hayoti uchun zarur boʻlgan va ularsiz jamiyat rivojlanib boʻlmaydigan shunday neʼmatlarni
doimiy ravishda yaratish hisoblanadi. Iqtisodiyot cheklangan resurslar dunyosida inson
ehtiyojlarini qondirishga yordam beradigan tarmoq sohasi hisoblanadi.
Jamiyat iqtisodiyoti insonning va butun jamiyatning hayotiy faoliyatini taʼminlaydigan
murakkab hamda tomonlama oʻz ichiga olgan organizm sanalmaydi.
Iqtisodiyot tarmoqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
•
Iqtisodiyotning birlamchi tarmogʻi qishloq xoʻjaligi,
baliqchilik, oʻrmon
xoʻjaligi, ovchilik va qazib oluvchi sanoatni birlashtiradi.
•
Iqtisodiyotning ikkilamchi tarmogʻi — ishlab chiqarish va qurilish .
•
Iqtisodiyotning uchinchi sektori xizmat koʻrsatish sohasi deb ataladi.
Koʻpincha iqtisodiyotning uchinchi sektoridan ajratilgan
•
Iqtisodiyotning toʻrtlamchi sektori — axborot
texnologiyalari, taʼlim,
tadqiqot, global marketing, bank — moliya xizmatlari va ishlab chiqarish bilan emas,
balki uni rejalashtirish va tashkil etish bilan bogʻliq boshqa xizmatlar.
Mulkchilik shakliga koʻra davlat va xususiy sektorlar ajratiladi.
Iqtisodiy faoliyatning oʻziga xos turlariga qarab iqtisodiyotning real sektori,
noishlab
chiqarish, moliyaviy sektorlarga boʻlingan.
Iqtisodiyot shakllari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iqtisodiyotning quyidagi asosiy shakllari, realdan ajralib turadi:
•
bozor
•
rejalashtirilgan
•
anʼanaviy
•
aralashgan
Iqtisodiy oʻsish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iqtisodiy oʻsish deganda xalq xoʻjaligida real ishlab chiqarishning maʼlum vaqt oraligʻida
(oy, chorak, yil) oʻsishi tushuniladi. Iqtisodiy rivojlanishdan farqli oʻlaroq, iqtisodiy oʻsish
miqdoriy koʻrsatkich sanaladi. Haqiqiy ishlab chiqarish odatda real (yaʼni inflyatsiya omillaridan
tozalangan) yalpi ichki mahsulot (YaIM), kamroq — real yalpi milliy mahsulot (YaIM), sof
milliy mahsulot (SMM) yoki milliy daromad (ND) tushuniladi. Iqtisodiy oʻsish
umumiy
farovonlikning oʻsishi bilan chambarchas bogʻliq: umr koʻrish davomiyligining oshishi,
tibbiy
yordam sifati, taʼlim darajasi, ish kunining davomiyligining qisqarishi
va boshqalar bilan
xarekterlanadi.
Iqtisodiy oʻsishning ekstensiv va intensiv omillari bilan farqlanadi.
