy sababi – hisoblash quvvatining keskin oshishidir. Oddiy qilib aytganda: kompyuter texnologiyasi yo'q, buning uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqish kabi muammolar yo'q. Bir nechta kuchli bo’lmagan kompyuterlar paydo bo'lganda, dasturiy ta'minotni ishlab chiqish bilan bog'liq birinchi muammolar paydo bo'ldi, endi bizda ulkan kompyuterlar bor va dasturlash ham xuddi shunday ulkan muammoga aylandi.” E.DEYSKRITA
Dasturiy ta'minot injiniringining paydo bo'lishining asosiy sharti bu dasturiy ta'minotning murakkabligi ortib borayotganligi sababli dasturlashdan sanoatdagi kabi (industriya) dasturlashga o'tish zarurati hisoblanadi.
Rasm 1.1. Birlk ishlab chiqarishdan ommaviy ishlab chiqarishga o’tish .
DI ning asosiy mezonlari: unumdorlik, industriya va sifat.
Dasturiy ta'minot muhandisligining maqsadi dasturiy ta'minotni samarali yaratishdir. Dasturiy ta'minot mavhum(abstract) va nomoddiydir. U jismoniy tabiatga ega emas, jismoniy qonunlargamos kelmaydi va ishlab chiqarish jarayonlari tomonidan qayta ishlanmaydi. Dasturiy ta'minotning soddalashtirilgan ko'rinishi dasturiy ta'minot tizimlarining potentsial imkoniyatlarida jismoniy cheklovlar yo'qligini ko'rsatadi. Boshqa tomondan, moddiy tarkibning etishmasligi ba'zan dasturiy ta'minotni juda murakkab kichadi va shuning uchun "ob'ekt" ni tushunish qiyin bo'ladi.
Dasturiy ta'minot injiniringi fani kompyuter (ingl. computing) sohasiga kiradi va uni boshqa muhandislik sohalariga qaraganda o'zining asosiy yo’nalishi – kompyuter fanlari bilan yaqinroq bog'langan muhandislik sohasi deb hisoblash mumkin. Boshqa muhandislik fanlari orasida u dasturiy ta'minotning nomoddiyligi va uning ishlashining diskret xususiyati bilan sifat jihatidan ajralib turadi. Matematika va hisoblash texnikasiga asoslangan dasturiy ta'minot injiniringi tizimli modellar va yuqori sifatli dasturiy ta'minotni ishlab chiqarishning ishonchli usullarini ishlab chiqish bilan.
Dasturiy ta'minot tizimlari dasturlar to'plamidan, ushbu dasturlarni o'rnatish uchun zarur bo'lgan konfiguratsiya fayllaridan va tizimning tuzilishini tavsiflovchi hujjatlardan, shuningdek, tizimni qanday ishlatishni tushuntiruvchi foydalanuvchi ko'rsatmalaridan va ko'pincha foydalanuvchi buni amalga oshirishi mumkin bo'lgan veb-saytdan (ushbu dasturiy mahsulot haqida soʻnggi maʼlumotlarni topish ucun) iborat bo’ladi.
Dasturiy mahsulotlar ikki turga bo'linadi.
|
| |
