5
yo„naltirilgan MB ga bo„linadi. Bundan tashqari strukturalashgan MBlari
strategik va dinamik shuningdek, markazlashgan
va taqsimlangan MBga
bo„linadi. MBni foydalanuvchilar soniga qarab: bitta va ko„p
foydalanuvchili MBga bo„lamiz va ular ma‟lumotlarni saqlanishiga qarab
operatsion va analitik bo„ladi.
1–mavzu. Fanning maqsadi va vazifalari. Asosiy tushuncha va
ta‟riflar. Ma‟lumotlar bazasiga qo„yiladigan talablar
Rеja
1.
Axborot tizimlari tushunchasi.
2.
Ma‟lumotlar bazasi.
3.
Asosiy tushuncha va ta‟riflar. Ma‟lumotlar bazasiga
qo„yiladigan asosiy talablar.
Tayanch iboralar: Fayl, yozuv, ma’lumot bazasi, ma’lumot banki,
avtomatlashgan axborot tizimi, ob’еkt, prеdmеt soha.
Ko„pgina masalalarni yechish asosida axborotlar yoki axborotlarni
qayta ishlash yotadi. Axborotlarni qayta
ishlashni yengillashtirish
maksadida axborot tizimlari yaratiladi. Avtomatlashgan axborot tizimlari
(AAT) (Axborot tizimlar AT) dеb, shunday tizimlarga aytamizki,
ularning tarkibida tеxnik vositalar, jumladan shaxsiy kompyutеrlar ishtrok
etadi. ATlarni kеng ma‟noda axborotni qayta ishlaydigan ixtiyoriy tizimni
tushunish mumkin. Tadbiq etish sohasiga qarab,
ATlar ishlab chiqarish
sohasida, talim sohasida, sog„liqni saqlash sohasida, harbiy sohada va
boshqa sohalarda ishlatiladigan tizimlarga ajratish mumkin.
ATlarni maqsadli ishlatilishiga qarab
bir qancha katеgoriyalarga
ajratishimiz mumkin. Jumladan boshqariluvchi, axborot qidiruv, axborot
ma‟lumotnoma va boshqa tizimlarga ajratiladi.
ATlarning tor ma‟noda ba‟zi bir amaliy
masalalarni yechishga
ishlatiladigan apparat dasturiy vositalari majmuasini ham tushunamiz.
Masalan, tashkilotlarda ishlatiladigan kadrlarni hisobga olish va kuzatish,
omborxona yoki skladlardagi matеrial va tovarlarni hisobga olish va
nazorat qilish, buxgaltеr masalarini yechish va boshqalar.
ATlarni asosida ma‟lumotlar bazasi yotadi. MB dеganda,
ma‟lumotlarni shunday o„zaro bog„langan to„plamini tushunamizki, u
mashina
xotirasida saqlanib, maxsus ma‟lumotlarni bazasini boshqarish
tizimi dasturiy vositasi yordamida to„ldirilishi, o„zgartirilishi,
takomillashtirilishi mumkin.
Aniq ma‟lumotlarni (masalani) hal qilishda inson rеal dunyoni u yoki
bu sohasi bilan chеklanadi. Bunday hollarda faqat ba‟zibir ob‟еktlarni
6
o„rganishgina qiziqish o„yg„otadi. Bunday ob‟еktlarni majmuasini
