|
1-mavzu: Menejerning ishi. Zamonaviy boshqaruv jarayonida menejerlik va uning ahamiyati. Boshqaruv vazifalari va boshqaruv mahorati
|
| bet | 3/19 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 327 Kb. | | #134436 |
Bog'liq 1-Mavzu (Menejerning ishi)Menejment (inglizcha: management — boshqarish, tashkil etish) — maxsus boshqarish faoliyati; boshqarish toʻgʻrisidagi soha va fandir. Menejmentning holati ishlab chiqarish samaradorligiga, texnika va texnologiya darajasi hamda ishchi kuchining sifatiga taʼsir koʻrsatadi. Menejment fanining mazmuni boshqaruv tizimi va boshqaruv obʼyekti orasidagi oʻzaro munosabat boʻlib, uning asosiy vazifasi boshqaruvning zamonaviy usullarini, rahbarlik sanʼati sirlarini oʻrganishdan iborat.
Oʻzbekistonda Menejmentning nazariy asoslari va uning asosiy tamoyillari XIV-XV asrlarda Amir Temur davrida shakllana boshlagan. Buyuk sarkarda "Temur tuzuklari" asarida davlat, qoʻshin va boshqalarni boshqarish sanʼati toʻgʻrisida oʻz qarashlarini bayon etib, izohlab bergan. Menejment fanining nazariy asosini bir necha yuz yillar davomida toʻplangan amaliy tajriba natijalari tashkil etadi, ularni nazariy jihatdan asoslab turli xil konsepsiyalar, nazariy gʻoyalar, ish prinsiplari va uslublari ishlab chiqilgan. Ammo alohida fan sohasi sifatida menejment XIX asrga kelib shakllana boshladi. Boshqarish fanining asoschisi, “ilmiy boshqaruvning otasi” — amerikalik muhandis va tadqiqotchi Frederik Teylor (1856-1915) hisoblanadi. Boshqarish tamoyillarini Teylorning zamondoshi fransuz olimi Anri Fayol ishlab chiqdi. Korxonada amalga oshirilayotgan barcha operatsiyalarni u olti guruh (texnika, tijorat, moliya, mol-mulk va shaxslarni qoʻriqlash, hisobkitob, maʼmuriy)ga boʻlib, boshqarishni 6-guruhga kiritadi.
Menejmentning yuqori (firma strategiyasini ishlab chiqish), oʻrta (ishlab chiqarish, sotish, narx belgilash, mehnatni tashkil qilish), quyi (sex, boʻlim doirasida ishni tashkil qilish, kunlik, haftalik, oylik ish topshiriqlari bajarilishini boshqarish) boʻgʻinlari bor. Shunga muvofiq holda menejerlar oliy martabali, oʻrta toifadagi va quyi toifadagi menejerlarga boʻlinadi
Menejer ishlab chiqarishning asosiy vazifalarini belgilash bilan shug'ullanadi. U mavjud resurslarni malakali boshqarishi kerak. U barcha qarorlari uchun to'liq javobgarlikni o'z zimmasiga oladi. Menejer korxona ichida va undan tashqarida sodir bo'layotgan voqealardan xabardor bo'lishi kerak. U barcha o'zgarishlar haqida ma'lumot beradi va agar kerak bo'lsa, kompaniya oldida turgan vazifalar va maqsadlarni tushuntiradi. Shuning uchun bunday lavozimni egallagan kishi eng to'g'ri qarorni tezda qabul qila olish uchun doimo sodir bo'layotgan voqealar markazida bo'lishi kerak. Ulardan biri odamlar bilan ishlash. U jamoa ichidagi munosabatlarni tashkil qiladi, ularning ishlarini yaxshi muvofiqlashtirilgan qiladi. Xodimlarni boshqarish davom etmoqda. Menejer, shuningdek, tashkilotning tashqi aloqalardagi vakili hisoblanadi. Ushbu kasbning bir necha darajalari mavjud. Quyi darajadagi menejer ishchilar o'rtasida ishlarni tashkil qilish bilan shug'ullanadi. Ularning oldida tezkor yechimni talab qiladigan ko'plab vazifalar turibdi. Ular o'rta menejerlar tomonidan boshqariladi. Ular katta bo'linmani boshqarishi mumkin va bo'ysunuvchilar va boshqaruv o'rtasidagi vositachidir. Eng yuqori toifaga top-menejerlar kiradi. Ular umuman korxona bilan bog'liq masalalarni hal qilishadi. Bunday pozitsiyaning xavfi va javobgarligi ancha yuqori. Ammo bunday mutaxassislar juda qadrlanadi va ularning ishi shunga yarasha to'lanadi.
