1-ma’ruza. “Patentshunoslik lisenziyalash va sertifikatlashtirish” faniga
kirish.Ilmiy ixtirolarning qisqacha tarixi.Asosiy tushunchalar.
Reja:
1. O‘zbekistonda intellektual mulk muhofazasi bo‘yichaishlarining
tashkillashtirilishi mohiyati.
2. Intellektual mulk muhofazasida patent va uning fan,ijod, ilmiy – texnikaviy
rivojlanishidagi roli.
3. O‘zbekiston patent idorasi haqida.
4. Patentshunoslik, lisenziyalashva sertifikatlash kursiningmaqsadi, predmeti
va vazifalari.
Tayanch
iboralar:
Intellektual
mulk; ustuvor yo‘nalishlar;Vena
konvensiyasi; DITD; patent; Patent idorasi; sanoat mulki;seleksiya yutuqlari.
1. O‘zbekistonda intellektual mulk muhofazasi bo‘yicha ishlarning
tashkillantirilishi mohiyati
Bizning bosh maqsadimiz – jamiyatni demokratlashtirish va yangilashda
fuqarolik jamiyatiga o‘tish, barcha sohalarda qonunustuvorligini ta’minlash bilan,
mamlakatni modernizasiyasi vaisloh etishda Prezidentimiz
tomonidan belgilangan
ustuvor yo‘nalishlarda iqtisodiyotni isloh qilish bo‘yicha qabul qilinayotgan
choralar iqtisodiyot sohalarini rivojlantirishning muhim maqsadli dasturlarining
amalga oshirilishi, tadbirkorlikva investisiya muhitiga ijobiy ta’sir etib,
barcha
sohalarda tarkibiy o‘zgarishlarning davom ettirilishi, mamlakatimizda intellektual
mulk sohiblarining ko‘payishiga olib kelyapti.
Ma’lumki, har qanday mamlakatning rivojlanganlik darajasi,
undagi
intellektual mulkning rivojlanganlik darajasiga bog‘liq. Shuning uchun, barcha
mamlakatlar o‘z intellektual mulklarini rivojlantirish borasida,
ayniqsa uning
davlatda va butun dunyoda himoyalanishiga katta e’tibor beradilar.
Agar biz insonning aqlini, tafakkurini, bilimini vailmini,
zakovatini,
qobiliyatini va h.k. uning intellekti desak,unda ana shular yordamida yaratilgan, ijod
etgan mahsulot yoki mulkuning intellektual mulki deb yuritiladi. Intellektual
mulkning asosiy manbai bo‘lib insonning ilmiy-tadqiqot faoliyati, inson yashab
turgan
jamiyatning bufaoliyatga, ayniqsa, bilimiga, ilmiga, umuman fanga
texnikaviy rivojlanishga bo‘lgan munosabati va mamlakatning ilmiy va texnologik
salohiyati hisoblanadi. Hozirgi vaqtda intellektual mulkning yaratilishi va huquqiy
muhofazasi bo‘yicha ishlarining tashkillashtirish dunyo mamlakatlarida davlat
miqyosida – muhim davlat ishlari sifatida olib boriladi. Chunki,
har qanday
mamlakatning rivojlanish darajasi, undagi intellektual mulk bo‘yicha ishlar qanday
darajada olib borilishiga, uning yangi texnika-texnologiyalar yaratilishiga, jamiyat
va tabiat qonunlarini o‘rganib, hayotga tadbiq etganligiga bog‘liqdir. Shuning uchun
ham, yer yuzidagi minglab ilmiy muassasa va korxonalarida, muntazam ravishda
millionlab ilmiy
tadqiqot natijalari olinib, tahlil etilib inson hayoti – amaliyotiga
tadbiq etib – bashariyat sivilizasiyasining rivojlanishiga hissa qo‘shib kelmoqda.
Bugungi kunda O‘zbekiston ham o‘zining rivojlangan intellektual mulk
material bazasi keng ilmiy fondi, ilmiy ishlari dunyo miqyosida tan olingan yuqori
malakaviy ilmiy kadrlari bilan Markaziy Osiyodagi katta salohiyatga ega bo‘lgan
ilmiy markaz hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi ilmiy-izlanish kompleksini
jami sohalar profili bo‘yicha 363 akademik, oliy ta’lim tashkilotlari tashkil topgan.
Bunda 102 –
ilmiy-izlanish instituti; 55 – oliy o‘quv yurlari ilmiy-izlanish
bo‘limlari; 65 – loyiha-konstruktorlik tashkilotlari; 32 – ilmiy ishlab chiqarish
birlashmalari va eksperimental korxonalar; 30 – axborot-hisob markazlari mavjud.
