mashinasozlik yutuqlarini doimo qo„llaydigan zamonaviy fandir. Robototexnikani
o„rganish xavaskorga yoki mutaxassisga robototexnik loyihalarni har xil faoliyat
jabhalarida keng qo„llash imkoniyatlarini ochib beradi. Robotlarni amlda qo„llash
robototexnikani rivojlanishini rag„batlantiradi va fanning boshqa sohalarida
natijalarga erishish jarayonini harakatga keltiradi. Bugun robotlar foydali qazilma
boyliklarni qazib chiqarish, avtomobil yig„ish va hokazo ishlarni amalga
oshirmoqda. YAqin kelajakda avtomatik boshqariladigan (xaydovchisiz)
avtomobillraning ko„payishi , uy ishlarini bajarishni va talab asosida maxsus
uskunalarni yig„io„ ishlarining robotlari paydo bo„lishi kutilmoqda.
Robot – bu mexatron qurilma bo„lib u o„z ichiga quyidagi komponentlarni oladi:
1.Datchiklar
2.Seroprivod
3.Boshqarish tizimi
4.Ixtirochilik yoki avtonomlik.
ISO 8373:2012 Xalqaro standarti robotga quyidagicha tarif bergan. O„zishchi
muhiti ichida harakatlanuvchva unga yuklatilgan vazifani bajaruvchi, muayyan
avtanomlik darajasiga ega, ikki va undan ortiq o„q bo„yicha dasturlanadigan
harakatlanuvchi mexanizmdir.
Robotning ishlash mohiyatini to„g„ri tushunish uchun uning funksional (faoliyatli)
izohini keltiramiz.
Robot deb - uchta shartga birdaniga javob beradigan unga berilgan harakatlarni
bajaruvchi har qanday (mexanik) qurilma.
SENSE: sensor yordamida atrofidagi olamni qabul qilish (sezish). Bunday
sensorlarga (sezgi) mikrofonlar, kameralar (elektromagnit to„lqinlari spektorining
barcha sohalari bo„yicha) har xil elekirmexanik sensorlar
va boshqalar.
2.THINK: Atrofdagi fizik dunyoni tushunish va unga yuklatilgan harakatlarni
bajarish uchun o„zini tutish modelini qurish.
3.AST: Fizik olamga u yoki bu yo„l bilan tasir qilish.
Agar yuqorida keltirilgan shartlardan bittasi bajarilmasa unda bu qurilma robot
hisoblanmaydi.
Maslan avtonom transport vositasini robototexnikaga kiritish mumkin. Robot –
avtomobil sezgi sensorlariga (SENSE) ega bo„lib harakat modelini quradi,
atrofdagi dunyoni tushunadi va qaror qabul qiladi (THINK) va harakat qilib o„z
vazifasini bajarish uchun zarur harakatlarni amalga oshiradi (AST)(yo„lovchilarni
yoki yukni olib borish). Bunday robot ko„zda tutilmagan ko„plagan vaziyatlar
paydo bo„ladigan juda qiyin murakkab, tez o„zgaruvchan muhitda ishlaydi..
Fabrikadagi robot – manipulyator oddiy sensorga (SENSE) (bir o„lchamli lazer –
uzoqni o„lchagich) ega bo„lib (THINK) operatsiyalar modelini bajarilishini nazorat
qiladi va zarur bo„lgan harakatlarni (AST) amalga oshiradi. Boshqa tarafdan atrof
muhitni qabul qila oladigan (SENSE) va harakat qila oladigan (AST), biroq atrof
muhitni xech qanday modeliga ega emas bo„lsa buni avtomatlashtirishga kiritish
mumkin. Bunga misol kofe beruvchi avtomatni ko„rsatish mumkin. Bundan kelib
chiqqan holda zamonaviy etakchi robototexnikani intellektualligi bilan ajralib
turishiga izohiga to„htalib o„tilgan.