Menejer kimligini aniqladik. Endi u qanday fazilatlarga ega bo'lishi kerakligini ko'rib chiqamiz. Ushbu kasb egasi tushunishi kerak bo'lgan eng muhim narsa bu korxonani boshqarishdir. Menejer menejerdir, shuning uchun bu uning uchun eng muhim bilimdir. U o'zi ishlaydigan sanoatning butun texnologik jarayonini yaxshi bilishi kerak. Bu holda ularning funktsiyalarini to'liq bajarish mumkin emas. Menejer bir vaqtning o'zida tadbirkor bo'lishi kerak. U bozor munosabatlari va resurslarni taqsimlashning murakkab tomonlarini tushunishi kerak. Boshqaruv lavozimini egallagan shaxs etarli darajada qaror qabul qilishi kerak. Uning vazifalariga belgilangan maqsadlarni amalga oshirishga bo'ysunadigan xodimlarni jalb qilish kiradi. Bozor muammolari va uning o'ziga xos xususiyatlarini tushunish uchun menejer iqtisodiyot sohasida bilimga ega bo'lishi kerak. Ushbu kasbda tahlil ham zarurdir. Bunga raqobatdosh tashkilotlar va firmalar faoliyatini o'rganish kiradi. Menejer korxona faoliyatini rejalashtira olishi va iqtisodiyot va bozorning yanada rivojlanishini oldindan bilishi kerak. Va endi ofis kim ekanligi haqida bir oz - menejer. Bu boshqaruv kadrlarini boshqarish bilan shug'ullanadigan shaxs. U ularni zarur moddiy-texnik baza bilan ta'minlaydi va ularning ishlarini muvofiqlashtiradi. Va top-menejer kim ekanligi haqida yana bir necha so'z. Bu pozitsiyaning eng yuqori darajalaridan biridir. Ushbu shaxs butun tashkilotni boshqaradi va uning faoliyati natijalari uchun javobgardir. Odatda bu lavozim korxonada uzoq yillik ish stajiga ega bo'lgan kishilarga beriladi. Ehtimol menejer kimligi haqida ko'p narsalarni bilib olgan bo'lishingiz mumkin. Ammo bu sohada professional bo'lish uchun doimo bilim va ko'nikmalarni oshirib borish kerak.
Turli xil menejerlar mavjud: sotish bo'yicha; sotib olish to'g'risida; kontent menejeri; SMM menejeri; pR menejeri; offis menedjeri; reklama orqali; mijozlar bilan ishlash bo'yicha; xodimlar.
Haqiqiy menejer barcha xodimlar ergashishga tayyor bo'lgan va kompaniya rahbari tinglaydigan rahbar bo'lishi kerak. Muvaffaqiyatli menejer uchun barcha ishlarni o'zi bajarmasligi kerak, ammo vazifalarni boshqa xodimlarga topshirish, ularni qanday qilib to'g'ri bajarishni va kompaniyaga qanday foyda keltirishini tushuntirib bera olish. Shunday qilib, zamonaviy menejerlar kompaniyalarning asosiy xodimlari hisoblanadi. Siz ularni eng past daraja deb hisoblamasligingiz kerak, chunki haqiqiy mutaxassis menejer o'zi ishlayotgan kompaniyaning daromadlarini sezilarli darajada oshirib, uni yuqori darajaga olib chiqishga qodir.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
1-mavzu: Menejerning ishi. Zamonaviy boshqaruv jarayonida menejerlik va uning ahamiyati. Boshqaruv vazifalari va boshqaruv mahorati
|
